Al 60 jaar lekt er olie in Nigerdelta, maar grote schoonmaak blijft uit

In 2011 brachten de Verenigde Naties de vervuiling in het gebied in kaart. Het drinkwater bleek sterk verontreinigd met kankerverwekkende stoffen. Alleen een snel noodmaatregelenpakket zou het tij nog kunnen keren, zo oordeelde de UNEP, het milieubureau van de VN. Kosten voor deze grote schoonmaak: ongeveer 1 miljard euro. 

Het is een groot probleem dat Shell belangrijke management- en adviserende functies binnen HYPREP vervult. Dat is de speciale schoonmaakorganisatie die de Nigeriaanse overheid oprichtte, stellen ze. Het rapport laat zien dat geld dat voor de opruiming bedoeld was, onder meer ging naar een pluimveehouderij, een palmolieboer en een ‘modehuis annex autohandel’. De organisaties vonden geen jaarplannen, budgetten, jaarrapportages of audits met betrekking tot de status van het schoonmaakproces. 

Volgens Godwin Ojo van het Nigeriaanse ERA heeft de bevolking van de Nigerdelta het helemaal gehad met de falende aanpak van Shell.

Directeur Donald Pols van de Nederlandse milieuorganisatie Milieudefensie: “De gezondheidstoestand en leefomstandigheden zijn zó slecht in de Nigerdelta dat je zonder omhaal kunt spreken over mensenrechtenschending van de ernstigste soort. De inwoners daar hebben recht op herstel van hun landbouw- en visgronden en op een gezonde leefomgeving. Ze hebben ook recht op compensatie voor al die jaren dat ze zich al in leven moeten houden in de olie-hel van Shell, zonder kans op werk, eten en een menswaardig bestaan.”

De resultaten van het rapport zijn zo slecht, dat Pols zich afvraagt “of Shell opruimen ooit serieus heeft overwogen”. 

Volgens Shell Petroleum Development Company (SPDC) gaat het rapport voorbij aan het feit dat het merendeel van de aanbevelingen de gezamenlijke inspanning van meerdere betrokken partijen vereist. “Gecoördineerd door de federale regering van Nigeria. Bovendien heeft SPDC actie ondernomen op alle aan haar gerichte aanbevelingen en heeft het de meeste voltooid.”

SPDC laat in een verklaring weten de uitvoering van het UNEP-rapport te steunen en het door de Nigeriaanse regering opgerichte HYPREP. Ook de organen die toezicht houden op het saneringsproces, plus de financiering hiervan, krijgen steun van Shell, klinkt het.

“Samen met andere belanghebbenden en binnen een transparante toezichtstructuur, blijven we dit saneringsproces actief steunen. Daarnaast heeft SPDC programma’s ontwikkeld die tot doel hebben de effecten van diefstal van ruwe olie en illegale raffinage te voorkomen en tot een minimum te beperken in gebieden waar SPDC actief is. Dit doen we bijvoorbeeld door toezicht op pijpleidingen vanuit de lokale gemeenschap te ontwikkelen of door alternatieve programma’s voor levensonderhoud te bevorderen, zoals initiatieven voor ondernemerschap onder jongeren en onderwijsbeurzen.”

Shell staat dit jaar een aantal keer voor de rechter. Op 23 juni 2020 in het Verenigd Koninkrijk over de vervuiling in Ogoniland. Begin oktober in Nederland voor het hoger beroep in de rechtszaak die vier Nigeriaanse boeren samen met Milieudefensie tegen het bedrijf aanspanden. In deze zaak eisen de getroffen boeren en hun gemeenschappen compensatie van Shell voor de olievervuiling in hun leefgebied.

Begin december 2020 moet Shell voor het gerecht verschijnen in een zaak die Milieudefensie heeft aangespannen vanwege het aanrichten van klimaatschade. De milieuorganisatie eist dat Shell stopt met het boren naar olie en gas.

Eind vorig jaar was er een rechtszaak die Nigeriaanse weduwen hadden aangespannen tegen Shell. Ze beschuldigen de oliemaatschappij van betrokkenheid bij de dood van hun echtgenoten, die kritisch waren geweest tegenover Shell en het militaire regime en nog geen twee weken na het uitspreken van het doodvonnis werden opgehangen.