Werknemers over corona-inbreuken in hun bedrijf: ‘Via een collega kwam ik te weten dat 8 van de 12 collega’s besmet waren’

“Toen de winkels begin november opnieuw moesten sluiten en telewerk verplicht werd, heb ik mijn werkgever op zondagavond zelf moeten bellen om te vragen hoe hij de werking van ons kantoor zag. Ik kreeg te horen dat ik niet hoefde te panikeren en dat corona ‘onzin’ was”, zegt een administratief bediende die in een meubelzaak werkt. Ze wil, net als alle andere getuigen, anoniem blijven. Sommigen zijn al naar de Arbeidsinspectie gestapt.

De vrouw vervolgt: “Een mondmasker wordt hier niet gedragen, ook niet als er bezoekers over de vloer komen - ze kruipen dan samen in een te klein lokaal. Als mijn baas iets wil overlopen, komt hij zelfs vlak naast mij zitten, zonder bescherming. Ik kan alleen maar lijdzaam toekijken en vraag steeds opnieuw om afstand te houden en liefst zo weinig mogelijk in mijn bureau te komen. Mijn vraag wordt in het belachelijke getrokken. De handdoek in het toilet is dan wel vervangen door papier, het flesje alcoholgel van amper 250 ml staat hier al sinds mei. Nieuwe flessen zijn ook nog niet aangekocht. Als ik ziek ben, kan ik er bijna zeker van zijn dat ik het hier heb opgelopen: ik, mijn partner en onze kinderen houden ons thuis zeer strikt aan alle maatregelen. Ik kom enkel buiten om boodschappen te doen.”

Werknemers die zich onveilig voelen op het werk en niet terechtkunnen bij hun baas en preventieadviseur, kunnen als laatste stap een klacht indienen via het Meldpunt Sociale Fraude. Sinds eind maart zijn zo al 3.085 dossiers geopend. Vooral uit de kleinhandel, de dienstensector, de bouw, de horeca en groothandel komen meldingen van inbreuken binnen. Onder andere schoonmaakbedrijven tellen massaal veel ongeruste leden. “We hebben alle klachten van poetshulpen onlangs gebundeld”, zegt Issam Benali van ABVV. “Nog altijd hebben niet alle poetsbedrijven voldoende mondmaskers of handschoenen voor hun personeel of moeten poetshulpen bij zieke mensen langs.”

Bijna 6 procent van het aantal nieuwe besmettingen doet zich op de werkvloer voor. Nog wekelijks duiken er in bedrijven nieuwe clusters op en dat worden er - ondanks de maatregelen - almaar meer. Thuiswerk is nochtans verplicht, maar het wordt opvallend minder gedaan dan tijdens het voorjaar. Minister van Arbeid Pierre-Yves Dermagne (PS) is streng en voert de controles op: “Deze laksheid mag niet de norm worden.”

Hyperventileren

Eén vrouw vertelt een wel heel opvallend verhaal. “Wanneer de overheid nieuwe maatregelen aankondigde, en telewerken opnieuw verplicht zou maken, kregen we een brief waarop stond dat we niet van thuis uit mochten werken: mijn baas vindt dit een te grote kost voor het bedrijf. Intussen kwamen zieke mensen toch naar de vloer. Ze beweerden dat ze zich hadden laten testen en dat dat resultaat negatief was.”

“De ene na de andere viel uit. Iemand belandde met corona in het ziekenhuis nadat hij vier weken op het werk had lopen hoesten. Mijn baas repte er met geen woord over. Ook op de benedenverdieping bleken twee mensen besmet. Alweer werden er geen maatregelen genomen. Tot de dag kwam dat ook ik klachten kreeg. Mijn werkgever lachte alles weg en zei dat ik ‘gewoon’ verkouden was zoals alle anderen. Ik testte uiteindelijk positief. Via een collega kwam ik drie dagen later te weten dat 8 van de 12 collega’s besmet waren. Op geen enkel moment heeft mijn baas het lef gehad ons correct in te lichten. Zijn eigen zoon, die ook bij ons werkt, lichtte hij natuurlijk wel in.”

