Veto tegen Europese budgetten dreigt Polen en Hongarije miljarden te kosten

Warschau en Boedapest weigeren groen licht te geven aan het begrotingskader 2021-2027 en aan NextGenerationEU, het tijdelijke fonds waarmee Europa zich een weg uit de coronacrisis wil banen. Met het pakket is 1.800 miljard euro gemoeid, maar dat geld dreigt geblokkeerd te blijven door het verzet van Polen en Hongarije. De twee landen zijn niet opgezet met het sanctiemechanisme voor EU-lidstaten die de rechtsstaat met de voeten treden.

Een week voor de Europese top loopt de spanning op. Als er dan geen oplossing voor de crisis gevonden wordt en Mateusz Morawiecki en Viktor Orban, de premiers van Polen en Hongarije, hun veto in stand houden, dreigt er budgettaire chaos voor de EU, is in Europese kringen te horen. Zonder een akkoord over de meerjarenbegroting en het corona-herstelpakket dreigen de betalingen uit de begroting 2021 maar liefst 25 tot 30 miljard euro lager uit te vallen dan voorzien. Vooral de geplande betalingen in het kader van het Europese cohesiebeleid zouden moeten worden uitgesteld. Laat Polen en Hongarije nu net twee belangrijke begunstigden zijn.

Alles heeft te maken met de juridische basis van de Europese begroting. Voor veel uitgavenposten zal die basis wegvallen als er op 1 januari een einde komt aan de lopende meerjarenbegroting en er geen nieuwe meerjarenbegroting in de plaats komt. Een akkoord over alleen maar het budget 2021 - waarover de onderhandelingen nog lopen - zal daar niets aan veranderen. Zonder haar 7-jarig financieel kader kan de Unie niet veel beginnen. Ze valt dan terug op een regime van voorlopige twaalfden. In dat scenario is van het corona-herstelpakket helemaal geen sprake.

Goed ingelichte bronnen laten weten dat de Commissie manieren zoekt om de 750 miljard euro van NextGenerationEU toch tot bij de begunstigden te krijgen, zonder akkoord van Warschau en Boedapest dus. Er wordt naar verluidt aan een "brugoplossing" gewerkt waarop Polen en Hongarije in een later stadium kunnen intekenen. Het voordeel van die aanpak is dat er niet naar een intergouvernementeel akkoord moet worden gezocht, buiten het Europees verdrag om dus.