Kan uw reis naar Frankrijk, Spanje, Italië of Griekenland deze zomer doorgaan? Dit weten we al

Voor de Europese Unie is toerisme een vitale en belangrijke sector. Er werken bijna 12 miljoen Europeanen in de toeristische sector. Voor veel landen, zeker in het zuiden van Europa, speelt dat toerisme zelfs een cruciale rol in de lokale economie. Nu door de coronacrisis heel wat grenzen op slot zijn en mensen in hun kot moeten blijven, stort de sector in elkaar.

Er wordt met een bang hart uitgekeken naar de zomervakantie, want die moet zoveel mogelijk gered worden: "Het is heel belangrijk dat we binnenkort kunnen opstarten met een beperkt reisaanbod, want 41 procent van de Belgische reisorganisaties geeft aan dat ze anders de zomer niet zullen overleven", zegt Koen van den Bosch van de Vereniging van Vlaamse Reisbureaus.

Hij windt er alvast geen doekjes om: de zomer zal bepalen of de toeristische sector over een half jaar nog bestaat of niet. "Wij hopen op coördinatie op Europees niveau. Toerisme is voor veel landen de economische motor. In Griekenland werkt 1 op de 4 mensen in de toeristische sector, in bepaalde regio's zoals het zuiden van Italië is het zelfs de belangrijkste bron van inkomsten. We moeten echt kunnen heropstarten, met oog voor de volksgezondheid vanzelfsprekend, ten laatste in juni."

Voor de Belg is la douce France de populairste vakantie­bestemming tijdens de zomermaanden. Velen hunkeren naar een weekje of twee in de Ardêche, een goed glas Franse wijn en een barbecue op een camping aan de Côte d'Azur. Maar Frankrijk strooide vooral verwarring de voorbije weken. Buitenlandse toeristen zouden eerst geweerd worden, dan waren ze wel welkom maar onder strikte quarantaine­maatregelen en nu zouden de regels opnieuw versoepeld worden. Kortom, dat ritje langs de autoroute du soleil is nog hoogst onzeker.

Tot begin juni zijn de stranden en de erbij horende strandbars sowieso gesloten in Frankrijk en zelfs nadien is het niet de bedoeling dat we met z'n allen tegelijk naar daar trekken, toch niet als het afhangt van staatssecretaris Jean-Baptiste Lemoyne, bevoegd voor toerisme: “Het is niet de bedoeling dat er straks hordes buitenlandse toeristen ons land binnenkomen.” De Fransen zullen eerst de regels versoepelen voor de eigen bevolking, om het binnenlandse toerisme op gang te krijgen, pas nadien in een volgende fase zal gekeken worden naar buitenlands toerisme.

Wat intussen wel duidelijk is: wanneer de grenzen opengaan, zullen we vrij kunnen reizen naar Frankrijk en dat zonder beperkingen. Dat toch al zeker voor reizigers uit de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Je zal dus niet verplicht in quarantaine moeten na aankomst in je B&B in de Champagnestreek.

Er circuleren al heel wat geruchten over de plannen van de Spaanse regering voor de zomervakantie. Maar het probleem met geruchten is dat je ze moeilijk kan controleren en dat er dus nog veel onduidelijkheid is. Dat vertelt ook onze correspondent Sven Tuytens in Madrid: "Er zijn een heleboel geruchten die rondgaan, we weten eigenlijk nog niet wat er gaat gebeuren deze zomer. De Spaanse regering heeft alleszins een plan in 4 fases. Eind juni zou het leven hier min of meer opnieuw normaal moeten verlopen, dan mogen de Spanjaarden ook zelf door hun eigen land reizen. Maar wat betreft de buitenlanders of internationale vluchten, daar weten we eigenlijk nog niks over."

En toch is het voor heel wat Spaanse bedrijven heel belangrijk dat we komende zomer een paar tapa's gaan eten langs de Costa Brava, kuieren langs de Sagrada Familia of pootjebaden op de stranden van de Costa Blanca: "Meer dan 12 procent van de economie in Spanje hangt af van het toerisme. In sommige delen van het land, denk maar aan de Canarische eilanden, loopt dat cijfer zelfs op tot 35 procent. Daar zitten ze echt te wachten tot alles normaal wordt. De toeristische sector vraagt ook dat de regering de zomer redt of toch al zeker de maand augustus."