“Ziek thuis kreeg ik meerdere telefoontjes van mijn bazin”, vertelt de vrouw nog. “Wanneer ik haar zei dat ik moeite had met ademen, relativeerde ze alles. Ze zei me dat ik ‘gewoon’ hyperventileerde van de stress. Ik had het gevoel dat ze me onder druk zette. Ze deed uitspraken als: ‘Ik hoop dat we het bedrijf nu niet moeten sluiten.’ Ze polste ook of ik onderliggende aandoeningen had. Ze liet mij schuldig voelen, terwijl zij en haar man alle regels hadden overtreden.”

“Vandaag ben ik opnieuw aan de slag en ik merk dat ze me het kwalijk nemen dat ik zo lang afwezig ben geweest. Ik kreeg ook te horen dat ‘de anderen’ allemaal veel sneller weer aan het werk zijn gegaan - een deel van hen heeft hun quarantaineperiode zelfs niet uitgezeten. Intussen staat er een vacature online voor mijn job. Ik heb sterke vermoedens dat ik ontslagen zal worden.”

Checklist

Sinds het begin van de pandemie voeren arbeidsinspecteurs in ons land coronacontroles uit. Al 1.273 bedrijven werden telefonisch gecontroleerd, bij 20.433 bedrijven gingen de inspecteurs ter plaatse langs, met een uitgebreide checklist in de hand. Ze gaan onder andere na of er water, zeep en papieren zakdoekjes zijn, of er geen contact is bij begroetingen, of er voorrangsregels zijn op smalle trappen en of kleedkamers regelmatig verlucht worden. 

“Ik heb al aangeklopt bij de Arbeidsinspectie, want ik voel mij niet gesteund”, getuigt een directiesecretaresse. “Mijn baas zei onlangs: ‘We zijn geen bedrijf van mondmaskers en open ramen. Jij bent bovendien geen risicopatiënt.’ Hij is kwaad als ik de ruimte verlucht en met een mondmasker aan binnenkom. Alleen tijdens de eerste lockdown mochten we twee weken van thuis uit werken, tot iemand domweg zei dat hij in z’n tuin gewroet had tijdens de uren. Toen mocht het plots niet meer. Vandaag zitten we alle dagen met vijf op kantoor. Met kerst willen ze trouwens een bedrijfsfeestje plannen en samen eten. Ik zie alleen mijn ouders, niet mijn metekindje of broer, maar zou wel kerst met collega’s moeten vieren...”

In totaal 9.477 werkgevers en 70.989 werknemers werden betrapt op een of meerdere inbreuken. Komen het meest voor: geen afstand houden, geen instructies om handen te wassen en geen aangepast schoonmaakschema. Er wordt ook te weinig gepoetst tussen pauzes en niet alle bedrijven hebben duidelijke instructies voor ventilatie of verluchting. “De meeste inbreuken zijn kleine inbreuken en worden gelukkig snel rechtgezet na een waarschuwing. 4.623 ondernemingen kregen er een”, klinkt het bij de FOD Werkgelegenheid. In 44 gevallen werd wel een proces-verbaal opgemaakt. 122 bedrijven waren hardleers en werden tijdelijk gesloten. 

Ook deze getuigenissen kwamen binnen

Medewerker bankkantoor: “Ik mag elke twee weken officieel maar één dag thuiswerken, zogezegd omdat we de telefoon op kantoor moeten kunnen beantwoorden. Volgens onze IT-afdeling kan het systeem een te grote groep telewerkers ook niet aan en zou alles trager gaan werken. Onlangs waren zeven personen in één filiaal besmet, maar in plaats van meer mensen te laten thuiswerken, werden medewerkers van andere filialen verplicht om in dat kantoor in te springen.” 

Bediende in een uitzendkantoor: “Er moet dagelijks minstens 1 persoon naar kantoor komen, nochtans doe ik alle interviews online. Als iemand werkschoenen of -kledij nodig heeft, maak ik een afspraak. Toch hoor ik van andere kantoren dat ze met steeds meer mensen op dezelfde dag zitten samenwerken. Ik vind dat echt ongehoord.”

Bediende: “We moeten meer dan één dag per week naar het bureau. Als ik vraag waarom, krijg ik de uitleg dat we al veel van thuis mogen werken. Telewerk blijft hier een taboe: collega’s die perfect van thuis uit komen werken, lopen toch rond op kantoor.”