Belgische wetenschappers ontdekken groene gloed rond Mars

Belgische wetenschappers hebben voor het eerst een groene gloed rond de planeet Mars waargenomen. Het fenomeen is vergelijkbaar met het poollicht dat we op aarde kennen, maar werd nog nooit rond een andere planeet gezien. De ontdekking werd gedaan door een Belgisch instrument aan boord van een satelliet die sinds 2016 rond Mars draait.

Wie al op vakantie is geweest naar het hoge noorden (en een portie geluk heeft) is misschien al getuige geweest van het noorderlicht: zachtgroene, gloeiende slierten en banden die aan de nachtelijke hemel kronkelen. Het natuurfenomeen wordt veroorzaakt door elektrisch geladen deeltjes, afkomstig van de zon, die botsen met de zuurstof en stikstof in onze atmosfeer.

En ook rond de aarde hangt een dunne, groengloeiende laag, de zogenoemde "airglow" of "daggloed". Al is deze niet met het blote oog zichtbaar van op aarde.

Wetenschappers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) en de Universiteit van Luik zijn er nu in geslaagd om eenzelfde groene gloed rond de planeet Mars waar te nemen. Een lichtgevende band die het helderst is op zo'n 80 kilometer boven het Marsoppervlak, aan de zijde die door de zon beschenen wordt. 

"Die gloed rond Mars wordt al zo'n 40 jaar voorspeld, maar tot nog toe was niemand erin geslaagd om hem echt waar te nemen", zegt Karolien Lefever van het BIRA. Tot nu dus, met een Belgisch meetinstrument aan boord van een Europese satelliet die sinds 2016 rond Mars cirkelt.

"Ons instrument, genaamd NOMAD, kan zeer nauwkeurige metingen doen. Eén van de kanalen kan zowel in het zichtbare als in het ultraviolet deel van het spectrum tegelijkertijd meten", meldt het BIRA. 

"Om die groene gloed te kunnen waarnemen, moesten we ons meetinstrument anders richten dan normaal. We hebben naar de horizon van Mars gekeken, daar waar we normaal enkel recht naar het Marsoppervlak kijken, of door de atmosfeer heen naar de zon."

(lees verder onder de foto)

Noorderlicht in Zweden
copyright David N Moorhouse

Tussen 24 april en 1 december 2019 hebben de wetenschappers van BIRA en de universiteit Luik twee keer per omloop rond Mars de atmosfeer tussen 20 en 400 kilometer boven het Marsoppervlak gescand.

"Zo hebben we ontdekt dat er een voortdurende groene gloed hangt rond de planeet. Maar die is zo zwak aan de dagzijde van Mars dat hij niet zichtbaar zou zijn met het blote oog", legt Karolien Lefever van het BIRA uit. Dat is ook de reden waarom er geen echte foto bestaat van de groene gloed, maar enkel een gereconstrueerde afbeelding.

Uit de metingen blijkt dat de groene gloed veroorzaakt wordt door zonlicht dat het CO2 in de atmosfeer van Mars opsplitst in zuurstof en koolstofmonoxide (CO). "Dat leert ons dan weer welke processen er zich afspelen in de atmosfeer van Mars."

De satelliet rond Mars met het Belgische instrument aan boord onderzoekt de gassen in de atmosfeer van Mars, ook de gassen die slechts in zeer kleine concentratie aanwezig zijn. De zogenaamde "spoorgassen" geven een belangrijke indicatie van de evolutie van de rode planeet, vroeger en nu.

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Het wetenschappelijk artikel over de ontdekking is vandaag gepubliceerd in het gerenommeerde vaktijdschrift Nature Astronomy en kunt u hier lezen.

Geanimeerde afbeelding van de groene gloed rond Mars

Meest gelezen