Ethische dilemma’s voor ziekenhuizen: enkel nog urgente nieuwe opnames in UZ Gent

De crisiscel van het Gentse UZ heeft besloten om vanaf maandag geen nieuwe opnames meer te doen, tenzij het dringend is. Al geplande opnames, consultaties en ingrepen in het chirurgisch dagziekenhuis gaan wel nog door, stelt Karlien Wouters, persverantwoordelijke van het ziekenhuis. “De bedoeling is om de komende dagen te evalueren of we zo genoeg bedden kunnen vrijmaken voor covidpatiënten.”

Het UZ benadrukt wel dat de maatregel minder ingrijpend is dan wat er tijdens de eerste golf gebeurde. Toen werd beslist om in alle ziekenhuizen alle niet-dringende zorg voor onbepaalde tijd uit te stellen. Die niet-dringende reguliere zorg nog eens volledig uitstellen, wil niemand. De FOD Volksgezondheid stelde daarom samen met de ziekenhuizen een gradueel noodplan op, met als rode draad het zo lang mogelijk combineren van covidzorg met reguliere zorg.

Sinds gisteren zitten alle ziekenhuizen in fase 1A van dat plan, de Brusselse zelfs al in fase 1B. Fase 1A wil zeggen dat een ziekenhuis minstens 25 procent van de bedden op intensieve zorg (IZ) voor covid moet inzetten. Bij fase 1B wordt dat zelfs de helft van het aantal IZ-bedden.

Ziekenhuizen mogen dus niet, zoals in de eerste golf, alle niet-dringende reguliere zorg uitstellen, maar wel enkel die zorg die hen de nodige vrije bedden kan opleveren. En dus moet er goed nagedacht worden over wat wel nog kan en wat niet. Een aartsmoeilijke oefening, zegt een hoofdgeneesheer van een West-Vlaams ziekenhuis die zijn naam liever niet in de krant ziet wegens ‘te delicaat’. “De opdracht is om met zo weinig mogelijk zorg uit te stellen zo veel mogelijk bedden vrij te maken. Dat houdt in de praktijk in dat je vooral ingrepen en behandelingen waarbij een patiënt lange tijd in het ziekenhuis verblijft, moet schrappen. En dat zijn doorgaans de zwaardere problematieken, zoals transplantaties of hartchirurgie bijvoorbeeld.”

Patiënt per patiënt

Elk ziekenhuis zoekt blijkbaar naar een eigen manier om met de problematiek om te gaan. Het UZ Brussel wil niet met categorieën van ingrepen werken, klinkt het daar. “We bekijken elke ochtend patiënt per patiënt of een ingreep kan doorgaan”, zegt woordvoerster Karolien De Prez. “We evalueren de gezondheidstoestand van de patiënt en bekijken daarnaast ook de activiteit en de beschikbare plaats op onder andere het operatiekwartier of de dienst IZ.”

Het hoofdcriterium of een ingreep of behandeling kan doorgaan is de dringendheid ervan. En of iets dringend is, kan alleen de behandelende arts beslissen. Al geven de meeste ziekenhuizen aan dat ze hun artsen daar zo goed mogelijk in ondersteunen.

Maar dat neemt niet weg dat een heel zware verantwoordelijkheid op de schouders van die arts komt te liggen, stelt professor medische filosofie Ignaas Devisch (UGent). “Het is jammer dat er niet op voorhand nagedacht werd over de dilemma’s waar ziekenhuizen nu voorstaan: als we de keuze moeten maken, welke zorg schrappen we en welke behouden we?”

Een algemeen kader had vooral voor meer uniformiteit kunnen zorgen, meent hij. “Nu doet ziekenhuis X dus dit en ziekenhuis Y iets anders. Dat kan voor heel wat onduidelijkheid en onbegrip bij de patiënt zorgen.”