Wat met Vlaamse regering als N-VA niet federaal zit? "Ga CD&V en Open VLD vragen of ze nog achter regeerakkoord staan"

Preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) onderzoeken de komende week verder de standpunten van de MR, Open VLD, PS, SP.A, Groen, Ecolo en CD&V om zo de formatie van een federale regering voor te bereiden. 

Bekijk: Wetstraatjournalist Pieterjan De Smedt legt de zogenoemde Vivaldi-coalitie uit in 3 minuten

Als die zeven partijen effectief een regering vormen, dan betekent dat voor de N-VA dat ze als grootste partij in Vlaanderen uit de boot valt en dat de federale regering geen Vlaamse meerderheid heeft.

"Jammer voor de Vlamingen", zo reageert Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). "Ik denk dat de partij die bij uitstek het belang van de Vlamingen verdedigt, zich als een zeer ernstige partner aangeboden heeft en met de PS ook heel ver geraakt is om tot dat grote akkoord te komen."

"Een federale regering zonder Vlaamse meerderheid is geen goede zaak", gaat Jambon verder. "Vlaanderen moet ook op federaal vlak bestuurd worden met een democratische meerderheid aan Vlaamse kant. De partijen die daarin meegaan, zullen dat moeten verantwoorden. Maar goed, het is nog maar het begin van de federale formatie, we zullen zien hoe dat verloopt."

Als CD&V en Open VLD meestappen in een federale regering zonder de N-VA dan betekent dat twee zaken: de federale regering zal zoals eerder gezegd geen meerderheid hebben aan Vlaamse kant, en bovendien zullen ze op federaal vlak ook samen besturen met twee partijen die niét in de Vlaamse regering zitten, namelijk SP.A en Groen. Een probleem voor de Vlaamse regering? Jambon denkt van niet, al is hij wel tevreden dat het Vlaamse regeerakkoord - een inhoudelijk contract dat de partijen afsluiten eens ze besluiten om samen te besturen- zo in detail beschreven is. "Het telt 300 pagina's", zegt Jambon daarover. "Als de federale poging zal uitmonden in een federale regering, dan denk ik dat ik formeel zal vragen of ze bij het gesloten contract, het regeerakkoord, blijven. Ik ga ervan uit dat dat wel zo zal zijn en dan gaan we met die ploeg verder. In een volwassen federale staat kan het dat er op het federaal niveau en het niveau van de deelstaten andere coalities zijn."

"In dat Vlaamse regeerakkoord staan zelfs een aantal verwijzingen naar federale vragen", vult Jambon aan. "Dat zal belangrijk zijn dat die vanuit de Vlaamse regering vertegenwoordigd worden in de federale regering. Maar in een normale federale staat, werkt dat zo."

CD&V-voorzitter Joachim Coens zei in "De ochtend" al dat het Vlaamse regeerakkoord voor honderd procent gerespecteerd moet worden. Daarnaast zei hij ook nog dat de nieuwe federale regering alvast een staatshervorming moet voorbereiden. Die kan er dan na 2024 komen, liefst met medewerking van de N-VA. 

Jambon voelt zich voorlopig niet aangesproken. "De N-VA heeft in het verleden altijd gezegd dat ze wil meewerken aan een goede staatshervorming, maar het moet wel een goede staatshervorming zijn. Dus we moeten eerst kijken wat er op tafel komt te liggen."

De N-VA heeft zich inderdaad altijd voorstander getoond van een staatshervorming waarbij deelstaten meer bevoegdheden krijgen. Maar zo'n nieuwe staatshervorming kan dus ook betekenen dat men sommige bevoegdheden die nu op het niveau van de deelstaten worden georganiseerd, opnieuw federaal wil organiseren. En dat is iets wat de N-VA dus zeker niet wil.

Vroeger zijn bevoegdheden naar de deelstaten overgedragen omdat ze niet werkten op federaal niveau, aldus Jambon. "Sommige pakketten zijn maar half of gedeeltelijk overgedragen en dat is moeilijk werkbaar. We moeten die bevoegdheden homogeen overdragen naar de deelstaten. Ik denk dat de praktijk dat iedere dag uitwijst. Als je ziet dat een federaal niveau meer dan 400 dagen nodig heeft om nog maar te beginnen aan een regeringsonderhandeling, dan weet ik niet of dat het meest slagkrachtige niveau is om belangrijke bevoegdheden op uit te oefenen."

Bekijk hieronder de reportage uit "Het Journaal":