Steven Van Gucht over studie naar middel tegen Covid-19: ‘Vrij veelbelovend’
De resultaten van een Britse studie waaruit blijkt dat het geneesmiddel dexamethason de sterfte bij patiënten met ernstige Covid-19 vermindert, zijn ‘vrij veelbelovend’. Dat zegt Steven Van Gucht, het diensthoofd virale ziekten van Sciensano. Het gezondheidsinstituut bekijkt of het de aanbevelingen voor ziekenhuizen aanpast.
Het zou weleens de eerste echte doorbraak kunnen zijn tegen de nieuwe coronaziekte Covid-19. De goedkope, al bestaande steroïde dexamethason blijkt bij de ernstigst zieke coronapatiënten levens te redden, zo claimen Oxford-onderzoekers.
Bij een onderzoek in het Verenigd Koninkrijk ging van de met dexamethason behandelde patiënten aan de beademing zo’n 30 procent minder dood dan in een controlegroep die niet met het middel werd behandeld. Bij mensen aan de zuurstof ging het sterfterisico met ongeveer een vijfde omlaag.
‘Enorme doorbraak’
De Oxford-onderzoekers die de bevindingen van de studie vandaag presenteerden, hadden het over een “enorme doorbraak”. Het grote voordeel is dat het middel al op de markt is, als middel dat onder meer wordt gebruikt bij astma, reuma, bepaalde ontstekingen en tegen misselijkheid. Een behandeling kost nog geen 40 euro. Bij milde corona-infecties lijkt het medicijn overigens geen verschil te maken.
De dexamethason-studie maakt deel uit van een groot, lopend onderzoek naar de werking van bestaande medicijnen tegen Covid-19. Ook het veelbesproken, door president Trump aangeprezen middel hydroxychloroquine werd daarin bestudeerd, net als het ebolamedicijn remdesivir, dat eveneens een beetje blijkt te werken tegen de ziekte.
Maar zo spectaculair als met dexamethason waren de resultaten nog niet eerder. De onderzoekers behandelden in totaal zo’n tweeduizend ziekenhuispatiënten met het middel, tegenover vierduizend die een andere behandeling kregen. Bij de patiënten aan de beademing zakte het sterfterisico na behandeling van 40 naar 28 procent. Bij de patiënten die alleen zuurstof kregen, zakte het risico op overlijden van 25 naar 20 procent.
Dat betekent dat het middel per acht behandelde patiënten aan de beademing er één het leven redt, en één van iedere 20 tot 25 patiënten aan de extra zuurstof. “Dit is een duidelijk, duidelijk voordeel. En dit is een medicijn dat wereldwijd beschikbaar is”, sprong Horby op een Britse persbijeenkomst haast een gat in de lucht.
Lees ook:
‘Zonder vaccin wordt dit één van de grootste crisissen in de geschiedenis van de mensheid’
‘Veelbelovend’
Steven Van Gucht heeft de studie zelf nog niet kunnen bekijken, maar op basis van wat hij in het persbericht van de onderzoekers heeft gelezen, zijn de resultaten volgens hem alvast “vrij veelbelovend”. “Het gaat om goede resultaten, waarbij de sterfte afneemt met 20 tot 30 procent bij patiënten met zuurstoftekort of nood aan mechanische ventilatie”, zegt hij. “Het gaat om een klinische studie die volgens de regels van de kunst werd uitgevoerd en dus hoge bewijskracht heeft. Daarom vermoed ik dat het geneesmiddel ook bij ons wel toegepast zal worden in de ziekenhuizen.”
De Britse regering heeft aangekondigd de behandeling onmiddellijk te gaan gebruiken. Het is nog niet duidelijk of het in België ook gebruikt zal worden. Momenteel buigt de groep die verantwoordelijk is voor de aanbevelingen aan ziekenhuizen zich over de zaak, maar die heeft nog meer informatie nodig. “We moeten eerst weten welke categorie van patiënten opgenomen is in de studie en hebben ook nog meer info nodig over de dosering en de timing van de dosering. Dat is zeer belangrijk, want een verkeerde dosering kan nefast zijn”, zegt Van Gucht. “Zodra details van de studie beschikbaar zijn, kan het snel gaan en zullen de richtlijnen waarschijnlijk aangepast worden.”
Immuunsysteem
De viroloog maakt wel een belangrijke kanttekening bij het gebruik van dexamethason. “Het gaat om een gekend geneesmiddel - een vorm van cortisone - dat al decennialang gebruikt wordt voor verschillende aandoeningen. Het is heel goedkoop en ook makkelijk beschikbaar”, zegt Van Gucht. “Maar het is ook een tweesnijdend zwaard. Het remt het immuunsysteem af om ontstekingen te verminderen, maar zo kan het dus ook de poort openen voor het coronavirus of andere kiemen.”
Daarom kan dexamethason enkel bij coronapatiënten in een vergevorderd stadium gebruikt worden. “Het is niet te gebruiken in de beginnende fase, wanneer het immuunsysteem het virus moet onderdrukken, want dan zou het wel het omgekeerde effect kunnen hebben. Ook voor mensen met milde ziekteverschijnselen of in een thuissituatie is het niet geschikt”, aldus Van Gucht. “Alleen in fase 2, wanneer zware longbeschadiging optreedt, heeft dexamethason misschien wel zin bij ziekenhuispatiënten, omdat het de longbeschadiging gaat afremmen.”
