400e keer "Winteruur": "We hebben nood aan dingen die niet veranderen"
Al voor het zesde seizoen praat Wim Helsen elke avond op Canvas met een bekende gast over een tekst, terwijl een golden retriever in de sofa ligt te pitten. Zo eenvoudig kan televisie zijn. Het is telkens een "ander soort gesprek met een ander soort aandacht," zegt Wim Helsen. Vanavond is er een feesteditie met "Cas Goossens" in de versie van Bart Peeters.
Bekijk de integrale 400e uitzending van "Winteruur" hier en lees voort onder de video:
De korte dagafsluiter op Canvas telt intussen al 400 afleveringen, met vanavond als speciale gast oud-administrateur-generaal van de VRT Cas Goossens, zij het dan in de Leugenpaleis-versie van Bart Peeters. Hij brengt het gedicht "Waterstofsulfide en methaan".
"Er is op vijf jaar tijd bijna niets veranderd aan het programma, behalve dat ik recent altijd dit pak van een vriendin draag," zegt Wim Helsen. Generiek, decor, presentator, hondenras bleven allemaal hetzelfde – hoewel Boris na zijn dood werd vervangen door Swami Bami. "Dat is net wat de mensen nu nodig hebben," maakt Wim Helsen zich sterk, "iets dat nauwelijks of heel traag verandert."
Het verschil zit ‘m natuurlijk in de gasten en de teksten die ze meebrengen. "Wat me opvalt na vijf seizoenen is de verscheidenheid aan teksten. Van de inaugurale rede van Kennedy, over de componist Ravel die in bad componeerde, over stadsmussen, over dood en afscheid, over overleven in de oorlog, over een varken dat Napoleon heet…"
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
Afwisselend verheven en banaal
Zowat een vijfde van de teksten zijn gedichten. Die gaan vaak over "dood, afscheid, tijdelijkheid, ego, rust, stilte, het hier en het nu, maar altijd wel op een andere manier." Maar er zijn ook vrolijke of bizarre teksten. "De afwisseling tussen verheven en banaal, het feit dat er geen lijn in te trekken valt," daar geniet Wim Helsen het meest van.
Er zijn geen beperkingen. "Het belangrijkste is dat mensen graag iets vertellen over een tekst. TV-maker Jonas Geirnaert las de laatste sms voor, die hij voor de opname had gekregen. Dat bracht een prachtig gesprek op gang."
Verrassingen kunnen Helsen altijd bekoren. Zoals bij sportjournalist Filip Joos, die een tekst van Johan Anthierens voorlas. "Over de opvoeding van een zoon. Hoe de vader hem helpt met zijn schoolwerk, hoewel de jongen niet erg gemotiveerd is en ook de vader vragen heeft bij het schoolsysteem. Filip herkende de strijd tussen al die neigingen, die problemen van het ouderschap en kwam daarover vertellen." Een thema dat in andere interviews niet aan bod komt en "dat vind ik interessant," zegt Wim Helsen.
"Het is ook heel leuk als er gezongen wordt. Als de gast zingt, of ik, of samen. Zoals met Guido Belcanto, Helmut Lotti, Jaak Van Assche, Miet Smet, Michel Wuyts. Die zong wel niet mee, maar de drang was heel groot."
Bekijk hier de aflevering met oud-politica Miet Smet, die Wim Sonneveld zingt met Wim Helsen:
Wie staat er nog op het verlanglijstje van Wim Helsen? "Romelu Lukaku, Vincent Kompany, Urbanus, Eva Gerlach, Leonard Nolens, Jeroen Brouwers. De lijst van wie we willen uitnodigen is nog altijd langer dan die van wie we kunnen vragen."
En welke tekst zou Helsen zelf kiezen? "Op dit moment kies ik voor enkele verzen van de Engelse dichter W. B. Yeats: "Like a long-legged fly upon the stream his mind moves upon silence." Het motto van het boek waarop de tv-reeks "The Queen’s Gambit" is gebaseerd. Maar volgende week kan het iets anders zijn."
Een ander soort aandacht, een ander gesprek
Elke "Winteruur" begint en eindigt met de gast die een stukje tekst voorleest. Daarover zegt Wim Helsen: "Teksten dienen om te communiceren. Met een tekst boren we een ander soort aandacht aan dan wanneer we gewoon praten. Aandacht die meer naar binnen gericht is en waardoor een soort wijsheid, schoonheid of humor kan ontstaan, die er niet is in een gewoon gesprek. Dat is iets dat iedereen kan herkennen."
Over het levende decorstuk, de golden retriever die zeer aaibaar op de sofa van "Winteruur" ligt te luisteren, is al veel gezegd en geschreven. "Als een tekst niet heel interessant is en de gast heeft niet zoveel boeiends te vertellen en ik stel geen al te beste vragen, dan is er voor de mensen nog altijd de hond om naar te kijken. De hond dient om ons miljoenenpubliek aan ons te binden," lacht Wim Helsen.
Minder bekend is het kunstwerk dat naast de sofa hangt. Een houtsnede van lezers in een bibliotheek, van de hand van de Belgische expressionistische grafische kunstenaar Frans Masereel (1889-1972). Ook de begingeneriek van "Winteruur" is in de stijl van Masereel. Wim Helsen: "Ik las onlangs zijn biografie. Hij was een van de enige Belgische pacifisten nog voor de Eerste Wereldoorlog. Een visionair."