Videospeler inladen...

4 jaar na zijn videoboodschap begint het proces tegen Bart De Pauw, wat ging eraan vooraf? Een reconstructie 

Het proces tegen Bart De Pauw start vandaag. De televisiemaker zal zich moeten verantwoorden voor stalking en elektronische overlast. Dat zijn misdrijven waarvoor hij tot 2 jaar cel en tot 2400 euro boete kan krijgen. Bijna vier jaar geleden barstte de zaak-De Pauw los, maar wat gebeurde er sindsdien allemaal? Een reconstructie.  

9 november 2017, 18u - een videoboodschap van Bart De Pauw op Facebook

We schrijven donderdag 9 november 2017, 18 uur. In een videoboodschap op Facebook laat televisiemaker Bart De Pauw - bekend van onder meer "Buiten de zone", "Schalkse ruiters", "De mol" of "Quiz me quick" - weten dat de VRT de samenwerking na 30 jaar stopzet. "Beste mensen, ik heb een heel belangrijke mededeling te doen. Een mededeling die ik niet graag doe, maar de huidige omstandigheden dwingen mij om ze toch te doen. Voor alle duidelijkheid: dit is geen grap. In de nasleep van #MeToo zijn er meldingen gekomen over mijn persoon", begint De Pauw zijn verklaring, die enkele minuten duurt. 

Bekijk hier de hele mededeling van Bart De Pauw: 

Volgens De Pauw zou het gaan over "sms-verkeer met flirterige toon" en werd er op een bepaald moment gewag gemaakt van stalking. Zelf weet hij naar eigen zeggen niet waar het precies over gaat. "De mensen kennen mij net als u als een grappenmaker, als een onnozelaar, als een zeveraar, als iemand heel onstuimig. Soms flirterig. Maar ik heb nooit de bedoeling gehad om iemand te kwetsen."

De mensen kennen mij net als u als een grappenmaker, als een onnozelaar, als een zeveraar, als iemand heel onstuimig. Soms flirterig

Televisiemaker Bart De Pauw in een videoboodschap

De televisiecarrière van Bart De Pauw start al vroeg. Als 17-jarige krijgt hij een rol in "Meester, hij begint weer!". Daarnaast mag hij ook meeschrijven aan de scenario's. Enkele jaren later volgen "Buiten de zone" en vooral "Schalkse ruiters". In een mum van tijd schiet de populariteit van De Pauw omhoog, met "Schalkse ruiters" breekt hij alle kijkcijferrecords. 

De jaren nadien werkt hij voor en achter de schermen mee aan kijkcijferkanonnen - denk aan "Het geslacht De Pauw", "De mol", "Willy's en Marjetten" en "Loft", allemaal onder de vleugels van productiehuis Woestijnvis. In 2008 zegt hij het productiehuis vaarwel en richt hij zijn eigen productiehuis Koeken Troef op. En opnieuw maakt hij daar succesprogramma's: van de quiz "Twee tot de zesde macht" tot de fictiereeksen "Quiz me quick" en "Biker boys".

9 november 2017, 19 uur - VRT reageert

De reactie van de VRT laat niet lang op zich wachten. Een uurtje later, rond 19 uur, wordt er een persbericht uitgestuurd. "VRT tolereert geen enkele vorm van grensoverschrijdend gedrag, op geen enkel niveau in de organisatie en ook niet in externe producties die gelinkt zijn aan de VRT", klinkt het. Televisieprogramma's van en met De Pauw worden per direct geschrapt.

Het gaat over een patroon van amoureuze avances die onschuldig starten, maar escaleren en overgaan in een vorm van stalking

Toenmalig VRT-CEO Paul Lembrechts

Toenmalig CEO Paul Lembrechts herhaalt diezelfde boodschap de volgende ochtend. "Het gaat over een patroon van amoureuze avances die onschuldig starten, maar escaleren en overgaan in een vorm van stalking. Bart De Pauw gebruikte ook verschillende simkaarten, om het in het verborgene te houden", vertelt hij in "De ochtend" op Radio 1.

