Direct naar artikelinhoud
InterviewPascal Delwit

Heeft deze nieuwe toenaderingspoging van Magnette wel kans op slagen?

PS-voorzitter Paul Magnette.Beeld EPA

PS-voorzitter Paul Magnette verklaart dat zijn partij bereid is om regeringsgesprekken aan te knopen met de N-VA. Heeft deze nieuwe toenaderingspoging deze keer wel kans op slagen? Politicoloog Pascal Delwit (ULB) is pessimistisch.

Kunnen PS en N-VA samen in één regering? Al meer dan een jaar, sinds de verkiezingen van 26 mei 2019, blijft de vraag terugkeren. De Franstalige socialisten stonden de voorbije weken aan de kant, vanwege hun veto tegenover de Vlaams-nationalisten. Dinsdagavond gaf PS-voorzitter Paul Magnette op de Franstalige nieuwszender LN24 aan dat zijn partij dan toch bereid is met de N-VA het gesprek aan te gaan. 

Kunnen de drie voorzitters van de regeringspartijen Georges-Louis Bouchez (MR), Egbert Lachaert (Open Vld) en Joachim Coens (CD&V) dan werk maken van een regering met daarin christendemocraten, liberalen, socialisten en N-VA? Politicoloog Pascal Delwit (ULB) is erg sceptisch. “Het afgelopen jaar zijn er al verschillende pogingen geweest tussen de PS en N-VA om samen een regering te maken. Telkens opnieuw is het mislukt. Fundamenteel is er weinig veranderd tussen de twee partijen.”

Magnette wil nu praten over een staatshervorming. Daar liggen mogelijkheden. Sinds de corona-crisis zijn zowat alle partijen het erover eens dat negen ministers van Volksgezondheid geen efficiënt bestuur oplevert.

“Te veel partijen hebben al te gemakkelijk naar die negen ministers verwezen als oorzaak van al wat er is misgelopen. Dat het faliekant is fout gelopen in de woon-zorgcentra is in eerste plaats de verantwoordelijkheid van de Vlaamse, Brusselse en Waalse bevoegde minister zelf. Niet van de structuren. Dat gezegd zijnde: de partijen zijn op dit ogenblik niet klaar voor communautaire onderhandelingen, het thema was ook compleet afwezig de afgelopen campagne.” 

Delwit: ‘Het steekt enorm bij de PS dat de regering-Wilmès complimenten krijgt van de socialistische vakbond FGTB dat ze structureel meer geld heeft vrijgemaakt voor het verplegend personeel.’Beeld ID/ Hatim Kaghat

Een scenario is om te starten met de regering en met de voorzitters een grote hervorming voor te bereiden tegen 2024.

“Inderdaad, maar die onderhandelingen zullen hoe dan ook het regeringswerk doorkruisen en mogelijk zelfs blokkeren. Herinner u de eerst regering-Leterme waar ook parallel een oplossing gezocht zou worden voor de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. In 2008 verliet de N-VA toen de coalitie, anderhalf jaar later viel de regering.”

De PS pleit voor de herziening van de financieringswet die, simpel gezegd, de verdeling van de inkomsten tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië regelt.  

“En dat is de enige echte reden waarom Magnette nu over het communautaire begint. Tegen 2024 zal het Waals Gewest heel wat minder geld krijgen vanuit het federale niveau. Dat baart de PS al langer zorgen, maar het grootste gevaar zit bij de Franstalige Gemeenschap. Die kan geen eigen belastingen innen en krijgt door een vergetelheid bij de vorige staatshervorming geen dotatie voor specifieke domeinen, zoals hoger onderwijs. Daar komen de verminderde fondsen extra hard aan. In Vlaanderen is die kwestie minder acuut omdat het gewest en de gemeenschap daar samenvallen. Maar nog eens: ook die onderhandelingen worden onwaarschijnlijk complex.”

De coronacrisis opent elders perspectieven. Liberalen en Vlaams-nationalisten deinzen niet meer terug om geld vrij te maken voor de sociale zekerheid en gezondheidszorg.

“Dat klopt. Het steekt bijvoorbeeld enorm bij de PS dat de regering-Wilmès complimenten krijgt van de socialistische vakbond FGTB dat ze structureel meer geld heeft vrijgemaakt voor het verplegend personeel. Plots kunnen die liberalen ook sociaal zijn. Daarom heeft onder meer Magnette de afweging gemaakt dat de PS maar beter kan mee regeren. Nog liever met de N-VA in een coalitie dan in de oppositie. De dag na 26 mei beseften Magnette en Elio Di Rupo eigenlijk al dat een regering zonder de N-VA zo goed als onvermijdelijk was.” 

Waarom is Magnette dan de voorbije weken aan de kant gaan staan? 

“Ik geloof niet dat er een grote strategie achter zat, om eerst de kans te laten aan een coalitie zonder PS en nu de achterban onder druk te zetten: pas op, straks zijn ze vertrokken zonder ons. Daarvoor is hij te weinig schaker. Hij maakt zijn analyses in het hier en nu. Hij zag toen echt geen kans op een akkoord.”

U blijft ook nu erg sceptisch over de slaagkansen van een toenadering tussen PS en N-VA.

“Je bent nooit zeker, maar ik acht het weinig waarschijnlijk. Binnen de PS wacht Magnette een immense klus om de interne tegenstand te overwinnen. Bij delen van de achterban is de afkeer tegenover de N-VA visceraal. En de opposanten zitten niet alleen bij de toppers in Brussel, met onder meer lokaal voorzitter en federaal fractieleider Ahmed Laaouej. Ook in de machtige Luikse afdeling zitten genoeg mensen die een regeringsdeelname met N-VA niet zien zitten. 

“Tegelijk hebben de Vlaams-nationalisten in de onderhandelingen nog geen enkele keer getoond hoe ver ze echt willen gaan voor een akkoord met de PS. Bovendien gaat het niet enkel tussen die twee partijen. Coens, Bouchez en Lachaert zijn drie voorzitters die zich willen bewijzen. De huidige situatie is voor hen best comfortabel. Met 38 op 150 zetels regeren ze alsof ze een absolute meerderheid hebben. Het zet hen niet aan om snel een oplossing te zoeken. Toch blijft de vaststelling: als we tegen september, ten laatste begin oktober geen regering hebben, dan worden verkiezingen echt onvermijdelijk.”

Heeft deze nieuwe toenaderingspoging van Magnette wel kans op slagen?
Beeld BELGA