Nog geen witte rook bij brexit-onderhandelaars, maar handelsakkoord lijkt binnen handbereik
Het ziet ernaar uit dat de Britse regering en de Europese Commissie er nu snel in zullen slagen om na maandenlange moeizame onderhandelingen een akkoord te bereiken over de toekomstige handelsrelaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Zo wordt op de valreep een harde brexit vermeden. Afgelopen nacht en vanmorgen is nog druk voortgewerkt. Aan beide kanten valt te horen dat het akkoord nu echt binnen handbereik ligt. Het blijft evenwel onduidelijk wanneer we een officiële aankondiging mogen verwachten.
Wat is de brexit en waar gaat het over? Bekijk het hier in 1 minuut (lees verder onder video):
Voor wie eraan twijfelde: de brexit is eigenlijk al sinds eind januari van dit jaar een feit. Toen verliet het Verenigd Koninkrijk officieel de Europese Unie, het politieke verbond tussen de Europese lidstaten zeg maar.
Maar om een harde economische scheiding te vermijden, kwam er nog een overgangsperiode waarbij het Verenigd Koninkrijk wel deel bleef uitmaken van de Europese markt, met het vrij verkeer van goederen, diensten en personen tussen de lidstaten onderling en de daarbij horende Europese regels.
Die overgangsperiode loopt op 31 december af. Zonder handelsakkoord zouden er vanaf 1 januari importheffingen moeten worden betaald op de goederen die tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie worden verhandeld. Met andere woorden: de handel zou een stuk duurder worden.
Knopen
Om tot een handelsakkoord te komen, moest een aantal aartsmoeilijke punten worden opgelost. Zo wilde de Europese Unie absoluut vermijden dat er oneerlijke concurrentie zou ontstaan tussen Britse en Europese bedrijven, omdat Britse bedrijven (mogelijk minder strenge) Britse regels zouden moeten respecteren. Denk aan de regels rond staatssteun of milieu en voedselveiligheid. Een ander heikel punt was de visserij: de toegang van Europese vissers tot Britse wateren.
Het zag er lang naar uit dat er niet op tijd een akkoord zou gevonden worden. Twee weken geleden nog kwam de Europese Commissie met een noodscenario om chaos op de weg, op zee en in de lucht te vermijden in het geval van een no-deal. Maar nu lijkt het erop dat een akkoord snel in zicht is. “We zitten in de eindfase”, klinkt het bij EU-bronnen. Ook wat betreft de visserij, wat een van de moeilijkste punten was, zijn de twee partijen naar elkaar toegegroeid.
De Franse president Macron speelt het spel hard. Zodra hij zijn zegen zal geven, kan je zeggen dat de deal rond is. Maar zover zijn we nog niet
“We hoorden de hele dag dat een akkoord voor laat op de avond zou zijn, maar er is nog altijd geen witte rook", zei onze EU-specialist Rob Heirbaut gisteravond. "We hebben nog geen persconferentie gezien van de onderhandelaars, geen persconferentie van Europees Commissievoorzitter Von der Leyen.”
“Wat we wel gezien hebben," zo gaat Heirbaut verder, "is dat er pizza’s geleverd werden bij het hoofdkwartier van de Europese Commissie in Brussel, wat erop wijst dat er nog wel wat werk aan de winkel is, de onderhandelaars honger hadden en zich klaarmaakten voor nog een paar uur extra onderhandelen.”
Bekijk de uitleg van VRT-journalist Rob Heirbaut in "Het Journaal":
Waarover wordt nu dan nog onderhandeld? "De laatste dagen ging het vooral over visserij en de vraag voor hoelang Europese vissers nog toegang krijgen tot de Britse visgronden en hoeveel ze daar nog kunnen vissen. De Britten willen dat zoveel mogelijk beperken en Europese landen - onder meer België, Frankrijk, Nederland en Denemarken - willen daar natuurlijk zolang mogelijk blijven vissen. Die kloof was de voorbije dagen nog groot."
"De voorbije uren kwamen er signalen dat er een akkoord in de lucht hangt. Zo zou er een compromis zijn over een overgangsperiode van 5,5 jaar met een vermindering van de vangst die Europese vissers kunnen doen in Britse wateren", weet Rob Heirbaut. Over hoe het akkoord er verder inhoudelijk zal uitzien, daarover lekken voorlopig geen details.
Douane
Eens de deal effectief een feit is, moet die wel nog goedgekeurd worden door de EU-lidstaten en het Europees Parlement. De lidstaten zouden een procedure hebben opgestart om het handelsakkoord “voorlopig” goed te keuren, zodanig dat het al op 1 januari in werking kan treden, zeggen Europese bronnen aan de Britse omroep BBC. De bekrachtiging door het Europees Parlement zou dan later volgen.
"De vraag is of grote landen zoals Frankrijk, waar de visserijsector belangrijk is, zullen toestemmen met het akkoord dat hier in Brussel wordt bereikt tussen de onderhandelingsteams van de Britten en de Europese Commissie. Dat is nog onduidelijk", aldus Rob Heirbaut.
Een handelsakkoord betekent niet dat de brexit niet voelbaar zal zijn in de handel. Bedrijven zullen wel degelijk douaneformaliteiten moeten vervullen en douaniers zullen controles uitvoeren. Er zullen bijvoorbeeld controles komen op voeding, dieren en planten. De douane en het Federaal Voedselagentschap hebben daarom tientallen extra mensen aangeworven.