Een titanenwerk. Zo omschrijft professor koloniale geschiedenis Idesbald Goddeeris (KU Leuven) het werk dat in het parlement moet gebeuren. “De onderzoekscommissie die de moord op Patrice Lumumba heeft onderzocht, heeft er al twee jaar over gedaan en dat ging over één specifieke gebeurtenis. Nu wordt heel de koloniale geschiedenis bekeken”.

De commissie Buitenlandse Zaken gaat vandaag inderdaad bekijken wat de draagwijdte moet zijn van de bijzondere commissie die nog voor de zomer het levenslicht moet zien en in september aan de slag gaat. Het Rijksarchief en het Museum voor Midden-Afrika leverden daarover een advies af dat de parlementsleden woensdag te zien krijgen. Maar volgens commissievoorzitster Els Van Hoof (CD&V) staat het zo goed als vast dat de hele “Belgische periode” – Congo Vrijstaat van 1880 tot 1908 over Belgisch Congo tot de onafhankelijkheid in 1960 – wordt onderzocht.

Meer zelfs: de kans is bijzonder groot dat ook Rwanda en Burundi worden meegenomen in de studie over ons koloniaal verleden. Die twee landen kreeg België er na WOI als mandaatgebied bij. Voordien waren ze in Duitse handen. Niet dat er net zoals in Congo grote gruwelijkheden gebeurden, maar volgens professor Goddeeris hebben de Rwandese genocide en de spanningen tussen de Tutsi’s en de Hutu’s toch ook koloniale wortels. “Door bijvoorbeeld verschillen tussen bepaalde groepen uit te vergroten en die tegen elkaar op te zetten”.

Het wordt dus een hele boterham voor de bijzondere commissie. Over de grote lijnen van de historische feiten bestaat er onder academici wel eensgezindheid, maar dé vraag is hoe met dat verleden moet worden omgegaan. Dat de koning zijn spijt heeft betuigd, vinden alle partijen positief, maar het is volgens de Wetstraat maar een eerste stap. De grote stap moet de parlementaire commissie zetten.

“Ik denk dat we niet genoeg beseffen dat de hele wereld nu toekijkt. Er wordt altijd verwezen naar buitenlandse voorbeelden, maar Nederland heeft zich bijvoorbeeld alleen maar verontschuldigd voor het dekolonisatieproces, niet voor heel het koloniale verleden. Wat wij gaan doen, is nog nooit gebeurd”, aldus Van Hoof.

Het zullen de groenen zijn – Groen of Ecolo – die de zware taak krijgen om alles in goede banen te leiden. Zij mogen deze keer de voorzitter leveren. Wie het wordt, is nog niet duidelijk.