Een koninklijke geste: waarom Filip Delphine ontvangt en doet wat Albert had moeten doen

Wie zich de afgelopen zeven jaar een beeld heeft gevormd van hoe koning Filip in mekaar zit en hoe hij zijn koningschap wil invullen, zal vermoedelijk niet helemaal verbaasd zijn door zijn brede geste naar zijn halfzus Delphine. En zoals veel landgenoten gedacht hebben: eigenlijk doet de zoon hier wat de vader had moeten doen.

Filip bevond zich jarenlang in een lastig parket: dit ging om een conflict tussen zijn vader en diens buitenechtelijke dochter, en die vader was dan ook nog eens koning. Toen hij zelf koning werd, was Delphine net begonnen met de gerechtelijke procedure, die uiteindelijk zeven jaar zou duren. Wat Filip daarover ook zei, het zou geïnterpreteerd kunnen worden als een poging tot beïnvloeding van de rechtsgang.

Maar zodra daar een definitieve uitspraak gevallen was, liet de koning er geen gras over groeien. Welgeteld acht dagen na het arrest van het Brusselse hof van beroep nodigde hij zijn halfzus bij hem thuis uit. Hij pakte daar niet meteen mee uit, maar gaf zichzelf en Delphine even de tijd om die eerste ontmoeting te laten bezinken vooraleer hij er met een simpele Facebookpost melding van maakte.

De warmte die van dat bericht uitging, staat in schril contrast met de ijskoude communicatie waarin koning Albert in januari liet weten dat hij zich niet langer verzette tegen de erkenning van zijn dochter, toen een DNA-test hem eigenlijk geen andere keuze meer liet.

Filip neemt zijn vader in snelheid en veegt diens mogelijke bezwaren tegen deze demarche resoluut van tafel. Uit de snelheid, de warme toon en de tactvolle communicatie spreekt menselijkheid en een engagement op persoonlijk vlak. En zo wordt zijn gebaar ook gelezen door de bevolking, dat blijkt uit de perscommentaren en uit het overgrote deel van de reacties op sociale media. 

lees voort onder de foto.

Het doet mij denken aan het Nederlandse tv-programma “Spoorloos”, dat al bijna twintig jaar geadopteerde kinderen herenigt met hun biologische ouders, broers of zussen. Zo stel ik me dat eerste gesprek tussen Filip en Delphine ook voor: een beetje verlegen, nieuwsgierig en op de tast zoeken naar gelijkenissen, naar gemeenschappelijke trekjes en interesses, naar gelijkaardige ervaringen met de ouders. Ook naar gelijkaardige kwetsuren.

De manier waarop dit allemaal gebeurd is, komt duidelijk over als heel oprecht. En zo wordt het ook ervaren door de publieke opinie. Aan de andere kant is dit ook slim en wijs. De zaak-Delphine hing als een slagschaduw over de koninklijke familie en was dus ook een smet op het koningschap van Filip, hoewel hij hier zelf geen enkele verantwoordelijkheid in droeg.

Een koning wordt geacht een voorbeeldfunctie te hebben en moet dus moreel gezag uitstralen. Je kan moeilijk je landgenoten aansporen om het goede te doen als je zelf bedenkelijk gedrag vertoont of laat bestaan. 

De ironie wil dat koning Albert in het begin van zijn koningschap zijn nek ver heeft uitgestoken om blijk te geven van dat moreel gezag. Toen de wandaden van Dutroux aan het licht kwamen, leidde dat tot grote verontwaardiging bij de bevolking, niet alleen over Dutroux zelf, maar ook over het falen van politie, justitie en de politiek. 

Twee dagen voor dat zou uitmonden in de Witte Mars riep Albert een rondetafelconferentie samen op het koninklijk paleis, met ouders van vermiste kinderen, magistraten, experts en de minister van Justitie. Hij begaf zich daarmee op het randje van wat mogelijk was om niet in politiek vaarwater terecht te komen, want hij deelde in zijn toespraak wel een tik uit naar gezagsdragers die “in hun contacten met de families van de slachtoffers weinig menselijkheid aan de dag gelegd hadden". 

Maar zelfs premier Jean-Luc Dehaene (CD&V) erkende in zijn memoires dat Albert perfect de emotionaliteit bij de bevolking opving op een manier zoals geen enkele politieke verantwoordelijke dat kon en op een moment dat politici alle geloofwaardigheid hadden verloren. Dat kon want “Albert had een groot moreel gezag bij de bevolking” schrijft Dehaene.

