Bitse strijd tussen EU, het VK en farmareuzen dreigt: Europa wil export van hier geproduceerde vaccins blokkeren
Er is een conflict in de maak tussen de EU, het Verenigd Koninkrijk en grote farmabedrijven. De inzet is de beschikbaarheid van de coronavaccins en de Europese Commissie wil de nationale regeringen toelaten om de uitvoer van hier geproduceerde vaccins te beperken of zelfs te verbieden. Er dreigt een bitsige strijd om de vaccins. "Er staat zoveel op het spel dat de Europese Commissie heeft beslist om het open te spelen en wellicht het gevoel heeft dat ze machtsmiddelen in handen heeft", legt professor Hendrik Vos uit in "Het Journaal".
Enkele weken geleden was onrust ontstaan nadat Pfizer en BioNTech -die als eersten met een vaccin tegen het coronavirus op de markt zijn gekomen- aangekondigd hadden dat de beloofde leveringen vertraging zouden opleveren. Nadien bleek dat ook het geval bij andere farmagroepen.
Vorige week kondigde het Brits-Zweedse farmaconcern AstraZeneca aan dat de geplande levering van zijn vaccin aan de Europese Unie met 60 procent zou verminderen in het eerste kwartaal. Dat zou de geplande vaccinatie van minstens 75 procent van de bevolking met zeker twee maanden vertragen.
De Europese Unie reageert geschokt op die aankondiging. De Europese Commissie beslist morgen over een richtlijn die de nationale overheden zou toelaten om de export van vaccins uit de Unie streng te reguleren of zelfs te verbieden. Over enkele dagen zouden de ministers van Volksgezondheid van de EU dat dan bekrachtigen.
"Er is een gevoel dat het contract met AstraZeneca niet helemaal wordt nageleefd. De Europese Unie probeert de druk op te voeren. Dit is geen dossier dat je een paar weken aan diplomaten kan overlaten. Er staat zoveel op het spel dat de Commissie heeft beslist om het open te spelen en wellicht het gevoel heeft dat ze machtsmiddelen in handen heeft. Ik denk dat dit niet gebeurt vanuit een soort machteloosheid", zegt Hendrik Vos in "Het Journaal".
"Er is nu dat dreigement om het vaccin van Pfizer dat in Puurs wordt geproduceerd, niet langer naar het Verenigd Koninkrijk te exporteren. Op die manier kan Europa druk zetten. Als AstraZeneca vanuit de Britse productiefaciliteiten geen vaccins in Europa levert, kunnen wij de export van de vaccins van Pfizer tegenhouden, is het gevoel", aldus Vos.
Bekijk het gesprek met Hendrik Vos uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:
Europa wil duidelijkheid van AstraZeneca in ruil voor honderden miljoenen euro aan subsidies en dus belastinggeld om deze productie mogelijk te maken
Onze minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (bekijk video hieronder) merkte vandaag boos op dat AstraZeneca "honderden miljoenen euro subsidies en belastinggeld heeft gekregen voor de productie van het coronavaccin". De Belgische gezondheidsdiensten hebben vandaag overigens een controleactie gehouden in de vestiging van AstraZeneca in het Waalse Seneffe om te kijken of er echt sprake is van problemen bij de productie.
De nationale regeringen en de Europese overheid staan onder erg zware druk van de eigen bevolking die de coronacrisis beu is en dankzij de vaccins terug een normaal leven wil leiden. Daarbij komen natuurlijk nog de zware economische kosten van de coronamaatregelen.
Europa botst met de Britten: "Wie eerst?"
Dat geldt natuurlijk ook voor de Britse regering die ook zo snel mogelijk haar eigen bevolking (en economie) wil immuniseren. Het deels Britse AstraZeneca weigert om coronavaccins die in het VK geproduceerd worden, naar de EU te brengen om de tekorten op te vangen. Ook de Britse premier Boris Johnson maakt zich sterk dat die vaccins eerst naar de Britten moeten gaan en belooft dat de geplande vaccinatie op schema zal blijven. Het VK is eerder begonnen met vaccineren dan wij.
De Europese Commissie pikt dat niet en dreigt er nu mee om in de Unie geproduceerde vaccins niet langer naar het VK te laten verschepen. Dat zou dan onder meer het geval zijn voor de vaccins van Pfizer/BioNTech die in Puurs bij Antwerpen worden gemaakt. Later zou dat ook het geval kunnen zijn voor de productiecentra van GSK in Waals-Brabant en bij Jansen Pharmaceutica in de Antwerpse gemeente Beerse.
De EU heeft nog een ander drukkingsmiddel. Europa heeft 336 miljoen euro geïnvesteerd in het onderzoek van AstraZeneca en heeft 400 miljoen doses van het vaccin van dat bedrijf besteld. Dat bedrag is echter nog niet helemaal betaald en advocaten van de EU onderzoeken of ze dat kunnen achterhouden als bewezen kan worden dat AstraZeneca contractbreuk zou plegen.
Feit is dat er een zenuwachtig touwtrekken begonnen is om zo snel mogelijk vaccins vast te krijgen en dan is het ieder voor zich. Eerder had de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de rijkere landen ook al verweten dat die het grootste deel van de vaccins eerst voor zichzelf willen houden.