Nieuwe "Houvast-app" van Rode Kruis Vlaanderen: eerste hulp bij mentale problemen

Je hoort het steeds vaker, veel mensen in onze maatschappij hebben het mentaal moeilijk.  De coronacrisis doet daar nog een serieuze schep bovenop. Volgens hulporganisatie Rode Kruis Vlaanderen is er meer dan ooit nood aan houvast, nu de coronacrisis weer piekt.

De organisatie vindt het nu erg belangrijk dat zoveel mogelijk mensen een instrument in handen krijgen waarmee zij op hun beurt mensen die het mentaal moeilijk hebben kunnen helpen. "De kans dat er in jouw buurt iemand is die het pyschologisch moeiljk heeft, is in de huidige situatie met de coronamaatregelen, erg groot", zegt Ine Tassignon van het Rode Kruis. "Wij willen met onze organisatie nu een belangrijke tool aanbieden om die mensen in jouw omgeving ook te gaan helpen. We gebruiken eigenlijk onze expertise die we al hebben in het aanleren van eerste hulp bij fysieke problemen om die nu ook in te zetten bij psychische problemen." 

"We lanceren de gratis app die erop gericht is om mensen durf en zelfvertrouwen te geven om  mensen in hun buurt te helpen die psychische problemen hebben", legt Tassignon uit. "Het idee is dat iedereen - ook als je een leek bent - anderen kan helpen en zo kan voorkomen dat milde problemen ernstiger worden." 

De app geeft concreet een aantal tips over hoe je bijvoorbeeld een gesprek met iemand die het moeilijk heeft, het best aanpakt. Je kan er ook terugvinden hoe je bepaalde signalen van psychische problemen herkent. "We weten dat alleen al het gesprek aangaan, vaak een grote drempel kan zijn", zegt Tassignon. "Daar speelt de app op in door heel actiegerichte handvatten te gaan aanreiken en je letterlijk een houvast te bieden, zodat je als leek in staat bent om enerzijds signalen te herkennen, maar ook om dat belangrijke gesprek aan te gaan. Het stelt je in staat om aan de persoon te kunnen vragen hoe het met hem of haar gaat op zo een manier dat de persoon in kwestie er ook op in wil gaan."

De vrouw van Johan Vijgen kampt al enkele jaren met een ernstige depressie. Vijgen heeft de app al kunnen bekijken en heeft bij het Rode Kruis ook een opleiding gevolgd om hulp te kunnen bieden aan mensen met psychologische problemen.

"Gezien mijn vrouw al enkele jaren psychologische problemen heeft, kan je mij gerust een ervaringsdeskundige noemen", zegt Vijgen. " De concrete tips van het Rode Kruis kunnen je helpen om bijvoorbeeld signalen van psychologische problemen sneller te herkennen. Ik zag wel de lusteloosheid van mijn vrouw, ze hing gewoon wat in de zetel, zonder fut om iets te doen of om naar buiten te gaan. Dat soort dingen herkennen als signalen, daar was ik enkele jaren geleden niet aan toe. Met de informatie die ik nu heb via het Rode Kruis, zou ik veel sneller in actie zijn geschoten."

Bij het aangaan van een gesprek met iemand die mentale problemen heeft, leerde Vijgen via de handvatten van het Rode Kruis ook een belangrijke les. "Als je naast iemand met psychologische problemen gaat zitten, gaat die persoon niet direct zijn ziel blootleggen", legt Vijgen uit. "Dat duurt even en het geduld dat je daarvoor moet opbrengen, loont daarna omdat je dan later tot een goed gesprek kan komen."

De app heeft ook een gedeelte dat gericht is op de hulpverlener zelf. "De app bestaat uit twee luiken", zegt Tassignon. "Het eerste luik is erop gericht om anderen te helpen. Maar de app heeft ook veel aandacht voor hoe het met jou als zorgverlener gaat, want je kan alleen maar goed iemand anders helpen als je zelf oké bent. Het kan ook erg ingrijpend zijn als iemand je bijvoorbeeld toevertrouwt dat hij of zij met zelfmoordgedachten zit. Dat zelfzorg luik helpt je daarbij. Ook wanneer je het zelf moeilijk hebt, vind je in de app tips om daarmee om te gaan."

"Die eerste hulp bieden aan iemand met psychologische problemen is zeer belangrijk", zegt Tassignon. "Die kan in veel gevallen al genoeg zijn om te voorkomen dat milde klachten ernstiger worden. Heel concreet gaat de app je bij de hand nemen en een hulplijn zijn bij bijvoorbeeld zo'n gesprek. Ook wanneer iemand je bijvoorbeeld toevertrouwt dat hij of zij met zelfmoordgedachten kampt, geeft de app je mee hoe je daarop ingaat, wat je wel of niet moet zeggen. Wanneer jouw hulp op een bepaald moment niet meer toereikend blijkt, helpt de app ook om de persoon naar de juiste professionele hulp door te verwijzen."

Het Rode Kruis had eerst een handboek samengesteld om mensen op te leiden om psychologische hulp te bieden. Het was het werk van experten en onder andere Zorgnet Icuro, maar ook met ervaringsdeskundigen, mensen die zelf psychologische problemen hebben gehad.

Op basis van dat handboek zijn er opleidingen gemaakt, waar lesgevers van het Rode Kruis jouw concrete handvatten aanreiken. Die opleidingen brengen de richtlijnen uit het boek in de praktijk. "Maar nu, omwille van de hoge nood en om een groot bereik te verkrijgen, lanceren we die app", zegt Tassignon van het Rode Kruis. "Die is ook zo laagdrempelig mogelijk gemaakt, zodat iedereen ermee aan de slag kan. De richtlijnen die door de app concreet gemaakt worden, zijn ook allemaal op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd, dus zeker niet uit de lucht gegrepen."

De app kan je vanaf vandaag downloaden in de app-winkel op je smartphone.