Veel kinderen in Bijzondere Jeugdhulp gescheiden van broers en zussen: "Je krijgt apart leven"

"O zo schattig", gilt Leila als ze het nieuwe katje van haar broer ziet via een videogesprek. De band die ze hebben is kwetsbaar, zus en broer werden van elkaar gescheiden op zeer jonge leeftijd. Leila getuigt: "Je krijgt dan een apart leven en je ziet elkaar niet meer, hoort elkaar niet meer, dan verwatert de band."

Bekijk hier een bijhorende reportage uit "Het Journaal" (en lees voort onder de video):

Zes jaar was Leila toen ze met haar broertje thuis weggehaald werd door de jeugdrechter. Ze gingen eerst naar een observatiecentrum. Leila heeft nog wat foto's van die eerste periode. Op eentje staat ze met haar broer naast zich voor een verjaardagstaart. Al snel bleek dat zij naar een pleeggezin kon en haar broer moest naar een instelling. Ze groeiden op ver uit elkaar. 

"Samen in een pleeggezin is nooit een optie geweest", vertelt Leila. "Mijn pleegma zei altijd: jullie twee samen zijn veel te druk, en dat begrijp ik, ze had al twee dochters. Maar van de Jeugdzorg versta ik dat niet," voegt ze er aan toe. "Dat ze niet een gezin gezocht hebben voor ons twee. Mijn broer heeft nooit die kans gehad. Dat was gewoon boem-baf naar een leefgroep, alleen."  Voor Leila is haar broer de enige familie die ze nog heeft. 

Samen opgroeien met broers en zussen zou normaal moeten zijn voor iedereen, vindt SOS kinderdorpen. En toch is dat niet zo voor kinderen die in de Bijzondere Jeugdzorg terechtkomen. "De kinderen zelf hebben geen fout gemaakt, maar ze worden wel uit hun vertrouwde omgeving gerukt. En te vaak worden ze ergens geplaatst waar ze niet samen kunnen zijn met broers en zussen", zegt directrice Hilde Boeykens.

De band tussen broers en zussen is de meest onderschatte familierelatie, zo lijkt het wel. Het recht om samen op te groeien staat niet in de wet. "Het is de langste relatie die je zult hebben in je leven", zegt Boeykens. 

Bovendien is het ook belangrijk om sociale vaardigheden te oefenen. "Ruzie maken en na een kwartier bijleggen, een geheim toevertrouwen dat dan wordt geschonden en daarna leren om te vergeven. Je leert voor elkaar te zorgen," somt Boeykens op. "Het is een laboratorium waarin je kunt experimenteren zonder dat er definitieve breuken van komen."

Zeker voor kinderen die in de bijzondere jeugdzorg terechtkomen, is dat nog extra belangrijk. De band met de ouders is er niet meer of niet veilig. "Die kinderen hebben nog meer dan anderen nood aan die band. Het is ook vaak de enige familie die ze nog hebben. Elke broer en zus heeft ook een stukje van de puzzel over het verleden. Waar problemen vandaan komen bijvoorbeeld en dat is zo belangrijk in het opbouwen van een zelfbeeld", legt Boeykens uit.

Plaatstekort is de belangrijkste reden waarom kinderen gescheiden worden. Maar ook de manier waarop de jeugdvoorzieningen georganiseerd zijn. "De leefgroepen zijn vaak nog ingedeeld op basis van leeftijd," wijst Boeykens op een pijnpunt "dus dan komen broers en zussen sowieso in verschillende groepen terecht. Vaak ook nog eens in verschillende voorzieningen."

Daarom pleit SOS kinderdorpen dat er een wet komt dat broers en zussen moeten samenblijven. "Alleen wanneer het in het belang is van de kinderen zelf om dat niet te doen, zou er een uitzondering gemaakt kunnen worden. En dat is nu andersom."

In het parlement is vorig jaar al een wetsvoorstel ingediend. Er is nog niet over gestemd. Katrien Schryvers, Vlaams parlementslid voor CD&V, stelt in "De ochtend" op Radio 1 dat SOS kinderdorpen zich baseert op een beperkte bevraging bij 97 jongeren, terwijl er in Vlaanderen ongeveer 5.000 jongeren verblijven in residentiële jeugdhulp en 7.000 in pleegzorg. "Maar het is terecht dat het probleem op de kaart wordt gezet."

Schrijvers wijst er ook op dat er nog werk aan de winkel is bij broers en zussen bij echtscheidingen. "Kinderen hebben het recht om met elkaar contact te houden", stelt ze.

HERBELUISTER hier het volledige gesprek met parlementslid Katrien Schryvers in "De ochtend":