Direct naar artikelinhoud
Analyse

Dit zijn de dossiers waar de Vivaldi-partijen het hardst met de ellebogen werken

Formateurs Alexander De Croo (links) en Paul Magnette (rechts) met koning Filip.Beeld Photo News

Vivaldi nadert de eindmeet. Dit zijn de dossiers waar de coalitiepartijen het hardst met de ellebogen werken.

1. Open Vld en MR: begroting

Open Vld en MR kijken met argusogen naar de begroting. Als meest rechtse partijen binnen Vivaldi willen ze dat de regering een “strak” budgettair parcours aanhoudt. Versta: niet te diep in het rood belanden.

De coalitie van socialisten, liberalen, groenen en CD&V heeft echter een verlanglijstje met beleidsmaatregelen die alles samen bijna 11 miljard euro kosten. Dat terwijl er maar ruimte is voor 3 tot 6 miljard euro aan nieuw beleid, volgens de liberalen “maximaal 4 miljard euro”. Er moet dus flink gesnoeid worden. Als formateur Alexander De Croo (Open Vld) straks het premierschap in de wacht sleept - hij heeft volgens de meeste bronnen een lichte voorsprong op collega-formateur Paul Magnette (PS) - dan zullen de liberalen wellicht een toegift doen.

Over nieuwe belastingen zijn de liberalen wel stellig: er komt geen meerwaardebelasting of effectentaks. Dat staat zo in het raamakkoord van preformateurs Egbert Lachaert (Open Vld) en Conner Rousseau (sp.a) van vorige week. Al zet dat akkoord de deur wel nog open voor “nieuwe belastingen in het kader van de budgettaire discussie”. Een bijzonder vage formulering, waar Vivaldi voorlopig niets aan lijkt te veranderen. De socialisten maken zich alvast sterk dat de overeengekomen formuleringen “meer dan voldoende garantie” bieden om bij begrotingsconclaven op zoek te gaan naar een vorm van vermogensbelasting.

2. PS en sp.a: pensioenen 

Het minimumpensioen van 1.500 euro moet voor de socialistische partijen de grote trofee in het regeerakkoord worden. De vraag is niet zozeer of de maatregel er komt, wel onder welke voorwaarden dat zal gebeuren. Wat met het verschil tussen netto en bruto? Hoe lang moet een volledige loopbaan zijn: 42 of 45 jaar? En wordt er gemorreld aan de gelijkgestelde periodes, waarin werknemers pensioen opbouwen zonder te werken? Het kostenplaatje wordt bepaald door het antwoord op die vragen. 

Voor PS en sp.a is het zaak om te zorgen dat zoveel mogelijk mensen aanspraak maken op de 1.500 euro. Als de maatregel voor te veel pensioengerechtigden een lege doos blijkt, zal de oppositiepartij PVDA/PTB jarenlang de vinger in de wonde draaien.

Pas helemaal aan het einde van de onderhandelingen zal dit punt beslecht worden. Het minimumpensioen is immers een dure maatregel. Alles zal afhangen van hoeveel budgettaire ruimte er is voor nieuw beleid. Wellicht kunnen de socialisten ook hardere eisen stellen als Paul Magnette (PS) het premierschap aan De Croo laat. 

3. CD&V: staatshervorming

Het is een van de absolute voorwaarden voor CD&V: de inrichting van de staat moet anders. Het zwaartepunt moet naar de regio’s verschuiven, eerst en vooral in de gezondheidszorg. De christendemocraten willen garanties dat die staatshervorming de komende jaren wordt voorbereid en dat de regering in 2024 de grondwet open voor herziening verklaart. 

Maar er zijn kapers op de kust. De groene partijen zijn niet tegen een communautaire denkoefening, maar willen dat daarbij ook de optie van een herfederalisering op tafel blijft. De voorbije dagen werden daarover felle discussies gevoerd tussen CD&V en Ecolo. Ook MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zou zich principieel opstellen. 

“Herfederaliseren van de gezondheidszorg is onbespreekbaar”, benadrukte een CD&V-onderhandelaar maandag. Anderzijds hoeft het niet noodzakelijk een probleem te zijn als het regeerakkoord in het algemeen herfederalisering niet uitsluit: de kans dat daarvoor in 2024 een tweederdemeerderheid gevonden wordt, is veeleer klein. Maar al te veel toegevingen wil CD&V niet doen. Binnen de partij vinden velen nu al dat de christendemocraten niks te zoeken hebben in Vivaldi. Maandagavond laat werd nog steeds gediscussieerd over de precieze verwoordingen. 

4. Groen en Ecolo: kernuitstap

Vivaldi heeft een compromis klaar over de kernuitstap. De sluiting van de kerncentrales tegen 2025 wordt daarin gehonoreerd. Voor de partijen Groen en Ecolo is dat belangrijk.

Om de stroomvoorziening te garanderen zal Vivaldi de bouw van nieuwe energiecentrales in ons land subsidiëren. Het gaat dan vooral om gascentrales. De kost van deze subsidies – de coalitiepartijen gaan uit van maximaal 350 miljoen euro per jaar – zal wellicht gewoon op de stroomfactuur verschijnen vanaf 2025. Voor een gemiddeld gezin komt dit overeen met 16,8 euro per jaar extra. Maar: deze som zal meteen gecompenseerd worden door andere kosten in het federale deel van de stroomfactuur over te hevelen naar de begroting. Het gaat dan onder meer over de sociale stroomtarieven en de subsidies voor de windmolens op zee.

Dit compromis grijpt terug naar een parlementair akkoord van juli 2020 over de invoering van de subsidies voor nieuwe energiecentrales. Daarin scharen de Vivaldi-partijen én N-VA zich achter deze aanpak. Al hebben de Vlaams-nationalisten altijd geijverd voor een uitstel van de kernuitstap. Zij willen de twee jongste kerncentrales langer openhouden.