Hoe groot is nu precies effect van coronacrisis op klimaatopwarming?
Met hoeveel is onze uitstoot van broeikasgassen dit jaar eigenlijk verminderd door de coronacrisis? En is dat dan geen goed nieuws voor het klimaat? De positieve impact zou heel klein zijn, zo blijkt uit een nieuw rapport van de Wereldmeteorologische Organisatie (WMO), en blijft zelfs binnen de jaarlijkse natuurlijke variatie. "De daling van de uitstoot is maar een klein knikje op de langetermijngrafiek. Flatten the curve, maar dan op lange termijn, is wat we nodig hebben."
Veel minder verkeer, een drastische daling van het aantal vluchten, minder industriële activiteit: de mens heeft dit jaar minder CO₂ in de lucht gepompt.
Op het hoogtepunt van de lockdown door corona dit jaar zou er naar schatting elke dag 17 procent minder CO₂ in de atmosfeer gepompt zijn door menselijke activiteit (vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder), zo berekenden wetenschappers eerder. De helft van die winst zou liggen bij verminderd autoverkeer. Cijfers voor het hele jaar zijn er uiteraard nog niet, maar zou volgens projecties uitkomen op -4,2 tot -7,5 procent.
Op zich is dat zeker geen slecht nieuws voor het klimaat (en voor onze luchtkwaliteit), maar voor de klimaatopwarming zal het nu niet meteen het grote verschil maken: in het licht van onze jarenlange recorduitstoot is dit slechts een puntje in de marge, en zelfs niet aantoonbaar, schrijft de WMO.
"COVID-19 heeft geen meetbare impact op CO₂-concentraties in de atmosfeer (de cumulatieve en huidige waarden tezamen)", klinkt het op basis van het nieuwste Greenhouse Gas Bulletin. (lees hiervoor door onder de video)
Bekijk hier het filmpje dat de WMO postte naar aanleiding van de nieuwe data over broeikasgassen in onze atmosfeer:
Het CO₂-gehalte in onze atmosfeer zal, ondanks de coronacrisis, blijven stijgen
Net omdat CO₂ zo lang in de atmosfeer blijft hangen, zal het totale aantal CO₂ in onze atmosfeer niet omlaag gaan: de stijging zal enkel een klein beetje gematigder zijn. "Het CO₂-gehalte zal blijven stijgen, maar aan een licht verlaagd tempo van 0,08 tot 0,23 ppm (parts per million) per jaar. Dit blijft ruim binnen de natuurlijke variabele van 1 ppm per jaar. We kunnen dus de impact van COVID-19 op korte termijn niet onderscheiden van natuurlijke variabiliteit", besluit de WMO.
Voorlopige data voor 2020 wijzen inderdaad niet op een grote daling (in de stijging). Die bedroeg de voorbije tien jaar gemiddeld ongeveer 2,5 ppm per jaar. Cijfers voor het referentiestation van Mauna Loa op Hawaï wijzen voorlopig op een stijging van 2,75 punten (september van dit jaar vergeleken met september vorig jaar). Op Cape Grim in Tasmanië zou het gaan om 2,22. Maar voor een eindresultaat is het nog wachten, daar is nog heel wat rekenwerk voor nodig op basis van de jaardata.
Om een verschil te kunnen maken, zal de daling van de CO₂-uitstoot structureel en drastischer moeten zijn. Verschillende grote industriële spelers zoals Europa, de VS, Japan, Zuid-Korea en China hebben al aangegeven dat ze tegen 2050 (of 2060 voor China) koolstofneutraal willen worden, en dus naar een netto-nuluitstoot willen gaan.
Een structurele vermindering kan dan na verloop van jaren een effect hebben. WMO-Secretaris-Generaal Petteri Taalas gebruikt een term die we nog kennen van de coronapandemie: "Flatten the curve, maar dan over een lange periode, dat is wat we moeten doen. Deze daling in uitstoot is maar een klein knikje op de langetermijngrafiek."
Flatten the curve, maar dan op lange termijn
Hoe zit het precies in elkaar?
De klimaatopwarming treedt op doordat uitgestoten broeikasgassen (niet enkel CO₂, maar ook methaan, lachgas enz.) een soort van deken rond de aarde gaan vormen, waardoor de binnenkomende zonnewarmte hier meer blijft hangen. Het voornaamste broeikasgas, CO₂, blijft bovendien jaren, zelfs eeuwen in onze atmosfeer aanwezig. Dat is nu net het probleem met de huidige lichte daling: wat er al was, blijft hangen, en we hebben de voorbije jaren telkens een recorduitstoot laten optekenen.
Tussen 2018 en 2019 was het wereldwijde ppm-niveau geklommen van gemiddeld 407,9 naar 410,5. Die 'score' van 2,6 punten was meer dan een jaar eerder, en meer dan het gemiddelde van de tien jaar daarvoor. (lees door onder de explainer-video over CO₂):
3,5 miljoen jaar geleden stond de zeespiegel 10 tot 20 meter hoger. Maar toen woonden er geen 7,7 miljard mensen
Hoe was het heel lang geleden?
Ter vergelijking: aan het begin van de Industriële Revolutie stond het cijfer op 278 ppm. "Toen was de natuurlijke balans tussen wat er vrijkwam aan CO₂ en wat de oceanen en het land kunnen opnemen, ongeveer in evenwicht. Maar tijdens de voorbije 10 jaar bleef er ongeveer 44 procent van het vrijgekomen CO2 in de lucht hangen. 23 procent werd opgenomen door de oceanen, 29 procent op het land, en 4 procent via onbekende weg", meldt het rapport.
"CO₂ blijft eeuwenlang in de atmosfeer hangen en zelfs langer in de oceanen. De laatste keer dat we met zo'n hoge CO₂-concentratie zaten op aarde, was 3,5 miljoen jaar geleden. Toen was het 2 tot 3 graden warmer en de zeespiegel stond 10 tot 20 meter hoger. Maar toen waren er geen 7,7 miljard bewoners", besluit Petteri Taalas. Hij doet daarmee nogmaals een oproep aan we wereldleiders om versneld werk te maken van een drastisch verminderde uitstoot.