Dat was 1996. Drie jaar later pas kwamen we te weten dat diezelfde Albert een buitenechtelijke dochter had. En na zijn koningschap zou hij in een bittere procedure zeven jaar lang het daglicht ontkennen en zijn vaderschap over die dochter aanvechten. In de week waarin een arrest van het hof van beroep hem definitief op zijn nummer zette en die dochter volledig rehabiliteerde, bestempelde een kinderpsychiater de omgang van Albert met zijn drie andere kinderen als “emotionele verwaarlozing”. 

Gesteld dat de chronologie omgekeerd was geweest en we dit allemaal van tevoren hadden geweten, dan is het duidelijk dat Albert destijds niet langer in een positie verkeerd zou hebben om anderen te verwijten “dat ze weinig menselijkheid aan de dag gelegd hadden.”

Filip heeft zich duidelijk voorgenomen een andere vader te zijn dan zijn eigen vader. Met koningin Mathilde en hun vier kinderen vormt hij een warm gezin. Ondanks hun zware agenda zijn dit duidelijk erg betrokken ouders die tijd uittrekken voor hun kinderen, Filip bracht ze jarenlang ’s ochtends zelf naar school. Hij ligt nog wel niet met zijn kinderen in het gras te rollebollen voor een fotolens zoals de Britse prins William, maar dat zijn opvoedingsstijl warmer is dan die van zijn vader is wel duidelijk.

Lees voort onder de foto's.

Die warmte strekt hij nu uit naar dat verrassende nieuwe familielid, zijn halfzus Delphine. Daarmee toont Filip dat hij familiewaarden een moderne interpretatie geeft en dat hij mee is met de tijdgeest. Pluskinderen, buitenechtelijke kinderen, biologische kinderen: ze horen erbij zoals alle kinderen. Wat dat betreft loopt de houding van de koning gelijk met die van de samenleving. Het is merkwaardig dat zelfs overtuigde republikeinen heel positief reageren op deze diepmenselijke geste van Filip naar Delphine.

En daarmee zorgt hij wel voor een soort primeur in de Europese koningshuizen. Niet dat buitenechtelijke kinderen in koninklijke families een nieuwigheid zijn, bepaald niet. De koninklijke driften gingen alle kanten op. 

Leopold II bevoordeelde zelfs schaamteloos zijn buitenechtelijke kinderen ten nadele van zijn wettelijke nakomelingen. De Nederlandse prins Bernhard erkende zijn buitenechtelijke dochters niet alleen, hij bezocht ze regelmatig, zorgde voor financiering en nam ze op in zijn testament. 

Hij lichtte ook duidelijk zijn wettelijke dochters in over hun bestaan: bij zijn overlijden nodigde koningin Beatrix ze allebei uit zodat ze in alle discretie, ver van de camera’s, afscheid konden nemen van hun vader. Ook prins Albert van Monaco trof menselijke regelingen voor zijn buitenechtelijke kinderen en ze zullen ook delen in zijn erfenis.

Intussen leven we in de 21e eeuw en trouwen koninklijke prinsen en prinsessen niet langer met partners die hun ouders om dynastieke of politieke redenen voor hen hebben uitgekozen. Kroonprinses Victoria van Zweden trouwde met haar fitnessinstructeur. Kroonprins Frederik van Denemarken trouwde met een Australisch burgermeisje. 

Koning Felipe van Spanje trouwde met een televisiejournaliste, koning Willem-Alexander van Nederland met een economiste die carrière maakte in de bankwereld. Kroonprins Haäkon van Noorwegen trouwde met een alleenstaande moeder met een zoontje, de jongen werd gewoon opgenomen in de koninklijke familie. En de Britse prins Harry trouwde met een gescheiden vrouw.

Maar een koning die openlijk de buitenechtelijke dochter van zijn vader, en dus zijn halfzus, in de armen sluit en meldt dat “deze band zich verder in familieverband zal ontwikkelen”, dat hadden we nog niet gezien.

Het kan alleen maar bijdragen tot het verdere succesvolle verloop van zijn koningschap, waarin hij tot nog toe tot verrassing van velen een foutloos parcours heeft afgelegd. En het kan daarbovenop nog een warme verrijking zijn voor zijn persoonlijk leven en dat van zijn familie.