Grote bosbranden bij Tsjernobyl nog niet onder controle: “Altijd risico op vrijkomen straling”

De vuurzee woedt al meer dan een week en heeft duizenden hectaren verwoest. De autoriteiten verdenken een 27-jarige man van brandstichting. De verdachte zou droog gras in brand hebben gestoken aan de rand van de afgesloten zone, een gebied dat zo'n 2.600 vierkante kilometer bestrijkt. Volgens lokale media zijn ruim 300 brandweerlieden in de weer om het vuur te bedwingen. Ook worden helikopters en vliegtuigen ingezet.

Kateryna Pavlova, het hoofd van de staatsorganisatie die toezicht houdt op het gebied waarin de centrale ligt, zegt dat het vuur nog niet onder controle is. “We hebben heel de nacht doorgewerkt en vuurgangen rond de centrale gegraven om het vuur tegen te houden’’, zegt ze. Yegor Firsov, van de Oekraïense ecologische inspectiedienst, zei dat het stralingsniveau ‘substantieel’ is gestegen, maar trok die opmerking later weer in. 

Volgens de Oekraïense dienst voor noodsituaties is het stralingsniveau in het gebied rond de centrale niet veranderd en zouden metingen in de nabijgelegen hoofdstad Kiev uitwijzen dat deze niet boven de van nature aanwezige achtergrondstraling uitkomt. Rashid Alimov, projectleider bij de Russische tak van Greenpeace zegt dat het vuur, aangewakkerd door de wind, wel degelijk stralingsdeeltjes kan verspreiden.

“Een brand die nucleair of gevaarlijk afval nadert, is altijd een risico’’, aldus Alimov. “In dit geval hopen we dat het morgen gaat regenen.” Op foto's en videobeelden is te zien dat zwarte rookpluimen vanuit het gebied opstijgen en dat de vegetatie nog steeds in brand staan. Grote delen van het afgesloten gebied vertonen roetzwarte aarde en de verkoolde stompen van nog steeds smeulende bomen.

Toeristische gids Yaroslav Emelianenko zegt dat het vuur de nabij de centrale gelegen stad Pripyat heeft bereikt en nog maar twee kilometer is verwijderd van de plek waar gevaarlijk afval van de centrale ligt opgeslagen. Kernafval dat in het gebied ligt opgeslagen, zou volgen de autoriteiten niet in gevaar zijn. Het ligt in brandbestendige gebouwen en het bos in de omgeving is al omgehakt.

President Volodimir Zelenski liet zich bijpraten over de brand. “Het publiek moet de waarheid te horen krijgen en veilig zijn", stelde hij volgens media in zijn land. Hij bedankte brandweerlieden voor hun moed. Volgens Greenpeace zijn de branden echter veel groter dan de autoriteiten doen blijken. De grootste brand heeft al 34.000 hectare bos in de as gelegd, terwijl een tweede zo'n 12.000 hectare heeft verwoest.

In 1986 vond in Tsjernobyl een nucleaire ramp plaats, waardoor het gebied rond de kerncentrale onbewoonbaar werd. Een wolk radioactieve straling trok over Europa. De centrale, die door een sarcofaag is afgeschermd, en de plaatsen eromheen zijn een toeristische trekpleister geworden. Mocht Pripyat in vlammen opgaan dan zouden veel mensen die verdienen aan het toerisme rond de centrale hun broodwinning kwijtraken.