Lachaert en Rousseau moeten Vivaldi-coalitie uit de haven loodsen

“Ik denk dat we vandaag goed nieuws kunnen melden.” Koninklijk opdrachthouder Egbert Lachaert (Open Vld) kondigde vrijdagmiddag een belangrijke doorbraak aan in de formatie, 468 dagen na de verkiezingen. Een Vivaldi-coalitie met liberalen, socialisten, groenen en CD&V staat klaar om het land te besturen. “Sinds de verkiezingen zijn er heel wat pogingen gedaan. Zeven partijen zijn nu bereid om hun eigen belangen te overstijgen in het belang van het land.”

Vivaldi zet zichzelf in de markt als het tegengif voor de verlamming. “Wij gaan op een andere en positieve manier aan politiek doen”, aldus Lachaert. De ploeg wil elkaar dingen gunnen, klinkt het, en denkt al verder dan deze legislatuur. Zo is er sprake van een relanceplan voor de komende tien jaar. Lachaert en co. willen ook het verschil maken met N-VA, van wie ze stevig weerwerk verwachten. “Bart De Wever heeft zijn kansen gehad”, zegt een onderhandelaar.

Moeilijke beslissingen

Ondanks al dat optimisme moeten er wel nog een aantal moeilijke beslissingen worden genomen. Op communautair vlak wil Lachaert binnen de regering twee ministers de opdracht geven om een staatshervorming voor te bereiden tegen 2024, een Vlaming en een Franstalige. “Je hoeft geen regionalist te zijn om te zien dat onze staatsstructuur efficiënter georganiseerd moet worden”, zegt hij. In tegenstelling tot de christendemocraten vinden de liberalen wel nog steeds dat sommige bevoegdheden geherfederaliseerd moeten kunnen worden.

Op vraag van CD&V zouden op korte termijn een aantal communautaire dossiers, zoals de vliegwet, de artsenquota en de veiling van de 5G-licentie, worden uitgeklaard. De christendemocraten krijgen ook een oplossing voor de verlenging van de abortustermijn. Die beslissing zal niet tijdens de regeringsonderhandelingen worden beslecht, maar CD&V krijgt wel de garantie dat ze in het parlement niet tegenover een progressief blok zal komen te staan.

Het idee is om in de Kamer een ‘forum’ op te richten, met daarin één vertegenwoordiger per partij. Daar moet niet enkel over aanpassing van de abortuswetgeving gediscussieerd worden, maar ook over euthanasie en de regels voor DNA-databanken bijvoorbeeld.

Voor het langer openhouden van de kerncentrales na 2025 zal er gekeken worden naar een wetenschappelijke studie die de bevoorradingszekerheid van ons land in kaart brengt. Op die manier moet de beslissing over een eventueel uitstel van de kernuitstap geobjectiveerd worden en verteerbaar gemaakt voor de groenen.

Op het vak van begroting willen de liberalen tegen 2024 weer aansluiting vinden met de Europese begrotingsdoelstellingen. “Dit jaar en volgend jaar zal er nog veel coronasteun nodig zijn. Daarna moeten we het tekort geleidelijk aan terugbrengen van 5 naar 3 procent”, zegt Lachaert. Opvallend is wel dat de liberaal die inspanning laat afhangen van de economische context. “Als er nog enkele coronagolven komen, dan moeten we voorzichtiger zijn.”

Volgende vrijdag: naam premier

De Vivaldi-trein vertrekt niet zonder gerommel. De zeven partijen rond de tafel vonden geen eensgezindheid over wie het stokje moest overnemen van Lachaert. Want, zo gaf de liberaal zelf aan, wie formateur wordt zal logischerwijze ook premier worden. De hele ochtend kwamen tegenstrijdige signalen naar buiten. De namen Alexander De Croo (Open Vld) en Paul Magnette (PS) werden de voorbije dagen genoemd als duo dat het veld ingestuurd zou worden. Later werd de piste Lachaert-Magnette geopperd, maar dat was onaanvaardbaar voor onder meer Georges-Louis Bouchez (MR), die niet wil dat voor de PS de rode loper uitgerold wordt naar de Wetstraat 16.

Uiteindelijk werd Rousseau er dan maar bijgehaald. “We hebben het de voorbije dagen vooral over de inhoud gehad, er bleef te weinig tijd over om knopen door te hakken over de postjes”, zet Lachaert. “Maar Conner noch ik hebben ambitie voor het formateurschap. Dat kan enige rust brengen de komende week.” Ten laatste volgende vrijdag moeten we de naam van de volgende premier kennen. 

Wat opvalt: de cdH van Maxime Prévot blijft langs de kant staan. De CD&V zal het dus zonder zijn (kleine) Franstalige zusterpartij moeten stellen. Vooral PS en MR hadden weinig zin om cdH erbij te nemen, en dat hebben ze Prévot ook duidelijk gemaakt. Uiteindelijk heeft hij dan maar zelf de rekening gemaakt. Hij schat in dat hij zijn partij beter kan profileren als enige Waalse oppositiepartij naar de PTB, eerder dan als vijfde wiel mee te draaien in een brede coalitie.

Oppositie loopt zich warm

Intussen begint de oppositie zich al warm te lopen. N-VA-boegbeeld Theo Francken noemt Vivaldi – zelf heeft hij het over ‘paars-groen’ – een “negatie van de verkiezingsuitslag in Vlaanderen”. Hij voorspelt de neergang van Open Vld in deze “anti-Vlaanderen-coalitie”. Peter Mertens, de voorzitter van PVDA-PTB, wil “echte verandering, geen gekwetter over de splitsing van de zorg of tandeloos getater over eerlijke fiscaliteit zonder een miljonairstaks”.

Op 17 september loopt het vertrouwen in de regering-Wilmès af. De kans dat er dan al een Vivaldi-regering klaarstaat, is klein. De partijvoorzitters mikken op eind september of begin oktober. Niet veel later zal ons land al meteen zijn begroting bij Europa moeten indienen.