Wiskunde die smaakt naar meer? Met deze recepten leren je kinderen zowel bakken als tellen

Wiskunde blijft op school een van de moeilijkste vakken voor veel kinderen. Dat blijkt uit een rondvraag bij 143 leerkrachten die Uitgeverij Averbode deed. Meer dan driekwart, of 77 procent, van de ondervraagde juffen en meesters gelooft dat steeds meer leerlingen moeite hebben met rekenen. Dat veel kinderen door corona daarbovenop een leerachterstand ontwikkelen, die volgens onderzoek van de KU Leuven tot een half jaar kan oplopen, helpt daar natuurlijk niet bij.

Dus om het even welk hulpmiddel dat de kroost scherp en leergierig kan houden: hier ermee. Een bakboek voor kinderen dat wiskunde leuk maakt? Heerlijk. 

In ‘Wiskunde? Daar bak je wat van!' verzamelden logopediste Maryse Collignon en leerkracht lager onderwijs Valériane Gréban – beiden ook mama – twintig recepten voor baksels waar kinderen van 8 tot 12 jaar mee aan de slag kunnen. Denk aan zoete vulkaantjes met chocoladelava tot een verrassende – én gezonde – courgettetaart. 

Voor elk recept gebruikten de mama’s zo veel mogelijk voedzame ingrediënten: niet-geraffineerde bloem en suiker, bijvoorbeeld. En de belangrijkste factor: elk recept komt ook met een paar toepasselijke, wiskundige opdrachtjes dat het kind tijdens het bakken spelenderwijs kan uitvoeren. De beloning achteraf? Een geslaagde lekkernij op het bord.

“Tijdens het bakken leert je kind omgaan met ingrediënten. Ze leren het gewicht bepalen van een cake. Hoe ze schattingen kunnen maken. Wat het verschil is tussen vaste en vloeibare stoffen. Zo ontdekken ze dat de vraagstukken die ze in de wiskundeles moeten oplossen, niet enkel theoretisch zijn. Ze hebben ook een praktisch nut”, zegt Collignon. 

_{(Lees verder onder de foto.)}

Bekende patissier en jurylid van ‘Bake Off Vlaanderen’ Herman Van Dender is alvast grote fan van het concept. “Mijn vader was immers ook patissier en liet me als kind in zijn atelier experimenteren en spelen. Zo leerde ik dat bakken in grote mate ook wiskunde is”, schrijft Van Dender in het voorwoord. “Je moet nauwkeurig alles afwegen, tot op de gram. De hoeveelheden moeten helemaal juist zitten. Dit boek spreekt niet alleen de creativiteit van kinderen aan, ze leren ook dat wiskunde heel concreet en nuttig is.”

Aan de slag met je kroost? Wij mogen twee recepten weggeven als proevertje.

Voor 8 personen. 

Dit heb je nodig
200 g speltbloem, 1/2 zakje bakpoeder, 1 snuifje zout, 1 koffielepel kaneel, 80 g zachte boter, 80 g ruwe rietsuiker, 2 eieren, 4 rijpe bananen, 1/2 potje yoghurt (60 g), 60 g chocoladedruppels (puur of melk)

Zo maak je het
1. Meng de boter en de suiker in de mengkom met de spatel. Roer tot je een gladde, smeuïge massa krijgt.
2. Voeg de 2 eieren toe en roer weer tot je een homogene massa krijgt.
3. Meng de bloem, het bakpoeder, het zout en de kaneel in een grote kom. Voeg dit mengsel toe aan de rest van de bereiding.
4. Pel 3 bananen en plet ze met een vork. Het hoeft geen perfecte puree te zijn. Het brood wordt nog lekkerder met kleine stukjes banaan erin!*
5. Meng de bananenpuree, de yoghurt en de chocoladedruppels onder het deeg.
6. Giet het deeg in een ingevette cakevorm.
7. Snijd de vierde banaan doormidden in de lengte. Leg de twee helften op het deeg.**
8. Strooi er nog wat rietsuiker over. Daardoor krijg je een heerlijk korstje op je bananenbrood. 
9. Bak 55 minuten op 170 °C.

Even rekenen
Voor 6-8 jaar.
*Bij stap 4: Voor we het brood bereiden, gaan we ontdekken hoeveel een bananenschil weegt. Weeg eerst de hele banaan. Schrijf het gewicht op. Pel de banaan. Weeg de gepelde banaan en schrijf het gewicht op. Welke bewerking moet je uitvoeren om te weten hoeveel de schil weegt? Controleer de uitkomst door de schil te wegen. Bedenk nu een optelsom met deze drie getallen.

Wat denk je, zal de geplette banaan lichter of zwaarder zijn dan de hele banaan? Of weegt ze evenveel? Leg je antwoord uit. Controleer je antwoord door de banaan te wegen voor en na het pletten.

**Bij stap 7: Als je de banaan doormidden snijdt, hoe noem je de twee delen dan? Wat als je 2 bananen doormidden snijdt? Hoeveel delen krijg je dan? En als je er 3 doormidden snijdt? Of 4? Doet dit je denken aan iets wat je op school geleerd hebt?

Voor 8-10 jaar.
Bij de ingrediënten: Je handen werken prima als balans! Neem een potje yoghurt in je ene hand en een banaan in je andere. Welk ingrediënt is het zwaarst? Een potje yoghurt weegt gemiddeld 130 g (125 g yoghurt en 5 g voor het potje). Schat het gewicht van de banaan. Weeg de banaan daarna met een weegschaal. Hoe goed had je geschat? Weeg de 4 bananen en rangschik ze van zwaar naar licht.

