Meerdere terreuraanslagen in Europa op korte tijd: moet België zich zorgen maken?
Na de terreuraanslagen in Frankrijk en Oostenrijk, rijst de vraag of ook ons land zich zorgen moet maken. Voorlopig zijn er evenwel geen concrete aanwijzingen waardoor het dreigingsniveau in ons land verhoogd zou moeten worden. De veiligheidsdiensten volgen de situatie uiteraard wel op de voet op.
Het was begin oktober dat Frankrijk werd opgeschrikt door een erg brutale moord met terroristische motieven. Een geschiedenisleraar werd er nabij een school vermoord, nadat hij oude cartoons van Mohammed had getoond in zijn klaslokaal. President Macron veroordeelde de daad en pleitte in niet mis te verstane toespraken voor het recht op meningsuiting en de scheiding tussen religie en staat. In de moslimwereld zagen sommigen dat als een aanval op de islam. Zo riep Turkije op tot een boycot van Franse producten. In de periode daarna waren er nog verschillende aanvallen. Zo vielen vorige week drie doden bij een terreuraanslag met een mes in de stad Nice.
Maar nu gebeurde er dus ook een aanslag buiten Frankrijk, namelijk in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Waar de aanslagen in Frankrijk voornamelijk gelinkt leken aan de specifieke spanningen in het land, gaat die redenering dus niet op voor Oostenrijk. Betekent dit dat we ons zorgen moeten maken?
Copycatgolf?
De aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk waren niet helemaal hetzelfde. Zo lijken veel aanslagen in Frankrijk gelinkt met de terreurgroep Al-Qaeda, terwijl de aanslagpleger in Oostenrijk een band had met terreurgroep IS. Maar de aanslagen hadden ook duidelijke gelijkenissen. Ze waren bijvoorbeeld allen islamistisch geïnspireerd. Hoe dan ook bestaat de vrees voor copycats, zeggen terreurexperts. "Het kan dat dit een golf is van copycats, personen die geïnspireerd door anderen dezelfde soort aanslag gaan plegen", zegt terreurexperte Bibi Van Ginkel. "Dat dat hen aantrekt, kan enkel maar als er een soort ondergrondse groep is van mensen die al heel ver gevorderd zijn in het radicale gedachtegoed, die plots de volgende stap naar geweld zetten."
Ook terreurexpert Jelle van Buuren, professor aan de universiteit van Leiden, wijst op het gevaar van een copycatgolf, maar relativeert tegelijkertijd. "We zien vaker dat als aanslagen worden gepleegd, anderen zich geïnspireerd voelen om dat ook te doen", zegt Van Buuren. "Maar dat kan ook wel zeer snel ophouden. Dat heeft onder meer te maken met of er een organisatie achter zit, of het eerder gaat om los opererende eenlingen. In dat laatste geval kan het zijn dat het weer ophoudt."
Ook in België?
Is er dan ook gevaar voor zo'n zogenoemde copycat in ons land? Concrete aanwijzingen om ons zorgen te maken zijn er in elk geval niet. Volgens het OCAD, dat de dreiging in ons land analyseert, moet het huidige dreigingsniveau niet verhoogd worden. Dat staat op dit moment op niveau 2, wat betekent dat de dreiging gemiddeld en weinig waarschijnlijk is. Voor een aantal risicovolle plaatsen, zoals Joodse instellingen, staat het op niveau 3. Die plaatsen worden dus al extra in de gaten gehouden.
We zien meer activiteit op de sociale media door extremisten, maar er is geen reden tot paniekzaaierij
De veiligheidsdiensten blijven uiteraard wel alert, maar er is dus geen reden tot paniek. Want er zijn geen aanwijzingen dat wat in Oostenrijk gebeurde, nu ook in ons land kan gebeuren. "We hebben al contact gehad met onze Oostenrijkse collega's. Daaruit blijkt dat er geen verband is tussen wat er in Oostenrijk gebeurd is en ons land", zegt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld). "We zien op de sociale netwerken wel een toegenomen activiteit van extremistische individuen die trachten garen te spinnen uit hetgeen wat er gebeurd is in Frankrijk en Oostenrijk. Maar op dit moment is er geen concrete info die ons doet nopen om het dreigingsniveau te verhogen. Er is geen reden tot paniekzaaierij."
Binnen het dreigingsniveau kunnen er uiteraard wel extra maatregelen genomen worden. Zo kunnen er bijvoorbeeld op bepaalde plaatsen meer agenten of militairen ingezet worden. Welke maatregelen het crisiscentrum nam, is niet gekend. "Wat dat betreft kunnen wij niet in detail gaan", zegt Yves Stevens van het crisiscentrum. "We kunnen enkel zeggen dat we de situatie opvolgen, en dat er bijkomende maatregelen mogelijk zijn." Zeker is wel dat er in de Antwerpse Joodse wijk al meer politie wordt ingezet. Dat deelde Antwerps burgemeester Bart De Wever vanmorgen al mee.
Bovendien zijn er ook nog steeds militairen op straat in de grote steden, in het kader van de zogenoemde operatie "Vigilant Guardian". De nieuwe federale regering besliste eind vorige week nog om de aanwezigheid met een maand te verlengen, hoewel in het regeerakkoord staat dat ze die onmiddellijk progressief wilden afbouwen. "De verlenging gebeurde na een dreigingsanalyse naar aanleiding van de gebeurtenissen in Frankrijk", klinkt het op het kabinet van Defensie. "De situatie wordt nu verder opgevolgd om te bekijken of over een maand een verdere verlenging nodig is."
Morgen zit minister van Justitie Van Quickenborne ook nog samen met alle veiligheidsdiensten. Dan zal hij de situatie verder bespreken. De minister wil bekijken of het nodig is om alle gebedshuizen in ons land extra te beveiligen. "We zien in verschillende landen dat gebedsplaatsen wel eens het doelwit zouden kunnen zijn van de aanslagen", zegt Van Quickenborne. "We hebben in het verleden al maatregelen genomen, zoals militairen bij synagogen. We gaan evalueren of dat voldoende is, en of er eventueel extra maatregelen moeten worden genomen", aldus de minister.
Luister hier naar Vincent Van Quickenborne in "De Wereld Vandaag" op Radio 1:
