‘Zonder fundamentele hervormingen zal de armoede in Vlaanderen nóg meer toenemen’
In 275 van de 300 Vlaamse gemeenten is het risico op armoede de voorbije twaalf jaar groter geworden. Dat blijkt uit de nieuwe Armoedebarometer van platform Decenniumdoelen. Door de coronacrisis zullen er nog heel wat mensen in de armoede terechtkomen, stelt coördinator Michel Debruyne.
Wat heeft u het meest verbaasd in dit onderzoek?
“In de eerste plaats heeft het me verbaasd dat 275 van de 300 Vlaamse gemeenten er bijna op elke van de zestien indicatoren op achteruitgaan. Ten tweede zie je dat armoede in heel wat gemeenten sterk gestegen is. Die situeren zich voornamelijk op de as tussen Brussel en Antwerpen: denk aan Lint, Vilvoorde of Dilbeek. Maar ook in regio’s waar we dat minder verwacht hadden, zoals Heuvelland.”
De eerste Armoedebarometer kwam er in 2008, in volle economische crisis. Hoe komt het dat we er op achteruitgegaan zijn?
“De gevolgen van de economische crisis hebben zich lang doorgezet, vooral bij de lagere inkomens. Onderzoeken uit 2014 en 2015 hebben aangetoond dat mensen met de laagste inkomens het na de economische crisis met 50 euro minder per maand moesten doen. Zij hebben de crisis betaald. Vanaf 2012 heeft België bovendien een besparingsbeleid gevoerd. Leeflonen bleven lang gelijk, CLB en CAW werden niet voldoende gesteund. Ten derde speelde ook de vluchtelingencrisis mee, want daardoor kwamen er heel wat mensen met een laag of geen inkomen bij.”
De nieuwe cijfers dateren van eind 2019. Welke impact zal de coronacrisis hebben?
“Ik verwacht dat de kloof tussen arm en rijk hierdoor alleen zal toenemen. Uit de spaarquota kun je opmaken dat de betere middenklasse kon sparen tijdens de coronacrisis, de rest niet. Verder zal de armoede enkel toenemen. Door corona verloren heel wat mensen hun werk en komen de mensen die al langere tijd zonder werk zaten, zeker niet aan een nieuwe job. Ik schat dat de coronacrisis ertoe zal leiden dat 200.000 tot 300.000 mensen extra in de armoede zullen terechtkomen.”
Onlangs stelde de Vlaamse regering haar Actieplan tegen Armoede voor. Zal dat het tij doen keren?
“Nee, het actieplan toont op geen enkel vlak dat de Vlaamse regering de ernst van de situatie goed inschat. Er staat dat ‘we de cijfers over armoede moeten opvolgen’, maar de situatie is al glashelder. In plaats van het ‘groeipakket te evalueren’, moet je de sociale toeslagen verhogen. Het dak- en thuisloosheidplan ‘moet nog gefinaliseerd worden’, maar dit moest allang gebeurd zijn. Zonder fundamentele hervormingen ga je alleen de concurrentie tussen de kansarme groepen vergroten.”
Wat moet er dan wel gebeuren?
“In de eerste plaats moet je inkomens boven de armoededrempel krijgen. Als je alleen maar kunt nadenken of je aan eten zult komen vandaag, kun je geen toekomst uitbouwen. Je moet meer investeren in sociale huisvesting, net als in kinderbijslag en sociale toeslagen. Verder moeten er 1.000 plaatsen per jaar bijkomen in de sociale economie, moet er in het onderwijs meer aandacht voor kansarme kinderen zijn en moet er werk gemaakt worden van een antidiscriminatiebeleid. Nu hebben meer dan de helft van de werklozen mensen een migratieachtergrond. Dat zijn flinke investeringen, maar die brengen de samenleving op de lange termijn een veelvoud op.”