Rusland pakt uit met eerste coronavaccin, dochter van Poetin bij de testpersonen: “Zo snel? Dit is de doos van Pandora”

Het coronavaccin dat Rusland dinsdag heeft laten registreren, zal “Spoetnik V” heten, meldt de Russische staatstelevisie. De naam is een verwijzing naar de Sovjet-satelliet Spoetnik, in 1957 de eerste satelliet die ooit in een baan om de Aarde werd gebracht.

Het vaccin, dat ontwikkeld werd in het onderzoekscentrum Gamaleya, is op minder dan honderd mensen uitgeprobeerd. Ook de testperiode - nog geen twee maanden - is uiterst kort. “Het kan ronduit gevaarlijk zijn om dit nu al op de markt te brengen”, waarschuwt de Association of Clinical Trials Organizations (een Russische organisatie die verantwoordelijk is voor klinische testen).

“Waarom werken alle instanties volgens het boekje, behalve Rusland?”, vraagt directrice Svetlana Zavidova zich af. “Die regels staan in steen gebeiteld, er kan niet zomaar van afgeweken worden. Dit is de doos van Pandora. Het vaccin heeft z’n nut nog niet bewezen. Wat zal er gebeuren met de vrijwilligers die als proefkonijn dienden? Niemand weet het.”

“Rusland heeft - in tegenstelling tot de rest van de wereld - ook geen open kaart gespeeld”, gaat Zavidova verder. “De verantwoordelijken hebben nog geen letter van hun onderzoek gepubliceerd. Normaal worden die gegevens altijd gedeeld, zelfs als de poging in een mislukking eindigt.”

De Wereldgezondheidsorganisatie beklemtoont dat er eerst een grondige evaluatie moet gebeuren vooraleer het licht op groen gezet kan worden. “Een vaccin moet alle noodzakelijke stappen doorlopen alvorens het geregistreerd kan worden”, aldus woordvoerder Christian Lindmeier.

Dat Rusland de studies achter het vaccin niet publiceert, is een doorn in het oog van Belgische wetenschappers. “Ik betreur dat Rusland die info niet verspreidt, en dus is het moeilijk om zich uit te spreken over de kwaliteit van het vaccin. We hebben er geen zicht op of ze dezelfde stappen hebben doorgenomen, zoals die bij ons verplicht zijn”, zegt epidemioloog en vaccinoloog Pierre Van Damme, verbonden aan de UAntwerpen. “Er is nog te weinig geweten over het vaccin. Er zijn bijvoorbeeld vragen over hoe dat werd getest op zo’n korte tijd. Voor een vaccin mogen de hoekjes echt niet afgerond worden”, zegt viroloog Marc Van Ranst. “Hopelijk komt daar snel meer info over.”

“Er is een competitie aan de gang tussen westerse farmabedrijven. Ook Rusland zal echter de regels moeten respecteren. Er mogen geen bochten afgesneden worden”, maakt Kirill Dmitriev als hoofd van het Russische investeringsfonds duidelijk. 

Ten huize Poetin knallen de champagnekurken echter. “Ook een van mijn dochters werd getest”, klinkt het. “Bij de eerste toediening was haar koorts één dag lang opgelopen tot 38 graden. Na de tweede dosis bedroeg haar lichaamstemperatuur nog iets meer dan 37 graden. Ze voelt zich goed en ze heeft een hoog aantal antilichamen. Ik weet dat het behoorlijk effectief werkt en voor een duurzame immuniteit zorgt. En ik herhaal het: dit vaccin heeft alle nodige onderzoeken doorstaan”, beweert de president.

Rusland zegt dat het vanuit twintig landen al bestellingen heeft gekregen, goed voor in totaal “meer dan 1 miljard dosissen”. De start van de industriële productie van het vaccin wordt in september verwacht, vanaf oktober zou het dan de bedoeling zijn om de bevolking massaal in te enten. Leraars en het personeel in de gezondheidssector zouden daarbij voorrang krijgen.

België behoort hoogstwaarschijnlijk niet bij de bestellende landen. “België ondersteunt het initiatief van de Europese Commissie om met de farmaceutische industrie te onderhandelen voor de levering aan heel Europa en zo te garanderen dat elk land voldoende vaccins kan bekomen”, zegt Florent Baudewyns, woordvoerder van de federale minister van Volksgezondheid Maggie De Block daarover dinsdag.

De export naar andere landen gaat vermoedelijk niet zo’n vaart lopen. Indien Rusland het vaccin wil exporteren moet het eerst voldoen aan internationale normen zoals die van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en nationale normen zoals die van ons Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Deze agentschappen zullen dan moeten bekijken of alle nodige studies werden uitgevoerd en de kwaliteit van het vaccin gegarandeerd is, verduidelijkt Van Damme nog.

Volgens het laatste WHO-overzicht wordt er wereldwijd aan 165 kandidaat-vaccins gewerkt. Daarvan bevinden zich nog 139 in de preklinische fase, 26 andere worden al effectief getest op mensen.

Lees ook: Productiekost 6 euro, verkoopprijs 2.000 euro: producent van belangrijk Covid-19-medicijn onder vuur (+)