*Bij stap 4: Weeg een hele gepelde banaan. Schrijf het gewicht op. Wat denk je: zal de banaan lichter of zwaarder zijn nadat ze geplet is? Of zal het gewicht gelijk blijven? Leg je antwoord uit. Weeg de banaan opnieuw na het pletten. Wat stel je vast?

**Bij stap 7: Wat als je 2 bananen doormidden snijdt? Hoeveel delen krijg je dan? En als je er 3 doormidden snijdt? Of 4? Doet dit je denken aan iets wat je op school geleerd hebt?

Voor 10-12 jaar.
Bij de ingrediënten: Bereid het deeg zonder een weegschaal te gebruiken!
Neem 200 g bloem door een eetlepel te gebruiken. Een volle eetlepel bloem weegt 30 g, een afgestreken eetlepel weegt 4 g.
Snijd 80 g zachte boter van een pakje boter. Een plakje van 1 cm breed van een pakje boter van 250 g weegt 25 g. Een plakje van 1 cm breed van een pakje boter van 500 g weegt 50 g.
Neem 80 g rietsuiker met een eetlepel. Een afgestreken eetlepel suiker is 5 g en een volle eetlepel suiker is 15 g.
Neem 50 g chocoladedruppels. Een eetlepel chocoladedruppels is 20 g.
Voor de rest van de ingrediënten heb je geen weegschaal nodig.

Voor 8 personen. 

Dit heb je nodig
200 g courgette, 200 g pure chocolade, 40 g boter (optioneel), 80 g volle rietsuiker, 4 eieren, 60 g maïszetmeel, 1/2 zakje bakpoeder, 1 snuifje zout

Zo maak je het
1. Schil de courgettes en hak ze fijn in een hakmolen of een keukenrobot. 
2. Smelt de chocolade met de boter in een pan of in de microgolfoven.*
3. Voeg de suiker en 4 eieren toe en meng met een garde.
4. Voeg het maïszetmeel, het bakpoeder, het zout en de fijngehakte courgette toe en meng alles. 
5. Boter je taartvorm in en bestrooi met suiker.
6. Giet het deeg erin en bak je taart 25 minuten op 180 °C.

Even rekenen
Voor 6-8 jaar.
Bij de ingrediënten: Je hebt 60 g maïszetmeel en 80 g suiker nodig. Welke van de twee neemt de meeste plaats in beslag? Wat is het verschil in gram tussen de 2? Als je 2 chocoladetaarten wilt bakken voor de klas, hoeveel eieren heb je dan nodig?

*Bij stap 2: Zullen de gesmolten boter en de chocolade volgens jou zwaarder, lichter of even zwaar zijn als voor ze gesmolten werden? Noteer eerst en controleer daarna met een weegschaal. 

Snijd de taart in 8 gelijke delen. Een tip: snijd de taart eerst in 2 stukken, dan elk stuk in 2, en daarna elk stuk weer in 2. Oefen eerst met wat boetseerklei.

Voor 8-10 jaar.
Bij de ingrediënten: Een hele reep pure chocolade weegt 200 g. Hoe kun je de reep eenvoudig breken? In vierkanten? In rechthoeken? Hoeveel vierkanten of rechthoeken vormen een hele reep? Hoeveel weegt een vierkant of een rechthoek, denk je? Probeer dat te vinden zonder de weegschaal te gebruiken. Hoe moet je dat doen? Een tip: delen door 8 is delen door 4, en dan nog eens door 2. Controleer je antwoord. Vul dan de omrekentabel in aan het einde van het boek. 

Kijk goed naar je recept. Van welke twee ingrediënten is het gewicht van het ene het dubbele van het andere? Welk ingrediënt is twee keer zo zwaar als het andere? Welk ingrediënt weegt de helft van het andere?

Deze taart is bedoeld om in 8 te verdelen. Wat betekent dat? Hoe kun je ze verdelen in 8 gelijke stukken? Oefen eerst met wat boetseerklei. Denk aan een gezin van 4. Als iedereen één stuk eet, hoeveel stukken blijven er dan over?

Voor 10-12 jaar.
Bij de ingrediënten: Kijk niet naar het lijstje met de ingrediënten van dit recept. Gebruik in plaats daarvan alleen deze aanwijzingen. Zet eerst alles klaar in de juiste hoeveelheden. Daarna maak je het recept stap voor stap.

Je hebt een hele reep chocolade nodig.
Neem van de courgette hetzelfde gewicht als dat van de chocolade. Welk meetinstrument heb je daarvoor nodig?
Neem net zoveel eieren zodat ze samen precies evenveel wegen als de courgette of de chocolade. Weeg de eieren zonder schaal en rond af naar het dichtstbijzijnde tiental.
Het gewicht van de boter die je nodig hebt, is maar een vijfde ( 15 of 5 keer minder) van het gewicht van de chocolade.
Weeg voor de suiker dubbel zoveel af als voor de boter.
Je hebt 6 volle theelepels maïszetmeel nodig.
Je hebt een 1/2 zakje bakpoeder en een snuifje zout nodig.

‘Wiskunde? Daar bak je wat van!’, 22,95 euro, Uitgeverij Averbode.