Bekijk en beluister dat gesprek hieronder:

Videospeler inladen...

Iets wat De Pauw op zijn beurt met klem ontkent. "In één week tijd is de 30 jaar die ik aan mijn carrière gewerkt heb, weg. Ik vind het onterecht. Ik had graag gehad dat we daar eens over hadden kunnen praten. Ik ben opgepakt en men heeft mij opgehangen zonder verhoor."

Ook dat gesprek kan je hieronder helemaal beluisteren: 

Videospeler inladen...

De uren en dagen erna - een storm van reacties

Het verhaal ontlokt een storm van reacties, vanuit alle hoeken van de culturele sector. Toenmalig minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) kan zich niet uitspreken over de zaak, maar benadrukt dat hij aanneemt "dat de VRT genoeg aanwijzingen heeft om tot zo'n drastische maatregel over te gaan". Later voegde Gatz daar nog aan toe: "Als het met je vrouw, je dochter, je zus of je moeder gebeurt, is het helemaal niet meer grappig, dan word je razend".

Verschillende collega-regisseurs en acteurs spreken hun hoop uit dat de zaak snel uitgeklaard wordt. "Ik ben verschrikkelijk geschrokken. Ik hoop dat de mist rond deze verhitte situatie snel optrekt", zegt Tom Lenaerts. Jan Verheyen maakt zich de bedenking of de straf wel in overeenstemming is met de klachten: "Ik heb het gevoel dat de weegschaal doorslaat naar een kant die mij een beetje ongemakkelijk maakt." En Michaël Pas vraagt zich luidop af of er in opleidingen wel voldoende aandacht geschonken wordt aan grensoverschrijdend gedrag. 

Ik ben verschrikkelijk geschrokken. Ik hoop dat de mist rond deze verhitte situatie snel optrekt

Tom Lenaerts op 10 november 2017

Hilde Van Mieghem vertelt in een interview aan VRT NWS dat ze verschillende slachtoffers persoonlijk kent: "De feiten die ik ken, zijn ver voorbij de grens." Ook regisseur Hans Van Nuffel getuigt dat hij enkele slachtoffers kent: "Hoe hij hen soms wekenlang mindfuckte op en naast de set was echt niet oké". Maar, zo zegt hij: "Bart is geen monster, maar heeft wel hulp nodig."

Bart is geen monster, maar heeft wel hulp nodig

Regisseur Hans Van Nuffel op 11 november 2017

De Pauw krijgt ook steun, de vrouwelijke medewerkers van het productiehuis van De Pauw, Koeken Troef!, publiceren een publieke steunbetuiging: "Het is voor ons erg pijnlijk om toe te kijken hoe onze baas en vooral ook goede vriend op deze manier aan de schandpaal wordt genageld", klinkt het. "Als Bart kop van Jut moet zijn om te zorgen dat grensoverschrijdend gedrag de wereld moet uitgeholpen worden, so be it, maar laten we alsjeblieft geen Weinsteins maken van zij die het niet zijn."

Laten we alsjeblieft geen Weinsteins maken van zij die het niet zijn

Vrouwelijke medewerkers van Koeken Troef!, het productiehuis van Bart De Pauw, op 10 november 2017

11 november 2017 - start van het gerechtelijk onderzoek

De hetze krijgt ook een gerechtelijk staartje: het parket van Antwerpen, afdeling Mechelen, start een onderzoek naar de beschuldigingen aan het adres van De Pauw. Er volgt een huiszoeking in de gebouwen van de VRT. De bedoeling? VRT-CEO Paul Lembrechts en de dienst preventie van de VRT horen, en meer informatie krijgen over het dossier van de VRT. Op de tiende verdieping van de VRT nemen de speurders enkele documenten mee. 

Het parket communiceert ook zelf: "Er is een onderzoeksrechter gevorderd om in alle sereniteit dit onderzoek te voeren. Er wordt op dit ogenblik geen uitspraak gedaan over schuld of onschuld. Dat zal het voorwerp uitmaken van het gerechtelijk onderzoek."