Of de zomer in Spanje normaal zal verlopen hangt af van de curve: hoeveel nieuwe besmettingen en overlijdens zullen er de komende weken nog genoteerd worden? Dat zal de cruciale parameter worden voor de Spaanse overheid om te beslissen wat ze met het internationale toerisme zal doen. Maar als het van de hotels afhangt (die vanaf 11 mei opnieuw open mogen), dan is iedereen weer welkom. Liever gisteren dan vandaag.

Italië kwam als eerste Europees land in het midden van de coronastorm te staan. Het virus liet een spoor van overlijdens na in het noorden van het land en het hele land ging uiteindelijk op slot. Sinds gisteren worden de coronamaatregelen in Italië lichtjes versoepeld. En ook daar hunkeren sommigen naar de terugkeer van internationale toeristen, maar ook hier is er nog maar weinig bekend, vertelt correspondent Andrea Vreede in Rome: "We weten verschrikkelijk weinig. De Italianen mogen nu beperkt in eigen regio reizen onder een aantal voorwaarden. Er wordt nu wel al gesproken over toerisme, maar Italië zoekt nu in eerste instantie een manier om met het virus te leven de komende weken."

Andrea Vreede, die in een leeggelopen Rome verblijft, ziet hoe Italianen de voorbije weken massaal vakantiehuisjes in de bergen en appartementen aan de zee reserveren in eigen land, om er in de zomer toch even tussenuit te kunnen: "Italianen hebben vaak een tweede verblijf. Meestal ligt dat in het dorp waar ze geboren of opgegroeid zijn. Binnen Italië reizen zal deze zomer dus zeker lukken. Veel hoteleigenaars vertellen ook dat ze vragen krijgen van hun vaste buitenlandse toeristen, en dat ze ook duidelijkheid willen over mogelijke maatregelen zoals: moet er een afstand zijn tussen ligbedden op het strand? Het is uiteindelijk allemaal kort dag."

Intussen neemt de druk op de Italiaanse overheid wel toe. Het zwaargetroffen rijke noorden van Italië leeft deels van het toerisme, maar voor het zuiden van het land, waar relatief weinig coronabesmettingen worden vastgesteld, is toerisme zeer belangrijk, vertelt ook Vreede: "Er is zeer zeker druk. Mensen staan te trappelen om erin te vliegen. Toerisme is ook goed voor 13 procent van het  bruto binnenlands product van Italië en goed voor meer dan 4 miljoen werknemers. In het zuiden van het land willen ze heel graag starten, maar voorlopig mag dat dus nog niet."

Griekenland hoopt vanaf juli opnieuw toeristen te kunnen ontvangen. Dat zegt de Griekse minister van Toerisme, Harry Theocharis, in een gesprek met VRT NWS. Toeristen zullen zich wel enkele dagen voor hun vertrek moeten laten testen, anders mogen ze Griekenland niet binnen. Griekenland wil hierover akkoorden sluiten met andere landen, als er op Europees niveau geen oplossing gevonden wordt.

Griekenland is economisch erg afhankelijk van het toerisme: die sector is goed voor 20 procent van het Griekse bbp. Door snel in te grijpen en een lockdown in te voeren, is Griekenland relatief gespaard gebleven van het coronavirus. Tot nu toe waren er slechts 144 overlijdens, en ongeveer 2.700 besmettingen. De Griekse overheid is stilaan de maatregelen aan het versoepelen. Vanaf juni zouden sommige hotels weer kunnen opengaan, met nieuwe regels zodat gasten en personeel veilig afstand kunnen houden. De regels worden binnenkort bekendgemaakt, en gaan over de manier waarop het eten wordt geserveerd, de toegang tot de zwembaden, het aantal ligstoelen aan zwembaden en op het strand en dergelijke.

Bekijk hieronder een bijhorende reportage uit "Het Journaal" (en lees voort onder de video):

Belgen mogen op dit ogenblik nog niet naar het buitenland op vakantie gaan, want dat is een niet-essentiële verplaatsing. Ook in de meeste andere landen gelden nog zulke beperkingen. Maar er wordt al nagedacht over hoe er deze zomer toch een beperkte vorm van toerisme georganiseerd kan worden. De Europese Commissie wil hiervoor volgende week een soort algemeen kader voorstellen.

