Eerste federale doodstraf sinds 2003 uitgevoerd in VS, drie andere volgen
In de VS is dinsdag de eerste federale doodstraf in 17 jaar uitgevoerd. De 47-jarige Daniel Lewis Lee werd terechtgesteld met een dodelijke injectie. Nog eens drie andere gevangenen in federale gevangenissen zullen later deze maand en in augustus ter dood worden gebracht.
De terechtstelling, die plaatsvond in de staat Indiana, is uitgevoerd nadat Amerika’s hoogste rechters eerder dinsdag hadden bepaald dat de vier gevangenen ter dood mochten worden gebracht. Ze besloten hiertoe nadat een lagere rechter op maandag de vier executies juist had opgeschort.
Net als de drie anderen kreeg Lee de doodstraf voor onder meer de moord op een kind. Hij werd in 1999 veroordeeld voor het ombrengen van een achtjarig meisje en haar ouders. Uren voordat hij maandag een dodelijke injectie zou krijgen in een federale gevangenis in Terre Haute, greep een rechter in. Volgens deze rechter moesten eerst diverse juridische kwesties worden opgelost, onder andere over de wreedheid van de executie.
Lee en de andere gevangenen hadden volgens haar genoeg bewijs aangeleverd dat ze aanzienlijke pijn zouden moeten verduren als ze alleen het slaapmiddel pentobarbital toegediend zouden krijgen.
Longaandoening
Bij eerdere executies kregen de gevangenen een acute longaandoening, met ademhalingsproblemen als gevolg. Volgens de rechter hadden de gevangenen alternatieven aangedragen, zoals toediening van een kalmeringsmiddel, maar werden deze methoden ten onrechte afgewezen.
Lee had zich aangesloten bij een rechtszaak die de drie andere ter dood veroordeelden hadden aangespannen, omdat het gebruik van het slaapmiddel in strijd zou zijn met een wet die de doodstraf regelt. Ook voerden gevangen aan dat de procedure strijdig zou zijn met de grondwet, die wrede straffen verbiedt, waardoor de uitvoering van de doodstraf op federaal niveau stillag.
Een hogere beroepsrechter keurde de opschorting van het voltrekken van de straffen maandag goed, waarna de regering-Trump naar het Hooggerechtshof stapte. Dat hof bepaalde uiteindelijk dat de gevangenen toch niet voldoende hadden aangetoond dat een ingrijpen zo kort voor de executie gerechtvaardigd was.
Niets meer voelen
Volgens de hoge rechters hadden deskundigen die door de overheid waren aangedragen voldoende aangetoond dat de gevangenen pas een acute longaandoening kregen als ze niets meer konden voelen na toediening van het slaapmiddel. “Een ingrijpen op het laatste moment moet een grote uitzondering zijn en niet de norm”, aldus het Hooggerechtshof.
De executie van het viertal maakt deel uit van de voltrekking van 62 federale doodstraffen die minister van Justitie William Barr precies een jaar geleden aankondigde. De laatste executie in een federale gevangenis was in 2003. De meeste doodstraffen in de VS worden door de staten uitgevoerd.
Met de hervatting van de federale executies wil president Trump een verkiezingsbelofte inlossen. Voor eind vorig jaar hadden al de eerste vijf gevangenen ter dood moeten worden gebracht, onder wie Lee, maar rechters staken hier een stokje voor vanwege de omstreden injectiemethode.