Vivaldi leeft, maar De Croo en Magnette betreden mijnenveld

Alexander De Croo (Open VLD) en Paul Magnette (PS) © Parti Socialiste (PS.be)
Tex Van berlaer
Tex Van berlaer Journalist Knack

Zelfs de doorstart van de Vivaldi-coalitie gaat gepaard met een flinke valse noot. Coformateurs Alexander De Croo (Open VLD) en Paul Magnette (PS) hebben nog bergen werk te verzetten. Halen ze 1 oktober?

De lichten van het Paleis in Brussel waren nog maar net gedoofd of er was alweer heibel binnen de formatie. Opnieuw was het de MR die van zich liet horen. Binnen de partij weerklonk er ontevredenheid met de benoeming van PS-voorzitter Paul Magnette tot coformateur. ‘Dit is niet oké voor ons’, aldus een topper. Ook de CD&V en de groenen bleken niet geconsulteerd, maar maakten daar geen misbaar over.

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez drukte de commotie achteraf de kop in. ‘Aan het werk!’, luidde het. Maar wie dacht dat de Vivaldi-coalitie van socialisten, liberalen, groenen en de CD&V na de comateuze toestand van begin deze week eindelijk vertrokken was, komt bedrogen uit.

Hoe dan ook krijgt ons land 486 dagen na de verkiezingen voor het eerst een formateur. Meer nog, met Alexander De Croo en Paul Magnette ziet de Wetstraat voor het eerst sinds 2014 een formateursduo opduiken – officieel ‘coformateurs’.

Op 28 september moet hun verslag klaarliggen. Dat is net op tijd voor de deadline die de regering-Wilmès meekreeg van het parlement. Op 1 oktober moet er een nieuwe ploeg op het bordes staan. Op die manier krijgen de partijen de tijd om het regeerakkoord door hun ledencongressen aanvaard te krijgen

Flamboyante liberaal

De beslissing van koning Filip, die zijn waardering uitdrukte voor preformateurs Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A), komt er na een eindsprint die twee dagen duurde. De belangrijkste horde voor die race tegen de klok heette Georges-Louis Bouchez.

Met een eigengereide stijl zowel aan als naast de onderhandelingstafel toverde de MR-voorzitter zich opnieuw om tot stokebrand. Maandag werd de druk op de Vivaldi-coalitie bijna onhoudbaar. SP.A-voorzitter Rousseau zwaaide met een veto tegen de Waal. Het einde leek nabij.

Maar Rousseau bleef publiekelijk geïsoleerd. Na een standje van koning Filip keerde hij terug op zijn schreden. De SP.A-voorzitter verwachtte wel een signaal van Bouchez. In de wandelgangen was te horen dat eigenlijk alle andere partijvoorzitters een geste verwachtten van de flamboyante liberaal.

Dat zorgde voor een woelige toenadering tussen socialisten en liberalen. Tussen beide preformateurs werd een raamakkoord bekokstooft. In feite was het de uitwerking van symbolisch belangrijke issues die nog tussen haakjes stonden in eerdere versies van de teksten. Groen en de CD&V mochten ook hun zegje doen. Toch konden Lachaert en Rousseau het beeld moeilijk afschudden van een paars onderonsje. Naar verluidt stond Rousseau erop om duidelijke groene en oranje accenten aan te brengen.

Vermogenswinstbelasting

Na een bange 48 uur kregen de preformateurs dan toch een ‘ja’ van elke partijvoorzitter. Bouchez, die als laatste op de koffie mocht, was in feite omsingeld. Als hij de krijtlijnen had weggeveegd, was het over en uit voor zijn partij. En wellicht niet alleen in de Vivaldi-constructie, maar ook in de Waalse regering, waar het CDH staat te popelen om mee te doen.

‘GLB’ moet aanvaarden dat zijn partijgenote Sophie Wilmès zo goed als zeker geen premier blijft. Ook het uitstel van de verlenging van de abortustermijn en het vooruitzicht op regionaliseringen – twee CD&V-wensen – moet de belgicistische liberaal slikken.

Wat Bouchez wel over de streep kon trekken was een knieval van de socialisten: geen vermogenswinstbelasting. Zij krijgen wel garanties op hogere uitkeringen en een minimumpensioen van 1.500 euro. Ook de groeinorm in de gezondheidszorg zou op 2,5 procent komen. ‘Evenwichten waar niemand aan tornt’, noemde Lachaert het bij het verlaten van het koninklijk paleis.

Het incident net na de benoeming van de coformateurs verraadt dat het allesbehalve in kannen en kruiken is. Want er is nog meer. De krijtlijnen van de preformateurs gaven luttele minuten na het ja-woord al aanleiding tot verschillende interpretaties. Zo lieten MR-bronnen al snel lekken dat er dankzij hen geen enkele nieuwe belasting zou komen. Bouchez verspreidde die boodschap zelfs in hoogsteigen persoon op sociale media.

Onzin, zo reageerde men in socialistische kringen. Zo is er uitzicht op een digitaks. Ook de fiscale regularisatie zou worden afgebouwd.

Veel belangrijker: de socialisten blijven erbij dat er een manier komt waarop de ‘breedste schouders de zwaarste lasten dragen’. Ondanks verzet van Bouchez hield Rousseau voet bij stuk – met succes.

Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) op 23 september 2020.
Egbert Lachaert (Open VLD) en Conner Rousseau (SP.A) op 23 september 2020.© Belga

Verscheuren

Het gaat dus nog knetteren. En niet alleen over fiscaliteit. Ook is onduidelijk wie de plannen gaat betalen. De kosten van het nieuwe beleid moeten beperkt blijven tot maximaal 4 miljard euro, zo spraken de Vivaldisten af. Maar daarmee is de rekening nog niet betaald.

Naast de inhoudelijke hete hangijzers is er de personeelskwestie: het premierschap van België.

In een normale formatie zou De Croo of Magnette de volgende eerste minister worden. Maar die keuze zou Vivaldi opnieuw kunnen verscheuren. De MR wil er alles aan doen om Magnette niet te laten vervellen van coformateur tot premier. De socialisten en de CD&V kunnen dan weer niet leven met premier De Croo.

Een bron zegt dat het ook nog steeds iemand anders kan zijn. Een CD&V’er, bijvoorbeeld.

De route richting 1 oktober ligt geplaveid met levensgevaarlijke obstakels.

Georges-Louis Bouchez (MR) op 21 september 2020
Georges-Louis Bouchez (MR) op 21 september 2020© Belga

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content