Neutrale nieuwsprogramma’s en meer transparantie: dit weten we al over nieuwe VRT-beheersovereenkomst

Tegen 2025 moet de openbare omroep 65 procent van de jongeren bereiken. Dat door in te zetten op de digitale platformen waar die doelgroep te vinden is. Ook het videoplatform VRT.NU en de nieuwssite vrtnws winnen aan belang. Door het ontwikkelen van algoritmes moet de openbare omroep ervoor zorgen dat het aanbod nog beter aansluit bij de voorkeuren van de gebruikers.

Het zijn voorbeelden die aantonen dat in de nieuwe beheersovereenkomst – die De Morgen kon inkijken – de nadruk vooral op het digitale komt te liggen. Dat blijkt uit ook de financiering. De VRT moet dan wel blijven besparen – tegen 2025 daalt de dotatie van 275 naar 258 miljoen euro. Tegelijk wordt er éénmalig in 16 miljoen euro extra voorzien voor de digitale transformatie.

Commerciële spelers

De commerciële mediabedrijven trokken de voorbije maanden met een uitgebreid verlanglijstje naar mediaminister Dalle. Maar uiteindelijk krijgen ze maar in beperkte mate hun zin. Het reclameplafond – het maximum aan inkomsten dat de VRT uit de markt mag halen – wordt vastgeklikt op 77,8 miljoen euro. In tegenstelling tot vroeger wordt dat plafond niet meer automatisch geïndexeerd. Alleen wanneer de reclamemarkt groeit kan ook het plafond mee omhoog. Bovendien wordt ook daar de digitale kaart getrokken. Wat digitale reclame-inkomsten betreft krijgt de VRT meer ruimte dan wat voor radio- en televisiereclame geldt.

Het tekstaanbod op vrtnws is nog zo’n heikel punt voor de commerciële concurrentie. De lange gratis artikels vormen een bedreiging voor het businessmodel van bijvoorbeeld krantenuitgevers. Voor het eerst wordt daar nu een percentage opgeplakt: 55 procent van het aanbod op vrtnws moet audiovisueel zijn. Tegen 2025 stijgt dat naar 65 procent.

VRT.NU ten slotte krijgt als speerpunt in de digitale strategie amper beperkingen opgelegd. DPG Media en Telenet, die samen het digitale platform Streamz lanceerden, hadden graag een verbod op previews gezien, maar dat komt er dus niet. Alleen voor internationale series of films  – waar geen openbare omroep bij betrokken is – kan het niet. De VRT heeft wel nog altijd de mogelijkheid om die internationale series integraal online te gooien van zodra de eerste aflevering op tv is uitgezonden.

Neutraliteit

Op politiek vlak werd – vooral door N-VA – op neutraliteit en objectiviteit gehamerd. In een programma als De afspraak bijvoorbeeld kwamen volgens sommige leden van de partij te veel linkse stemmen aan bod. De VRT moet nu zijn medewerking verlenen aan een systeem van monitoring, dat bijhoudt wie, waar en wanneer aan bod komt in de nieuwsprogramma’s. Hoe dat er precies uit zal zien wordt in de loop van volgend jaar uitgewerkt. Een van de pistes is om daarbij gebruik te maken van het Elektronisch Nieuwsarchief van de Universiteit Antwerpen dat nu al de inhoud van de journaals van VRT en VTM analyseert.

Transparantie

Ook transparantie was een politiek stokpaardje de voorbije maanden, zeker nadat een rapport van Audit Vlaanderen wees op een hele reeks wantoestanden aan de top van de VRT. De openbare omroep wordt voortaan jaarlijks gecontroleerd door zowel Audit Vlaanderen, het rekenhof en de Vlaamse Regulator over de Media. De VRT moet ook duidelijker communiceren over de exclusiviteitscontracten met productiehuizen en schermgezichten. Individuele lonen worden niet openbaar gemaakt.

Sport

Wat sportrechten betreft wordt aan de VRT gevraagd zich terughoudend op te stellen bij het aankopen van uitzendrechten voor evenementen waar ook de private sector interesse in heeft. Concreet gaat het dan over voetbalwedstrijden, veldrijden en eendagskoersen. Grote meerdaagse evenementen zoals de Olympische Spelen, voetbaltoernooien of de Tour de France zijn minder interessant voor commerciële zenders.