Het Chinese ministerie van Defensie test hoever het kan gaan met de nieuwe Amerikaanse regering. Het laat weten dat het recente militaire machtsvertoon een reactie is op Taiwanese provocatie en buitenlandse inmenging.

‘We willen de Taiwanese onafhankelijkheidstroepen ten strengste waarschuwen: wie met vuur speelt, moet op de blaren zitten. Taiwanese onafhankelijkheid betekent oorlog!’ Dat was de niet mis te verstane boodschap van een Chinese militaire woordvoerder op donderdag, tijdens de maandelijkse briefing van het Volksbevrijdingsleger.

Spanningen op zee

Het dreigement komt er nadat de spanning al een week te snijden is in de Straat van Taiwan. Afgelopen weekend zond Peking twee dagen na elkaar bommenwerpers en gevechtsvliegtuigen het luchtruim van Taiwan in. Daarop zond de VS een militair konvooi naar de Zuid-Chinese Zee, bestaande uit een vliegdekschip en enkele begeleidende fregatten. China op zijn beurt kondigde prompt militaire oefeningen in dezelfde wateren aan.

De woordvoerder van het ministerie van Defensie, Wu Qian, verklaarde donderdag de Chinese militaire activiteiten als een ‘strenge reactie op de inmenging van externe krachten en de provocaties van de Taiwanese onafhankelijkheidstroepen’.

Door de stoere taal klinkt het alsof een conflict nakende is, maar uiteindelijk is het gewoon een bevestiging van de officiële lijn die China al jaren aanhoudt. Het is bijna letterlijk wat de Chinese anti-secessiewet uit 2005 stipuleert.

Peking houdt vol dat Taiwan – dat sinds 1949 zelfbestuur heeft – deel uitmaakt van ‘één China’ en heeft gezworen met geweld te reageren als het ooit formeel de onafhankelijkheid verklaart. Wat de Communistische Partij betreft is het eiland nog steeds een afvallige provincie.

Wat er achter het dreigement zit

Vanwaar die provocerende uitspraken van China dan op dit moment?

De provocaties die Wu Qian vermeldt, zijn alvast geen militaire. Daarmee zou Taiwan zijn doodsvonnis tekenen. Sinds 2016 is de regering van de Taiwanese president Tsai Ing-wen echter uitgesproken pro-onafhankelijkheid, wat een enorme doorn in het oog is van Peking. Ze haalde de banden aan met de VS, die onder Trump China maar wat graag irriteerden.

Officiële bezoeken van hooggeplaatste Amerikaanse functionarissen verhoogden de internationale status van Taiwan als onafhankelijke natie. Economische toegiften ten nadele van de Chinese draak irriteerden de Communistische Partij mateloos. Zo koos Google onlangs voor Taiwan als Aziatische uitvalsbasis. Washington sanctioneerde ook de chipafdeling van Huawei kapot, ten voordele van de Taiwanese chipbakker TSMC. En naar goede Amerikaanse gewoonte werden er natuurlijke duchtig wapens verkocht aan Taipei.

Het is tegen die achtergrond dat de recente militaire activiteiten in de Straat van Taiwan moeten gezien worden. De timing heeft te maken met de machtswissel in Washington. Peking wil uittesten hoever het kan gaan met Biden, en met wat spierballengerol hoopt het misschien te vermijden dat de nieuwe president, net las zijn voorganger, een prioriteit maakt van goede betrekkingen met Taiwan. Biden heeft immers heel wat binnenlandse kopzorgen, met de Covid-crisis en de erfenis van vier jaar Trump. Peking hoopt dat Biden redeneert dat een buitenlands wespennest daarom misschien even kan wachten.

Slaan en zalven

Dat blijkt ook uit de opmerkingen die de Chinese militaire woordvoerder vlak na de strenge waarschuwing deed. Hij noemde het aantreden van Biden een ‘het startpunt van een nieuwe geschiedenis’ op vlak van Sino-Amerikaanse relaties. ‘We hopen dat de nieuwe Amerikaanse regering wil samenwerken met de Chinese zijde, in een geest van non-conflict en non-confrontatie… We hopen de communicatie te versterken, risico’s te beheersen, crises te vermijden en de relaties tussen onze twee legers op de goede weg te helpen’, aldus Wu Qian. Slaan en zalven dus, de goede verstaander leest: ‘laat Taiwan gerust en we kunnen samenwerken’.

Voorlopig hapt de regering-Biden alvast niet toe. In een reactie op het ‘oorlogstaaltje’ van Peking haalde een woordvoerder van het Pentagon de druk van de ketel. ‘Er is geen enkele reden waarom de spanningen rond Taiwan moeten leiden tot iets dat ook maar lijkt op een provocatie’, zei de man.