Zo kom je van je smartphoneverslaving af: zet ’m eens op zwart-wit

We checken voor we gaan slapen nog even onze smartphone en het is ook vaak het eerste wat we ’s ochtends weer doen. Tussendoor kijken we er dan nog eens ontelbaar keren op. Daarnaast willen we nu het nieuws volgen en zitten we nog veelal thuis buiten de blikken van collega’s. Dus turen we nog vaker op onze smartphone. En dat is helemaal niet zo gek.

Kijken op je telefoon is verslavend. Die reactie op je uitstaande offerte of dat leuke appje triggert het beloningssysteem in je hersenen. Ons brein wordt gekaapt door technologie, aldus het Centre for Humane Technology, dat bestaat uit ex-medewerkers van grote techbedrijven. “Je kunt wel zeggen dat het een kwestie van zelfbeheersing is, maar dan vergeet je dat er aan de andere kant van het scherm duizenden mensen aan de ondermijning van jouw zelfbeheersing zitten te werken”, stelt Tristen Harris, voormalig productfilosoof bij Google.

Zo is het gebruik van kleur en symbooltjes op je smartphone heel bewust: op basis van uitgebreid onderzoek worden die zo ontworpen dat we willen klikken, willen blijven en weer willen terugkomen. Alles wordt uit de kast gehaald om onze onbewuste keuzes te beïnvloeden.

Kan je niet gewoon je smartphone uitzetten? Dat klinkt een beetje als betalen zonder bankrekening en alleen maar met cash. Het is niet dat het niet kan, maar het is een beetje uit de tijd. En zo is het ook met je smartphone: veel dingen gaan efficiënter als je even een app gebruikt. Bovendien komt veel informatie alleen nog maar op je smartphone binnen. Als je die vaak uitzet, reageer je langzamer en dat zul je je in bepaalde beroepen niet altijd kunnen of willen veroorloven.

Daarom gaat dit experiment niet over het uitzetten van je smartphone, maar geef ik je een truc om het een stuk minder aantrekkelijk te maken om op je smartphone te blijven hangen.

Zet je telefoon eens een dag op zwart-wit: grayscaling. Bij een iPhone ga je naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte en zet je Kleurfilters aan en kies daar Grijstinten. Bij Android verschilt het per toestel, maar je kan de zwart-wit-optie meestal vinden onder Toegankelijkheid of Opties voor ontwikkelaars.

Effect
Mijn iPhone op zwart wit zetten is snel geregeld. Het levert me een saai scherm op. Toch pak ik mijn telefoon niet minder vaak vast, maar ik scoor wel een andere winst. Mij zie je zelden op Facebook. En ook andere sociale media en apps check ik niet veel. Dacht ik.

In de saaie grijze brij die mijn startscherm nu is, vallen de dwingende rode rondjes - met teller hoeveel berichten je achter loopt - niet meer op. En daarmee houdt het geschreeuw ‘open mij’ op. Het wordt ook veel minder leuk om nieuwsapps even te checken: in zwart-wit zien ze er een stuk ongezelliger uit. En zo ontdek ik door grayscaling mijn valkuil: na een nuttige actie zoals het checken van mijn mail, bleef ik eindeloos in andere apps hangen.

En nu?
Hier wil ik iets aan doen: ik veeg mijn startscherm rigoureus leeg. Alleen de echt nuttige apps mogen blijven. Nu hoef ik ook met kleur geen weerstand te bieden aan dwingende rode rondjes of aantrekkelijke logo’s: ze verschijnen gewoon niet meer in beeld.

Mirjam Wiersma is trainer, spreker en auteur. Meer weten over Mirjams mini-experimenten? Lees haar boek ‘Elke werkdag een topdag’ (2019).