Ministers buigen zich vandaag over nieuwe, veel efficiëntere teststrategie: ‘Cruciaal om virus in te dijken’

Als een persoon positief test, moeten zijn hoogrisicocontacten nu in quarantaine zonder dat ze getest worden. Het gaat om mensen die langer dan een kwartier dicht bij de besmette persoon zijn geweest, zoals bijvoorbeeld een huisgenoot. Na zeven dagen moet dat hoogrisicocontact zich wel laten testen. Is die test negatief, dan eindigt de quarantaine. Het interfederaal comité Testing & Tracing stelt nu voor om dat hoogrisicocontact voortaan ook al te testen aan het begin van die quarantaine. Woensdag beslist een vergadering van de verschillende ministers van Volksgezondheid over die ingrijpende wijziging aan de teststrategie. 

“Op die manier kunnen we korter op de bal spelen en dat is nodig, aangezien er varianten van het coronavirus met een hogere besmettelijkheid rondwaren in Europa, zoals de Britse, maar ook de Zuid-Afrikaanse en Nepalese variant”, zegt Karine Moykens, hoofd van het comité Testing & Tracing. 

Bovendien zijn de besmettingscijfers in ons land opnieuw in stijgende lijn. “We moeten niet wachten tot dag 7 om te weten of iemand positief is.”

Is de test op dag 0 negatief, dan zal dat hoogrisicocontact toch in quarantaine moeten blijven zoals nu en zich op dag 7 opnieuw laten testen. Dat moet uitsluiten dat deze persoon door de incubatietijd van het virus toch besmet is geraakt. 

Al gevraagd sinds eerste golf

Het adviesorgaan Risk Assessment Group vraagt deze dubbele test voor hoogrisicocontacten al sinds de eerste golf. In mei was er een eerste RAG-advies dat daarom vroeg, in december een laatste. 

“Die test op dag 0, zo vroeg mogelijk na het contact, is cruciaal voor de contactopsporing en het indijken van verdere verspreiding”, zegt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano), die in de RAG zetelt.

De redenering is namelijk dat een aantal van de hoogrisicocontacten bij die eerste test positief zullen blijken. Die zetten dan op hun beurt de contactopspoorders weer aan het werk, op zoek naar de volgende schakel in de keten van hoogrisicocontacten. Van Gucht: “Op dit moment blijkt meer dan één op de tien hoogrisicocontacten besmet, en eigenlijk wil je die zo snel mogelijk in kaart hebben. Als je zoals nu een week wacht voor bijkomende contactopsporing, dan hol je achter de feiten aan.”

Waarom nu pas doorvoeren wat de RAG in mei al vroeg? Dat heeft te maken met de testcapaciteit en contactopsporing. Op dit moment is de testcapaciteit onderbenut. “We moeten méér testen”, zei federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) zondag bij De zevende dag. 

Waarom nu wél aanpassen?

Experten vermoeden dat nog te weinig mensen zich laten testen. Bovendien laten sommige huisartsen, bij slechts één symptoom, de keuze aan de patiënt om zich te laten testen. Daar wil Vandenbroucke van af: “Bent u wat ziekjes of heeft u een vermoeden van covid? Laat u alstublieft testen.”

Vooral tussen kerst en nieuwjaar is er minder getest. Sindsdien is het aantal testen opnieuw met ongeveer 70 procent toegenomen. Volgens de meest recente cijfers voeren we nu gemiddeld 40.000 testen per dag uit, maar dat is nog altijd minder dan de helft van de totale testcapaciteit van 90.000 testen per dag. 

Ook de doorlooptijd van de testen is op dit moment relatief kort. 93,4 procent van de testresultaten komt binnen de 36 uur binnen bij de patiënt, de huisarts en de contactopspoorders. Bij 3,5 procent duurt het langer dan 48 uur. 

Sinds 1 januari moeten terugkerende reizigers uit een rode zone, en dat is op dit moment bijna heel de wereld, zich twee keer laten testen: een keer vlak na aankomst en nog eens na een week quarantaine. Intussen blijkt dat dit de doorlooptijd van de testen niet heeft vertraagd. 

“Dan kan je gaan schakelen”, zegt Karine Moykens. “We hebben een dossier klaar dat voorligt op de interministeriële conferentie.”

Ook aanpassing vaccinatiestrategie

Een gevolg van de nieuwe teststrategie is dat een besmet persoon zich één keer laat testen, en zijn hoogrisicocontacten potentieel twee keer: een keer op dag 0, en als die negatief is, nog eens 7 dagen later alvorens de quarantaine te verlaten. De besmette persoon daarentegen mag na 7 dagen uit quarantaine, zonder test.

De reden is dat men ervan uit gaat de besmettelijkheid na 7 dagen verdwenen is. Een proefproject in Antwerpen gaat na of dat ook terecht is. Mensen met een hoge virale lading, die mogelijk de Britse variant van het virus hebben, krijgen de uitnodiging om zich na zeven dagen opnieuw te laten testen. Dat proefproject kan niet enkel tonen in welke mate de Britse variant bij ons al circuleert, maar ook of het niet beter is om iedereen die positief test, toch ook een tweede test te laten doen voor de quarantaine te verlaten.

De interministeriële conferentie buigt zich ook over de vaccinatiestrategie. Zoals De Morgen dinsdag bekendmaakte kan het ziekenhuispersoneel wellicht volgende week al het vaccin toegediend krijgen, en niet vanaf februari. Intussen is duidelijk dat die wijziging er niet enkel komt dankzij een extra levering van het Pfizer/BioNTech-vaccin, maar ook omdat het Moderna-vaccin al inzetbaar zou zijn. De prioriteit zal gaan naar zorgverleners die in contact komen met Covid-19-patiënten.