12 november 2017 - excuses van De Pauw

Drie dagen na zijn video laat De Pauw opnieuw van zich horen. Bij monde van zijn advocaat Michaël Verhaeghe excuseert hij zich

"Mijn cliënt beseft nu wel dat zijn ongedwongen of informele manier van met vrouwen omgaan bij sommigen verkeerd zal zijn overgekomen. Hij heeft me verzocht om de volgende korte verklaring namens hem in dit bericht op te nemen: "Ik ben tot inzicht gekomen dat mijn speelse of flirterige manier van omgaan niet door iedereen gesmaakt wordt. Ik wil mij via deze weg dan ook bij iedereen excuseren die zich door mij geïntimideerd zou hebben gevoeld. Dat is niet oké en dat zal niet meer gebeuren."

Ik ben tot inzicht gekomen dat mijn speelse of flirterige manier van omgaan niet door iedereen gesmaakt wordt

Televisiemaker Bart De Pauw op 12 november 2017

Maar bij de slachtoffers schieten die excuses in het verkeerde keelgat. Hun advocate Christine Mussche (die een tiental vrouwen verdedigt) laat weten dat dit "een gemiste kans is": "Hij zou beter gewoon excuses aanbieden zonder de feiten te minimaliseren en de verantwoordelijkheid te verleggen".

Zomer van 2018 - poging tot bemiddeling

De advocaten van de twee partijen spreken in de zomer van 2018 in Leuven af in een poging om de hele zaak buiten de rechtbank te regelen. Op tafel ligt een voorstel: in ruil voor publieke excuses en een schadevergoeding willen de advocaten van de slachtoffers een proces afwenden. Maar het voorstel stuit op een "njet" van De Pauw.

29 mei 2020 - einde van het onderzoek

Op 29 mei 2020 raakt bekend dat het onderzoek afgerond is en dat het parket De Pauw voor de rechter wil brengen. 

In totaal heeft het onderzoek zo'n 2,5 jaar geduurd en al die tijd lekt er bijzonder weinig uit. Alleen over het getouwtrek over de verzegelde enveloppe met daarin de getuigenissen van vrouwen die naar de VRT gestapt waren, werd er gecommuniceerd. De Pauw wilde die enveloppe inkijken, maar volgens de VRT zou dat het beroepsgeheim van de preventieadviseur schenden. De kamer van inbeschuldigingstelling volgde die redenering en dus bleef de enveloppe met klachten gesloten voor De Pauw. 

 Op het einde menen wij dat er voldoende bezwaren zijn om het dossier voor te leggen aan de correctionele rechtbank

Parket Antwerpen

Bekijk hier een overzicht van het onderzoek: 

Videospeler inladen...

In een persbericht benadrukt De Pauw dat hij er "klaar" voor is. "Voor het eerst zal ik context kunnen geven bij al die aantijgingen. Ik zal mijn verantwoordelijkheid nemen als zou blijken dat ik ergens in de fout ben gegaan, maar ik zal mij tot het uiterste verweren waar er gelogen is of waar ik ten onrechte in een slecht daglicht ben gesteld." 

Ik ben er klaar voor

Bart De Pauw op 29 mei 2020

Ook Christine Mussche, advocate van de slachtoffers, geeft aan dat ze tevreden is: "Er is eindelijk vooruitgang en duidelijkheid. Het parket geeft op die manier erkenning aan onze ervaringen." 

8 september 2020 - de raadkamer beslist

De raadkamer beslist dat Bart De Pauw zich inderdaad voor de correctionele rechter moet verantwoorden voor belaging en elektronische overlast.

6 januari 2021 - vrouwen doorbreken stilte

Na drie jaar stilte treden de 9 vrouwen die De Pauw beschuldigen naar buiten met een verklaring.

"Het enige dat wij willen is dat het aanhoudende grensoverschrijdende gedrag stopt. Dat Bart De Pauw erkent dat hij ernstig in de fout ging, dat hij zich excuseert en zich in de toekomst niet meer aan dergelijk gedrag schuldig maakt." 