Griekenland hoopt dat dit er komt, maar wil niet wachten op de rest van Europa. Het denkt eraan om aparte afspraken te maken, bijvoorbeeld met België, over hoe toeristen naar Griekenland kunnen komen (en Griekse toeristen naar België). Coronatesten zullen daarbij centraal staan, zegt Harry Theocharis. Wie naar Griekenland wil komen, zal zich enkele dagen voor het vertrek moeten laten testen. Wie besmet is met het coronavirus zal niet kunnen vertrekken. Wie geen corona heeft, kan dan met een attest op zak aan zijn vakantie beginnen.

Een echt “coronapaspoort” wordt het niet, want voor elke reis zal er een aparte test nodig zijn, zegt Theocharis. Hij hoopt de Europese Commissie te kunnen overtuigen van zijn ideeën. Met België heeft hij nog geen gesprekken gevoerd. Dat er in België meer coronabesmettingen zijn dan in Griekenland vindt hij geen probleem. Hij begrijpt dat België voorzichtig is met het versoepelen van maatregelen, en dat het zijn opvangcapaciteit in de ziekenhuizen in eerste instantie wil voorbehouden voor eigen burgers en niet voor toeristen die in België besmet zouden raken.

Wie een pakketreis geboekt heeft (vliegtuig + hotel bijvoorbeeld), hoeft zich niet al te veel zorgen te maken. Minister van Consumentenzaken Nathalie Muylle (CD&V) riep daarvoor de coronavoucher in het leven: een geboekte reis kan gratis omgeboekt worden naar een later moment.

Het zorgt er vooral voor dat reiskantoren die momenteel geen inkomsten meer hebben, niet plots duizenden klanten moeten terugbetalen. Want ook de reiskantoren hebben heel wat vaste kosten en ze hebben ook al een pak voorschotten betaald aan hotels en luchtvaartmaatschappijen die ze definitief kwijt zijn. Ons land probeert nu samen met 12 andere Europese landen de coronavoucher ook mogelijk te maken voor vliegtickets alleen.

Want ook luchtvaartmaatschappijen worden momenteel geconfronteerd met massale annulaties. De inkomsten zijn opgedroogd, maar de vaste kosten blijven ook hier gewoon doorlopen. Tickets terugbetalen zet zo nog extra druk op de financiële situatie van een aantal luchtvaartmaatschappijen, zoals Brussels Airlines, die nu al niet goed is.

Binnen de sector hopen ze dat de Europese Commissie snel werk maakt van de coronavoucher voor vliegtickets: "De zomermaanden zijn cruciaal voor een luchtvaartmaatschappij. Het is in die maanden dat wij onze winstmarges vliegen, waardoor we de rustigere maanden zoals oktober en november elk jaar goed doorkomen", vertelt de woordvoerder van TUI fly België, Piet Demeyere, en hij gaat verder: "Het is heel belangrijk dat Europa snel en gemeenschappelijk handelt, anders gaat er te veel kostbare tijd verloren."

De kans bestaat dat we de komende maanden meer of net een pak minder zullen moeten betalen voor een vliegticket. Dat hangt af van hoe de markt aantrekt en hoe snel iedereen opnieuw gaat vliegen, zegt ook Koen van den Bosch, van de Vlaamse Vereniging van Reisorganisaties: "Uit onderzoek bij mensen die reizen, blijkt dat 60 procent van hen onmiddellijk opnieuw wil reizen wanneer dat mogelijk is. We zien vooral bij iets oudere mensen wat twijfel over verre reizen, maar zekere bij de jongere bevolking is de goesting er ook nog altijd."

"Of we meer zullen moeten betalen? Dat valt af te wachten. Als iedereen meteen opnieuw wil vliegen en er is te weinig capaciteit, dan kan het zijn dat tickets duurder worden. Maar wanneer de vliegtuigen leeg blijven, dan kan het net zijn dat bepaalde bestemmingen fors goedkoper worden om toch reizigers te lokken."

Veel onduidelijkheid nog. Wat wel vaststaat, is dat de luchtvaartsector en de toerismesector door hun grootste crisis ooit gaan en de meest positieve prognoses gaan ervan uit dat het nog zeker tot 2023 zal duren alvorens de sector op hetzelfde niveau van vandaag zal zitten: "Maar zelfs dan zal reizen anders zijn. Waarschijnlijk ook duurzamer. Ook in het reizen gaan we naar een nieuw normaal", besluit Koen van den Bosch.

Bekijk hier het gesprek met Koen van den Bosch van de Vereniging van Vlaamse reisbureaus in "Het Journaal":