“Bij de vorige persconferentie dachten we nog dat we half december iets meer zouden kunnen, bijvoorbeeld dat de restaurants zouden openen. Maar het gaat echt niet goed, niet met de besmettingscijfers, en niet in de ziekenhuizen”, aldus Rutte over de oplopende besmettingscijfers. “We hoopten half december aan tien opnames per dag op de afdelingen intensive care te zitten, maar we zitten nu op meer dan het dubbele.”

“We staan nu op een tweesprong. Of we zorgen er samen voor met ons gedrag dat de cijfers opnieuw de juiste kant op gaan, en dat we half januari op die tien uitkomen. Of de cijfers blijven stijgen, en dan sluit ik niet uit dat we nog voor de kerst bij u moeten komen met strengere maatregelen”, waarschuwde de premier. “We mogen er niet voor weglopen als dat nodig zou zijn.”

“Laat ons de kerstperiode goed benutten door ons aan de regels te houden en zo veel mogelijk thuis te blijven”, zo riep Rutte zijn landgenoten op. “Laten we er zo met elkaar voor zorgen dat we half januari iets meer ruimte krijgen.”

Nota stelt sluiting horeca in vraag

Kerst vieren op restaurant is dit jaar dus geen optie. Iets waar velen wel op hadden gehoopt, niet het minst de zwaar getroffen horeca zelf. Eerder op de dag lekte nog een nota uit van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Die maakt gewag van een analyse van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) over de besmettingscijfers, waaruit blijkt dat de sluiting van de horeca amper effect heeft op het besmettingsgetal (R-waarde) en dat mensen elkaar vooral thuis besmetten.

“Horecabezoek lijkt de afgelopen maanden verplaatst te zijn naar de onveiligere thuissituatie”, staat in de nota. Op papier wordt een harde conclusie getrokken: “Besmettingen zijn niet te koppelen aan een sector zoals de horeca, maar aan het plaatsvinden van onveilige contactmomenten.”

In de analyse staat dat op 14 oktober meerdere maatregelen zijn genomen. Het reproductiegetal was toen 1,08. Na die maatregelen daalde de R-waarde tot 0,82. Maar op 13 november blijkt de R-waarde te zijn gestegen naar 1,04. Daaruit wordt geconcludeerd dat “met een dichte horeca het reproductiegetal weer oploopt, wat suggereert dat de invloed van de horeca op de R-waarde zeer klein is en dat de daling en stijging sinds 14 oktober anders verklaard moet worden”. Er wordt in de nota dan ook gesteld dat het openen van restaurants zou kunnen bijdragen aan een daling van het aantal besmettingen.

Premier Rutte zegt geen weet te hebben van de nota, maar gaf wel aan dat er extra steun komt voor bedrijven die het zwaarst getroffen worden, waaronder de horeca, “waar veel pijn wordt geleden”.

Over een eventuele opening kan volgens hem pas worden gesproken wanneer dat cijfer van tien IC-opnames per dag bereikt is. Dan zijn restaurants vermoedelijk als eerste aan de beurt, daarna pas de cafés, aldus Rutte, die benadrukt dat de horeca “ontzettend zijn best doet” om besmettingen te voorkomen, maar het risico dat het virus in de horeca overspringt, is volgens de premier alsnog “reëel”.