Het gaat over vrouwen die voor en achter de schermen met De Pauw samenwerkten: actrices Maaike Cafmeyer, Lize Feryn, Liesa Naert, Ella-June Henrard, kleedsters Cathérine Ongenae, Ellen Lloyd, programmamedewerkers Dymphne Poppe en Jenka Van de Voorde en Helena De Craemer, die stage liep bij het productiehuis Koeken Troef. Deze negen vrouwen hebben zich ook burgerlijke partij gesteld. Daarnaast zijn er in het dossier nog vier getuigenissen van andere vrouwen, die zich geen burgerlijke partij gesteld hebben. 

13 januari 2021 - een deurwaarder bij de VRT

Een dag voor het proces van start moet gaan, klopt een deurwaarder aan bij de VRT. De omroeporganisatie wordt door het gezin van De Pauw voor de rechter gedaagd. Ze eisen al enkele maanden een schadevergoeding van 12 miljoen euro voor wat ze "een karaktermoord" noemen. Omdat de VRT heeft geweigerd om die schadevergoeding te betalen, stappen ze nu naar de rechtbank. Dat proces zal op een ander moment gevoerd worden voor de rechtbank in Brussel.

14 januari 2021 - discussie over een envelop

Op 14 januari zou het proces moeten beginnen met een inleidende zitting, waarop de agenda voor het proces bepaald wordt. Maar dat loopt anders. Want de advocaten van De Pauw komen eerst nog met een andere vraag: zij willen de gesloten envelop van de VRT-preventieadviseur kunnen inkijken. In die omslag zitten onder andere de getuigenissen die actrices Liesa Naert en Maaike Cafmeyer bij de preventieadviseur hebben afgelegd. Maar er zitten ook mails in van toenmalig VRT-topman Paul Lembrechts. Omdat ze onder het beroepsgeheim van de preventieadviseur vallen, worden ze in een verzegelde envelop bewaard. De onderzoeksrechter heeft ze wel kunnen inkijken.

Cafmeyer en Naert zijn ook achteraf opnieuw verhoord, dus hun verklaringen zitten in het dossier. Maar toch vinden De Pauws advocaten het belangrijk om hun eerste verklaringen te kunnen inkijken, volgens hen "om na te gaan of ze altijd hetzelfde zijn blijven zeggen". Christine Mussche, de advocate van de vrouwen, vermoedt eerder dat De Pauw die verklaringen wil zien om te weten wat de VRT precies wist op het ogenblik dat ze de samenwerking stopzette. Als die informatie beperkt blijkt te zijn, staat De Pauw sterker in zijn eis voor een schadevergoeding.

Bart De Pauw sprak bij die zitting voor het eerst in jaren met de pers, zoals je hieronder kunt zien:

Videospeler inladen...

11 februari 2021 - de envelop blijft dicht

De rechtbank van Antwerpen, afdeling Mechelen, velt een vonnis: de envelop blijft dicht. Want de vraag om hem te openen was al eens gesteld aan de kamer van inbeschuldigingstelling, de rechtbank die moet oordelen over de geldigheid van het bewijsmateriaal. En die had al gezegd dat de envelop dicht moest blijven, omdat het onder het beroepsgeheim van de preventieadviseur valt. De rechtbank volgt die redenering.

15 februari 2021 - steunbetuiging van acteurs en actrices

Om halfzes 's avonds publiceren tientallen acteurs en actrices op hun sociale media een open brief over de zaak, onder de noemer #streepinhetzand. Ze willen zich niet uitspreken over de inhoud van de zaak, maar vragen wel om de 13 vrouwen die verklaringen aflegden, niet lastig te vallen met "ongepaste, kwetsende en vernederende reacties".

25 februari - de datum ligt vast

De rechtbank in Mechelen legt de data voor het proces nu echt vast: op 13 en 14 oktober 2021 zal het plaatsvinden.

Meest gelezen