Net zoals in de voorgaande jaren moesten de spaarders in 2020 lijdzaam toezien hoe verschillende banken de rente op de spaarboekjes hebben verlaagd naar 0,11 procent of zelfs lager. Komt daar volgend jaar verandering in?
2020 is het jaar waarin de particuliere spaarder voor het eerst te maken kreeg met een renteloos spaarboekje. Triodos Bank is op 7 december gestopt met het uitbetalen van een spaarrente.
Tot nu toe laten de andere banken de spaarrente van 0,11 procent ongemoeid. Eén bank heeft zelfs de rente op de spaarboekjes verhoogd. De Spaanse bank Santander Consumer Bank heeft in november de rente op haar twee Belgische spaarrekeningen naar boven bijgesteld.
Lagerentebeleid van de ECB
Maar welke van de twee banken heeft nu de toon gezet voor 2021? Tot op vandaag blijven de winstmarges van de financiële instellingen onder druk staan. Dat komt onder meer door het lagerentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB).
De banken moeten bijvoorbeeld 0,5 procent rente betalen wanneer ze hun geld parkeren bij de ECB. Daarom is het voor hen minder interessant om spaarkapitaal op te halen en dus hoge vergoedingen uit te betalen aan de spaarder. Tegelijk zorgen de obligatieaankopen van de ECB dat de langetermijnrente gevoelig daalt. De banken kijken onder meer naar de OLO op 10 jaar (lineaire obligatie op 10 jaar) om de tarieven van de woonleningen te bepalen en daar knelt nu net het schoentje.
Dat tarief bedraagt momenteel -0,37 procent en dat weegt op het traditionele verdienmodel van de banken. Het verschil tussen de spaarrente en de hypotheekrente is namelijk een belangrijke inkomstenbron voor de banken. Door de goedkope woonleningen putten ze minder inkomsten uit het omzetten van spaargeld naar woonkredieten. Dat is ook de reden waarom veel banken komaf willen maken met de minimale spaarrente van 0,11 procent.
Spaarrente met bijna 80 procent gedaald
Als we de afgelopen vijf jaar onder de loep nemen zien we dat de gemiddelde hypotheekrente is gedaald van 2,8 naar 1,61 procent. Dat is een daling van 40 procent. De gemiddelde spaarrente (op de spaarboekjes voor volwassenen) is tijdens diezelfde periode gedaald van 0,87 naar 0,19 procent. Dat is een daling van 78 procent. Het aantal spaarboekjes is eveneens stevig geslonken. Vandaag zijn er nog 63 spaarboekjes voor volwassenen tegenover 95 in januari 2015.
De kans dat de banken in 2021 hun kar keren lijkt klein. Door de coronacrisis en de tegenvallende inflatie handhaaft de Europese Centrale Bank haar beleid. Tijdens de laatste vergadering werd er overigens beslist om 500 miljard euro extra te pompen in de Europese economie. Op die manier wil de ECB de Europese overheden helpen om goedkoop hun schulden te herfinancieren. Voorts moet de lage rente een hogere inflatie bewerkstelligen. De ECB mikt op een inflatie van net geen 2 procent.
Meer van hetzelfde
Pas wanneer de inflatie stijgt tot het gewenste niveau en de ECB haar beleid verstrakt, zullen de banken de tarieven met mondjesmaat kunnen verhogen. Al zullen eerst de hypotheekrentes stijgen alvorens ze de spaartarieven naar boven bijstellen. De kans dat dit gebeurt in 2021 is zo goed als onbestaande.
Vraag blijft natuurlijk of meerdere banken volgend jaar de rente zullen verlagen naar 0 procent. Ook die kans lijkt vrij klein. Politici zijn er als de dood voor dat de renteloze spaarboekjes het nieuwe normaal worden. De rente van 0,11 procent blijft een heilig huisje voor hen. 2021 lijkt dan ook meer van hetzelfde met zich mee te brengen: lage spaarrentes en goedkope woonleningen.
