De slachtoffers van de aanslagen van 22 maart 2016 verwachten dat ze tijdens het proces over die aanslagen, dat er ten vroegste in het najaar van volgend jaar komt, voldoende de kans zullen krijgen om gehoord zullen worden. Dat hebben de slachtofferverengingen woensdag gezegd in de Kamer. Het parlement buigt zich over een voorstel van N-VA en CD&V om terreurprocessen niet langer voor assisen te brengen.

Het proces over de aanslagen in Zaventem en Brussel zal naar verwachting maanden duren en een ongeziene inzet van mensen en middelen vragen. Dat een volksjury zich bovendien maanden zou moeten buigen over een bijzonder ingewikkeld dossier, zou volgens federaal procureur Frédéric Van Leeuw ook de kansen op procedurefouten vergroten. Van Leeuw is één van de mensen die ervoor pleiten om de zaak voor de correctionele rechter te brengen.

Daarvoor is echter een wijziging nodig van artikel 150 van de grondwet. N-VA en CD&V hebben voorstellen ingediend om terroristische misdrijven niet langer door een volksjury, maar door beroepsrechters te laten berechten. In het kader van die voorstellen hield de Kamercommissie voor de Grondwet woensdag hoorzittingen, onder meer met de slachtofferverenigingen.

Die verenigingen spreken zich niet uit voor of tegen een assisenproces, al lijkt het erop dat ze ook niet willen dat de zaak zomaar voor de correctionele rechtbank komt, omdat ze vrezen dat de zaak dan te snel afgehandeld wordt.

“Het proces is er voor de slachtoffers, niet voor de reputatie van advocaten, of voor verenigingen of voor de pers. De oplossing? Dat weet ik niet, er is geen ideale oplossing. Wij zouden de voorkeur geven aan een proces met debatten die de slachtoffers het woord kunnen geven”, zei Philippe Van Steenkiste, voorzitter van V-Europe.

Van Steenkiste erkent enerzijds dat het assisenproces voordelen biedt, maar vreest anderzijds dat een assisenzaak heel lang kan duren, met veel details die breed in de pers uitgesmeerd worden en de slachtoffers en hun familie nog maar eens pijn doen. “Doe het nodige om ervoor te zorgen dat het proces in de beste omstandigheden kan doorgaan. En laat ons vermijden dat de slachtoffers een tweede keer slachtoffer worden. We hebben al gegeven”, zei hij.

Slachtoffervereniging Life4Brussels is sceptisch over een hervorming die er haastig doorgejaagd zou worden en waarbij het proces over de aanslagen als een soort test case zou dienen.

“De slachtoffers verwachten veel van het proces en willen niet opgeofferd worden voor organisatorische of financiële redenen. Ze willen geen proefkonijnen worden van een toekomstige procedure. We zullen er nood aan hebben om vragen te kunnen stellen, om ons te laten horen. Voor de slachtoffers zal het de laatste kans zijn om de vragen te stellen waarop ze nog altijd geen antwoord kennen”, zei Thierry Bayet.

Ook advocaten en magistraten werden gehoord. Zij spreken zich ook niet eenduidig uit voor of tegen assisen, maar waarschuwen er wel voor om geen wetgeving op maat van één proces te maken. “Overweeg alles zeer goed, denk goed na. Want als je vandaag een hervorming voor A doet, zal er morgen een B volgen”, zei Erik Van de Sijpe, eerste voorzitter van het hof van beroep in Gent. Ook Christian Vandenbogaerde, vertegenwoordiger van de Orde van Vlaamse balies, riep op om geen regels te maken op basis van één proces.