Videospeler inladen...

Op de valreep: Europese Unie en Verenigd Koninkrijk bereiken een handelsakkoord, ontdek hier wat is overeengekomen

Het is gebeurd: 4,5 jaar na het brexitreferendum zijn de Europese Commissie en de Britse regering erin geslaagd om een akkoord te bereiken over de toekomstige handelsrelaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Op het nippertje, want op 1 januari verlaat het Verenigd Koninkrijk de Europese markt. Dankzij het akkoord wordt vermeden dat er een harde brexit komt, een chaotische split waarbij er plots handelsbarrières zouden ontstaan tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.

Voor wie eraan twijfelde: de brexit is eigenlijk al sinds eind januari van dit jaar een feit. Toen verliet het Verenigd Koninkrijk officieel de Europese Unie, het politieke verbond tussen de Europese lidstaten zeg maar.

Maar om een harde economische scheiding te vermijden kwam er nog een overgangsperiode waarbij het Verenigd Koninkrijk wel deel bleef uitmaken van de Europese markt, met het vrij verkeer van goederen, diensten en personen tussen de lidstaten onderling en de daarbij horende Europese regels.

Die overgangsperiode loopt op 31 december af. Zonder handelsakkoord zouden er vanaf 1 januari importheffingen moeten worden betaald op de goederen die tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie worden verhandeld. Met andere woorden: de handel zou niet meer vrij kunnen verlopen en zou een stuk duurder worden. 

Die kopzorgen zijn - wel nog onder voorwaarde van de parlementaire goedkeuring van het akkoord - nu dus van de baan. In een juridisch document van naar verluidt om en bij de 2.000 pagina's staat in detail beschreven hoe de toekomstige handelsrelaties tussen de EU en het VK zullen verlopen.

Hoe zat dat weer met die brexit? In deze video leggen we het uit in 1 minuut:

Visserij... en de rest

Om tot een handelsakkoord te komen moesten een aantal aartsmoeilijke punten worden opgelost. Zo wilde de Europese Unie absoluut vermijden dat er oneerlijke concurrentie zou ontstaan tussen Britse en Europese bedrijven, omdat Britse bedrijven (mogelijk minder strenge) Britse regels zouden moeten respecteren.

Op dat vlak is nu afgesproken dat de Britten de Europese regels (over pakweg milieu, arbeid of staatssteun) zullen behouden, weet professor Europese Politiek Hendrik Vos (UGent). "Dus als Europa regels verstrengt, zullen de Britten moeten verstrengen, anders volgen er sancties."

De laatste dagen ging het vooral over de vraag hoelang Europese vissers nog toegang krijgen tot de Britse visgronden en hoeveel ze daar nog kunnen vissen

VRT-journalist Rob Heirbaut

Een ander heikel punt was de visserij. "De laatste dagen ging het vooral over visserij en de vraag voor hoelang Europese vissers nog toegang krijgen tot de Britse visgronden en hoeveel ze daar nog kunnen vissen", vertelde VRT-journalist Rob Heirbaut gisteren nog in "Het Journaal". "De Britten wilden dat zoveel mogelijk beperken en Europese landen - onder meer België, Frankrijk, Nederland en Denemarken - wilden daar natuurlijk zolang mogelijk blijven vissen."

Binnen de handelsdeal zou de EU een kwart van haar visrechten in Britse wateren opgeven in de komende 5,5 jaar. Belangrijk voor Belgische vissers: wie historische rechten heeft, zou daar in die periode kunnen blijven vissen. Maar er zouden geen nieuwe vissers meer kunnen bijkomen. 

"In theorie hadden de Britten kunnen zeggen: 'wij willen geen Europese boten meer in onze wateren', maar daar hebben zij ook geen belang bij", legt Hendrik Vos uit in "De ochtend" op Radio 1. "Dan gaan zij vis vangen waar zij niks mee kunnen doen. Veruit de meeste vis die zij vangen gaat naar ons. De Europese onderhandelaars konden dan zeggen: wij willen die vis wel, maar enkel als wij daar zelf ook mogen vissen."

Veel Britse toegevingen

Hoe gaat de Britse premier Boris Johnson dit nu verkocht krijgen? "De harde brexiteers zullen zich ook wel realiseren welke grote toegevingen nu gebeurd zijn. Dat er van al die grote dromen en beloftes die werden verkondigd in de campagne niet veel meer overblijft. Die harde brexiteers zullen zich wel verzetten. En ook oppositiepartij Labour zal wel wijzen op de pijnlijke plekken."

Ik heb zelden een land zich zo bewust en zo openlijk in eigen voet weten schieten

Professor Europese Politiek Hendrik Vos (UGent)

Maar Johnson heeft wel een ruime meerderheid in het Britse parlement. "Als hij erin slaagt om dit er snel door te drukken en er niet ten volle wordt gewezen wat hier allemaal is toegegeven, krijgt hij het misschien wel verkocht."

Herbeluister hier het gesprek met Hendrik Vos in "De ochtend" op Radio 1:

Het alternatief? "Tja, wat is het alternatief? Toch weer taksen? Dan wordt het nog moeilijker. Ik heb zelden een land zich zo bewust en zo openlijk in eigen voet weten schieten. Daardoor moeten ze nu kiezen voor een akkoord waarvan iedereen zich afvraagt: 'wacht, wat voor deal sluiten wij hier eigenlijk?'"

Douane

Het akkoord moet wel nog goedgekeurd worden door de EU-lidstaten en het Europees Parlement. De lidstaten hebben een procedure opgestart om het handelsakkoord “voorlopig” goed te keuren, zodanig dat het al op 1 januari in werking kan treden, zeggen Europese bronnen aan de Britse omroep BBC. De bekrachtiging door het Europees Parlement zou dan later volgen.

"Je voelt wel aan dat, eens de politieke, principiële knoop is doorgehakt, men de juridische trukendoos wel zal bovenhalen", zegt Vos. "Men zal wel iets vinden om de deal, desnoods voorlopig, te laten ingaan vanaf januari. In de loop van januari zal het dan waarschijnlijk verder worden afgerond."

Een handelsakkoord betekent niet dat de brexit niet voelbaar zal zijn in de handel. Bedrijven zullen wel degelijk douaneformaliteiten moeten vervullen en douaniers zullen controles uitvoeren. Er zullen bijvoorbeeld controles komen op voeding, dieren en planten. De douane en het Federaal Voedselagentschap hebben daarom tientallen extra mensen aangeworven.

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Bekijk hieronder het gesprek met professor Hendrik Vos in "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Meest gelezen