Na het zoveelste dodelijke fietsongeval: ‘Wie verandering tegenhoudt, moet vandaag eens in de spiegel kijken’

Het meisje was op nauwelijks 50 meter van de schoolpoort, toen ze op haar fiets gegrepen werd door een inhalende vrachtwagen. Hulpdiensten probeerden haar nog te reanimeren, maar alle hulp kwam te laat. Het meisje dat naast haar fietste, bleef ongedeerd. “Het is een zeer drukke straat, zeker op spitsuren”, zegt politiecommissaris Michaël Vanden Heede. “Daarom is er een zone 30. Het is een kwetsbare straat, maar we hebben geen aanwijzingen dat daar vaker ongevallen gebeuren dan op andere plekken.” 

Het tragische ongeval valt uitgerekend op Strapdag, een initiatief waarbij scholieren worden aangemoedigd om al fietsend of stappend naar school te gaan. Zo’n 400.000 leerlingen doen eraan mee. Ook de Zwevegemse school schaarde zich achter de campagne. “De boodschap van die dag is: we hebben ruimte nodig voor kinderen op de openbare weg”, zegt Tom Dhollander, woordvoerder bij de vzw Voetgangersbeweging. “Dit ongeluk toont nog maar eens aan hoeveel werk er nog is.”

Wake-upcalls

 In september kwamen in het zuiden van West-Vlaanderen al zes fietsers om het leven bij verkeersongevallen. “Ik heb dit gesprek al veel te vaak gevoerd”, zegt Dhollander. “Na zo’n ongeval komt er telkens een kortstondig maatschappelijk debat. Dat wordt dan lokaal bekeken, maar nationaal gebeurt er niks. Er zijn blijkbaar nog steeds geledingen die vinden dat we de collateral damage van auto’s maar moeten dulden. Wie verandering tegenhoudt, moet vandaag eens voor de spiegel staan. Is dit het waard?”

“Het zijn wake-upcalls, maar daar blijft het bij”, zegt Koen Van Wonterghem van de vzw Ouders van een Overleden Kind. “Dit moet stoppen. In Brussel rijd ik dagelijks op fietspaden die deze naam niet waardig zijn. Onze vereniging bestaat nu al 25 jaar. We blijven hopen dat we die op een dag kunnen opheffen, maar op deze manier geraken we daar nooit.” 

Het probleem bij ongevallen als deze is dat we ze blijven zien als een optelsom van verkeerde inschattingen, vindt mobiliteitsexpert Kris Peeters. “Ons systeem zou zo georganiseerd moeten zijn dat mensen fouten kunnen maken zonder dat die de doodstraf opleveren.” Volgens hem moeten fietsers en vrachtwagens in het verkeer gewoon gescheiden worden. “Dat kan met afgescheiden fietspaden”, vult mobiliteitsexpert Dirk Lauwers (UAntwerpen/UGent) aan. “Maar ook door te scheiden in de tijd. Er is bijvoorbeeld een buurt in Borgerhout waar het verboden is voor vrachtwagens tijdens uren dat schoolkinderen onderweg zijn.” Ook in Mechelen en Aalst kwamen er gelijkaardige experimenten – in Aalst na een al even tragisch ongeval met een 11-jarig jongetje. 

Inhaalverbod

Daarnaast stellen Peeters en Lauwers zich de vraag hoe wenselijk het is om fietsers in te halen in een zone 30. Kris Peeters: “De tijdswinst die je daarmee boekt, is marginaal tegenover de risico’s die je loopt.” Lauwers pleit voor fietszones in de schoolbuurt, waar auto’s niet mogen inhalen.  Volgens Wies Callens van de fietsersbond moeten nieuwe maatregelen ook gepaard gaan met meer handhaving. “Te vaak houden mensen zich niet aan de zone 30, of worden vrachtwagens niet tegengehouden in straten waar ze niet mogen rijden.” 

De maatregelen die de experts en fietsbonden in koor aanhalen, zijn niet nieuw. “Met de fietsbonden hebben we die allemaal al vijf jaar geleden op tafel gelegd. Ook voor de Bekaertstraat in Zwevegem lag een plan klaar om er auto’s te weren. Waarom duurt dat allemaal zo lang?”, zegt Callens. 

Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters wijst erop dat er een streefdatum is om geen doden meer te hebben in het verkeer. Maar die ligt in 2050. “Dat is veel te ver in de toekomst. We zijn fout bezig als we deze doelstelling vandaag niet zouden willen bereiken.” Ze wijst erop dat gemeenten subsidies kunnen vragen voor het inrichten van veilige schoolomgevingen. Peeters overweegt ook om die subsidie open te stellen voor veiligere woon-schoolroutes.