Direct naar artikelinhoud
Aanslag WenenUpdate

4 doden bij aanslag in Wenen: dader kwam vervroegd vrij na celstraf wegens lidmaatschap IS

4 doden bij aanslag in Wenen: dader kwam vervroegd vrij na celstraf wegens lidmaatschap IS

Bij een terroristische aanslag in het centrum van Wenen zijn zeker vier burgerdoden gevallen. Ook liggen nog 22 mensen gewond in het ziekenhuis. De Oostenrijkse politie heeft al zeker twee mensen gearresteerd, en ook in Zwitserland zijn twee mannen opgepakt. Eén dader kwam om het leven na een schietpartij met de politie.

De dader werd door de politie gedood, negen minuten na het begin van de aanval. Hij was voor zijn dodelijke raid gewapend met een machete, een pistool en een kalasjnikov, zo meldt de Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken op een persconferentie vandaag.

 Een mogelijke andere dader is mogelijk nog voortvluchtig, al heerst daar nog veel onzekerheid over. “Voorlopig zijn er geen aanwijzingen dat er een tweede dader is”, klonk het op de persconferentie. “Maar niet alle info is verwerkt, dus dat is onder voorbehoud.”

In Winterthur nabij de Zwitserse stad Zürich zijn twee jongemannen van 18 en 24 jaar gearresteerd in verband met de jihadistische aanslag in Wenen, zo heeft de kantonnale politie bekendgemaakt. De arrestatie gebeurde in coördinatie met de Oostenrijkse autoriteiten, zo werd eraan toegevoegd. 

In Linz zou eerder vandaag al een verdachte opgepakt zijn, die bekendstaat voor islamistisch geïnspireerde feiten. Een gehandboeide man werd er onder zware politiebegeleiding uit zijn woning gehaald. Het is nog niet bekend wat de link is met de gebeurtenissen in Wenen.

De Oostenrijkse overheid bevestigde dinsdagochtend dat er een radicaal-islamitisch motief achter de daad zit. De doodgeschoten dader was Kujtim Fejzulai, een 20-jarige man die zowel de Oostenrijkse als de Noord-Macedonische nationaliteit had. Hij was een IS-sympathisant. Hij was in het verleden al veroordeeld wegens lidmaatschap van een terroristische organisatie. 

De Oostenrijkse politie is al zeker vijftien huiszoekingen verricht. Er zijn minstens  twee arrestaties verricht. Sommige media berichten zelfs over vier arrestaties. Dat meldt het Oostenrijkse persbureau APA.

Maandagavond rond acht uur vonden op zes verschillende plaatsen in de binnenstad van Wenen schotenwisselingen plaats, waarbij in eerste instantie twee dodelijke slachtoffers vielen. Een dader en iemand die volgens de politie ‘een passant’ was. Later overleden nog vier slachtoffers aan hun verwondingen. Een eerder bericht dat een van de agenten die de synagoge bewaakte bij de aanslag om het leven zou zijn gekomen, bleek niet te kloppen. De man is weliswaar ernstig gewond, maar buiten levensgevaar.

Naast de vier doden vallen ook 22 gewonden te betreuren, meldt de Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer .

4 doden bij aanslag in Wenen: dader kwam vervroegd vrij na celstraf wegens lidmaatschap IS
Beeld Getty Images

Het schieten met automatische wapens begon in de buurt van de grootste synagoge van de Oostenrijkse hoofdstad, de in de achttiende eeuw gebouwde ‘Stadstempel’ in de Seitenstettengasse, een smalle straat in de buurt van de Schwedenplatz. Daar, voor de Ruprechtskerk, schoot de politie een van de daders dood. ‘We hebben met een terreuraanslag te maken, met een heftigheid die we al lang in Oostenrijk niet meer hebben gezien’, zei de minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer tijdens een persconferentie in de nacht van maandag op dinsdag.

Dader voortvluchtig 

Omdat de politie ervan uitging dat er nog meerdere bewapende daders voortvluchtig waren, werden grote delen van het stadscentrum nog tot na middernacht afgesloten door het leger. Inmiddels heeft minister Nehammer laten weten dat vermoedelijk nog één dader voortvluchtig is. Hij riep de bevolking op thuis te blijven en het centrum van de Oostenrijkse hoofdstad te vermijden. Dinsdag is er bovendien geen schoolplicht in Wenen, zei hij op de persconferentie.

Het was in het centrum van Wenen drukker dan op een gewone maandag, omdat het de laatste avond was voor de door de regering afgekondigde avondklok, vanaf dinsdagavond 20 uur. Daarmee hoopt de regering het ook in Oostenrijk weer snel om zich heen grijpende coronavirus in te dammen. Het was een zachte avond bovendien, wat de vraag open laat of de daders bewust van deze ‘gelegenheid’ gebruik hebben gemaakt.

Ooggetuigen, voornamelijk gasten uit de omliggende horeca, spreken in Oostenrijkse media over de ‘misschien wel honderden schoten’ die ze hoorden. Ook zijn er onbevestigde geruchten over een explosie. Verschillende mensen zagen daders in ‘witte trainingspakken’. Filmpjes die in de media de ronde doen - maar niet door de politie als echt zijn geverifieerd - tonen tenminste één in het wit geklede schutter.

Radicaal-islamitisch motief

Vanwege de recente terreur in Frankrijk waren er al snel volop speculaties over een radicaal-islamitisch motief. De Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer bevestigde dinsdagochtend dat de gedode dader een aanhanger was van IS. Hij zou een bomgordel hebben gedragen.

In april 2019 werd hij veroordeeld omdat hij had geprobeerd naar Syrië te reizen om zich bij de extremistische terreurbeweging Islamitische Staat (IS) aan te sluiten. De aanslagpleger had een gevangenisstraf van 22 maanden gekregen, maar werd begin december voorwaardelijk vrijgelaten, zei Nehammer. “De dader heeft de deradicaliseringsdiensten misleid”, klonk het op de persconferentie vanmiddag. “Hij heeft hen doen geloven dat hij geen gevaar meer was.”

Kujtim kwam volgens het Oostenrijkse persagentschap APA voor het gerecht als jongvolwassene en viel daardoor onder de regels van jeugdrecht. De advocaat die Kujtim destijds verdedigde, laat aan de Oostenrijkse krant Der Standard zijn ongeloof blijken. “Dit was toen niet te voorspellen”, zegt hij. “Ik distantieer me ten stelligste van deze daad.”

De vraag of de synagoge, en daarmee de Joodse gemeenschap het beoogde doelwit van de aanslag was, is nog niet beantwoord. Dit benadrukte de voorzitter van de Joodse gemeenschap zelf op maandagavond. Wel staat vast dat het schieten voor de op dat moment gesloten synagoge begon.

Bij oudere inwoners van de Oostenrijkse hoofdstad zullen daardoor onaangename herinneringen wakker worden aan de zomer van 1981. Toen doodden twee Palestijnse terroristen voor de synagoge een aantal Joodse gelovigen met handgranaten en machinegeweren.

Kanselier Kurz verzekerde op Twitter dat Oostenrijk zich nooit ‘zal laten intimideren door terrorisme’ en dat de regering ‘deze aanvallen met alle middelen resoluut zal bestrijden’.

Grootschalige politie-actie in Wenen.Beeld Twitter/Georgia_HGrabar


••