Volgens Somers zal de academische wereld nu gevraagd worden ‘een effectief monitoringssysteem’ te leveren. De term ‘praktijktest’ had hij op eigen initiatief gebruikt. Maar er was volgens hem geen afspraak om die term niet te gebruiken, zegt hij op een persconferentie na afloop van een crisisberaad. ‘Maar we hebben nu vandaag samen beslist om die semantische discussie achter ons te laten.’

‘We gaan dat monitoringsysteem gebruiken op onze eigen structuren, en we gaan dat ook aanbevelen aan lokale besturen, zegt Somers er nu over. Ook minister-president Jambon en viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) wijzen erop dat het nu aan de academici is. Of er dan praktijktests met bijvoorbeeld “mystery calls” zouden komen, is volgens de betrokken politici momenteel niet aan de orde.

In een interview met Ter Zake verduidelijkte Somers dat het wel degelijk de bedoeling is om snel verder te gaan met dat monitoringssyteem. Het rekent erop dat dit binnen enkele maanden kan. De kwestie mag volgens hem geen jarenlang aanslepen.

‘Zaten vast’

Maar ‘belangrijker dan een discussie over woorden, daarin zaten we wat vast,’ is het volgens Somers erom te doen ‘dat we op het terrein vooruitgang boeken in de strijd tegen discriminatie’. Volgens Crevits ontkent niemand binnen de Vlaamse regering dat discriminatie bestaat, en dat die moet worden aangepakt.

In een persbericht erkent de Vlaamse regering dat er veel ‘te doen’ was over het opsporen van discriminatie, zonder daarbij van ‘praktijktests’ te spreken. De term valt maar één keer, bij wijze van voorbeeld van vrijwillige maatregelen die de sectoren kunnen treffen, in het persbericht dat het kabinet-Jambon heeft verspreid na het crisisoverleg. Ter vergelijking: in het eerdere persbericht van Somers kwam die term nog 25 keer voor.

Ministerraad

Na de ministerraad van vanmorgen kondigde Somers een plan aan om praktijktests over heel Vlaanderen in te voeren en de gemeenten bij te staan om zelf aan de slag te gaan met dergelijke tests. Er leek wel overeenstemming over: N-VA wou niet dat de Vlaamse overheid zelf praktijktests zou gaan uitvoeren, Somers mikte op de gemeenten.

Maar er was volgens verschillende bronnen ook overeengekomen dat Somers in zijn communicatie het woord praktijktest niet zou gebruiken, omdat dit gevoelig ligt bij de N-VA. In zijn persbericht komt het begrip liefst vijfentwintig keer voor. ‘Dat is spuwen in ons gezicht’, klonk het bij N-VA. ‘Een onnozele discussie’, vond CD&V.

Al enkele dagen commotie

De praktijktests, waarbij met fictieve sollicitaties wordt gecontroleerd of werkgevers of verhuurders zich bezondigen aan discriminerende praktijken, zorgen al enkele dagen voor commotie in de Vlaamse meerderheid. Woensdagavond keurde de meerderheid in het Vlaams Parlement een resolutie goed, die indirect zou kunnen leiden tot een milde vorm van praktijktests, maar een dag later stond Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) op de rem. Voor hem kan er hoogstens worden gewerkt met een meldpunt en zijn praktijktests een slecht idee, onder meer met het argument dat ‘de overheid niet mag liegen’.

Eerdere tests

Sommige gemeenten hebben wel al ervaring met praktijktests. Uit die tests uitgevoerd in het Mechelen van Somers blijkt dat mensen met een migratieachtergrond inderdaad vaker uitgesloten worden door vastgoedmakelaars of privéverhuurders. In 31 procent van de gevallen wordt iemand met een Marokkaanse naam gediscrimineerd ten opzichte van iemand met een Belgische naam, zelfs bij een vergelijkbaar loon. Dat is een cijfer dat vergelijkbaar is met een ouder onderzoek in de stad Gent. Ook alleenstaande moeders worden ongelijk behandeld.