Driekwart Belgen wil excuses aan Congo, ondanks trots op koloniaal verleden

In de studie werden Belgen aan de tand gevoeld over hun kennis van onze koloniale geschiedenis en werd naar hun mening gevraagd over datzelfde verleden. Aan dat eerste moet blijkbaar nog flink worden gewerkt: de deelnemers aan het onderzoek scoorden gemiddeld 7,5 op 20 punten in de kennistest. Een dikke onvoldoende, volgens politieke wetenschapper en onderzoeker Zeger Verleye. Nog geen derde van de bevraagden scoorde 10 punten of hoger.

De onderzoeker wijt de gebrekkige kennis aan een tekort aan lesstof over het onderwerp in het onderwijs. “Ook de nieuwe voorstellen die dit thema verplichten in de eindtermen, reiken niet ver genoeg” aldus Verleye.

Volgens Verleye verklaart het gebrek aan kennis de tegenstrijdige uitkomsten van de studie. Enerzijds is 50 procent van de Belgen trots op het koloniale verleden, maar tegelijkertijd wil 75 procent dat we excuses aanbieden aan Congo. 

“Het lijkt alsof mensen het verband tussen Congo-Vrijstaat van koning Leopold II (1885-1908) en Belgisch-Congo (1908-1960) niet inzien. Het gruwel­bewind van Leopold II in Congo wordt als iets negatiefs beschouwd, maar Belgisch-Congo daarentegen roept positieve gevoelens op, want ‘we hebben daar toch goede dingen gedaan?’”, aldus Verleye in Het Nieuwsblad. 

Rowan Brouwers, student politieke wetenschappen, richtte zich op een ander aspect van het onderzoek: wat moeten we als samenleving aanvangen met de dekolonisatie? “77 procent van de bevraagden wil extra inspanningen rond structurele maatregelen om het straatbeeld te dekoloniseren. Dat gaat bijvoorbeeld over toelichting bij de standbeelden”, aldus Brouwers. Volgens de student ziet 60 procent van de ondervraagden die koloniale beelden overigens liever in een museum dan in de openbare ruimte. 

Voor het veranderen van straatnamen is echter minder draagvlak. Het toevoegen van historisch perspectief bij die straatnaamborden vinden Belgen een prima idee. “Het is alsof mensen het gevoel hebben dat er anders iets van hen wordt afgenomen”, legt Verleye uit.

In het onderzoek werden ook de uitlatingen van Belgische parlementsleden over ons koloniale verleden bestudeerd. Het gaat daarbij om parlementaire teksten van 2007 tot 2020, hoewel volgens de onderzoekers de meest recente uitlatingen uit het dekolonisatiedebat niet meer konden worden meegenomen omdat de bevraging in maart werd afgerond. Ook de effecten van de Black Lives Matter-protesten zijn daardoor niet terug te vinden in de onderzoeksresultaten.

Die laten overigens een flinke kloof tussen de burger en de politiek zien. “De bevolking wil dat er excuses komen, maar onze volksvertegenwoordigers lijken geen voelsprieten te hebben voor wat er leeft bij de burgers. Ze (politici, nvdr) proberen vooral tot een consensus te komen in plaats van actie te ondernemen”, vervolgt Verleye. “We hopen dat dit onderzoek duidelijk maakt dat er juist een draagvlak voor actie is.”

Spijt betuigen of excuses aanbieden: wat is het verschil? (+)

Congolese Belgen verwachten meer: “Wie écht spijt heeft, zegt sorry” (+)

Wie de spijt van koning Filip te min vindt, moet beseffen dat je ook met excuses en zelfs met geld nooit je schuld uit het verleden vereffent (+)

“België heeft niks meer te zoeken in Congo. De Chinezen hebben zowat alles opgekocht” (+)