Sputnik

Rusland registreert nu al coronavaccin, "Mochten we regels van Russen hanteren, hadden we al 10 vaccins geregistreerd"

Rusland heeft als eerste land een vaccin tegen het coronavirus geregistreerd. Dat heeft de Russische president Vladimir Poetin bekendgemaakt. Een van zijn dochters heeft het vaccin getest, zegt Poetin ook, en ze heeft er goed op gereageerd. Veel wetenschappers zijn sceptisch over de snelheid waarmee Rusland met een vaccin komt, en zijn bezorgd over de veiligheid ervan. 

Het vaccin werd ontwikkeld in het onderzoekscentrum Gamaleya  en bleek bij de klinische tests effectief en veilig te zijn, zei de Russische president tijdens een regeringsbijeenkomst via een videoverbinding. Het vaccin zou een langdurige immuniteit tegen het coronavirus bieden. Tot twee jaar, volgens het ministerie voor Volksgezondheid.

Poetin beklemtoonde dat het vaccin afdoende is getest. Ook een van zijn twee dochters was een testpersoon, zegt de president, en ze reageerde goed op het vaccin. Volgens de president had ze alleen een verhoogde temperatuur, maar heeft ze ook een hoog aantal antilichamen aangemaakt tegen het coronavirus.  

Rusland zegt nu snel te willen beginnen met de massaproductie van het vaccin. Medisch personeel, leerkrachten en risicogroepen zijn de eersten die het vaccin zullen toegediend krijgen. Medisch personeel zou deze maand nog kunnen worden ingeënt. Vanaf januari 2021, maar mogelijk zelfs al eerder, zou massaal kunnen worden gevaccineerd.

Scepsis over snelheid

Rusland is het eerste land dat een vaccin tegen het coronavirus registreert. Het coronavaccin krijgt de naam Spoetnik V, een verwijzing naar de Sovjet-satelliet Spoetnik, in 1957 de eerste satelliet die ooit in een baan om de aarde werd gebracht.

Hoe betrouwbaar de Russische claim is, kan moeilijk worden beoordeeld, omdat Rusland de onderzoeksgegevens niet heeft gedeeld met wetenschappers in andere landen. Veel wetenschappers zijn dan ook sceptisch over de snelheid waarmee Rusland met een vaccin komt. 

Volgens Isabel Leroux-Roels, diensthoofd Centrum voor Vaccinologie UZ Gent, komt het vaccin wel van een gerenommeerd instituut dat al verschillende vaccins heeft ontwikkeld. "Het zijn dus zeker mensen met ervaring", zegt ze in "Terzake".

"Maar het is wel zo dat Rusland eigen regels hanteert. Ze hebben het vaccin ook geregistreerd voor gebruik in eigen land. Ze gebruiken de urgentie die er nu is als reden om het vaccin zo snel op de markt te brengen. Voor alle duidelijkheid: op dit moment is het enkel geëvalueerd in twee kleine fase 1-studies bij in totaal 76 personen", weet Leroux-Roels. "Dat is zeker niet gebruikelijk, want fase 1 is de eerste stap. Mochten we dezelfde regels als de Russen hanteren, hadden we al meer dan tien vaccins geregistreerd", aldus de vaccinologe die onderzoek doet naar twee potentiële vaccins. Zij hoopt begin/midden 2021 vaccins te kunnen lanceren.

Videospeler inladen...

Testfases

De zoektocht naar een vaccin -eender welk vaccin- verloopt in verschillende testfases.

De derde en laatste fase duurt normaal gezien maanden en veronderstelt het testen van duizenden mensen. Wetenschappers vrezen dat fases in het ontwikkelingsproces zijn samengevoegd of zelfs overgeslagen.

"Volgens de officiële bronnen zitten de Russen zelf ook maar in fase 1 of 2", zegt vaccinoloog Pierre Van Damme. "Als ze nu zeggen dat hun vaccin werkzaam is, dan zouden ze fase 3 al afgerond moeten hebben. Dat is een studie met 10 à 20.000 mensen. Misschien hebben ze dat al op een heel geheimzinnige manier gedaan, maar dan zou ik in hun plaats die resultaten toch zo snel mogelijk met de rest van de wereld delen om te tonen hoe goed ik gewerkt zou hebben."

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft er al voor gewaarschuwd dat alle richtlijnen moeten worden gevolgd in de race naar een vaccin tegen het coronavirus. De WHO zegt nu in nauw contact te staan met de Russische gezondheidsdiensten. 

"Er zijn besprekingen aan de gang met betrekking tot een mogelijke prekwalificatie van het vaccin door de WHO. Prekwalificatie van elk vaccin omvat een grondige beoordeling van alle vereiste veiligheids- en werkzaamheidsgegevens."

Hoe verloopt de zoektocht naar een vaccin?

De zoektocht naar een vaccin (en ook naar een geneesmiddel) verloopt volgens de volgende stappen:

Eerst is er het zogenoemde preklinisch onderzoek, onderzoek in “de proefbuis” en op proefdieren. 

Als een vaccin op proefdieren goede bescherming biedt, kan het getest worden in een fase 1 klinische studie op een kleine groep mensen. Dat is vooral om de veiligheid na te gaan, en de dosering.

Daarna volgt een tweede fase, op een grotere groep vrijwilligers (een duizendtal minimaal), om te zien of de proefpersonen immuniteit opbouwen, of ze dus genoeg antilichamen aanmaken.

In een laatste fase, de derde fase, worden tienduizenden mensen ingeënt met een vaccin en tienduizenden anderen met een placebo (of een ander vaccin, tegen hersenvliesontsteking bijvoorbeeld) en kijken de wetenschappers of de groep mét vaccin minder ziek wordt.

Meest gelezen