De strijdbijl is begraven, maar nog veel Vlaamse bossen zijn in gevaar
Transportbedrijf H. Essers stopt met bossen kappen in Vlaanderen. Dat belooft het na een juridisch conflict met milieuorganisatie BOS+. ‘Mooi. Maar zo is er nog 50.000 hectare Vlaams bos dat niet beschermd is. Kappen we dat, dan komt er jaarlijks de CO2-uitstoot van 90.000 auto’s bij’, zegt Groen.
Sinds H. Essers in 2013 een deel van het eeuwenoude en daardoor ecologisch erg waardevolle Ferrarisbos in Wilrijk kapte, is de spanning tussen de logistieke speler en de natuur- en milieubeweging te snijden. Inclusief juridische krachtmetingen tot bij de Raad van State. Zo schrapte die in 2018 de uitbreidingsplannen van Essers in Natura-2000 bosgebied vlak bij de hoofdzetel in Genk langs de E314 Dat gebeurde op voorzet van milieubewegingen, waaronder BOS+.
Het snelgroeiende bedrijf, dat de grootste werkgever van Limburg is, zocht daarom een ander terrein aan de overkant van de snelweg. Essers wil er farmahallen bouwen om vaccins en geneesmiddelen te kunnen vervoeren. Maar ook daar staan bomen in de weg. Dit keer zijn het wel geen beschermde bomen: het bosgebied van 9 hectare is ingekleurd als industrieterrein.
Toch stapte BOS+ opnieuw naar de rechtbank omdat een milieu-effectenrapportering (MER) in het dossier ontbreekt. “De Vlaamse overheid had geoordeeld dat die niet nodig was, maar dat zien wij anders”, zegt Bert De Somviele van BOS+. “Zo’n MER onderzoekt de impact op het leefmilieu en gaat na of er geen betere alternatieven zijn. Dat dat voor zo’n groot bos niet was gebeurd, druist in tegen de procedure.”
De Raad voor Vergunningenbetwistingen aanvaardde dat argument en schortte de vergunning voorlopig op. Essers moest daardoor een definitieve uitspraak afwachten, waardoor de uitbreiding heel wat vertraging zou oplopen.
Het transportbedrijf nam daarom vorige zomer contact op met BOS+ om uit te zoeken of een onderlinge overeenkomst mogelijk was. Die is nu ondertekend.
‘Historisch akkoord’
In dat juridisch gestutte en afdwingbare akkoord staat dat het bedrijf die 9 hectare bos op zijn terreinen nu wel mag kappen. Maar in ruil daarvoor belooft het elders 17 hectare nieuw bos aan te planten, wat meer is dan wettelijk is voorzien, en voortaan geen bos meer te kappen bij toekomstige uitbreidingen.
Ook zal het op zijn terreinen de biodiversiteit beter beschermen en is in het akkoord afgesproken dat het overgebleven deel van het Ferrarisbos in Wilrijk blijft staan.
In hun gezamenlijke persbericht geven H. Essers en BOS+ aan dat hun strijdbijl hiermee begraven is. Het bedrijf is blij dat werken op zijn terrein kunnen doorgaan, BOS+ dat het voortbestaan van andere bossen is verzekerd. Beide noemen het “een historisch akkoord tussen de natuurbeweging en de bedrijfswereld”.
Maar het betekent niet dat daarmee alle andere zonevreemde bossen beschermd zijn. Al geeft het volgens Essers en BOS+ wel een ‘mooi signaal’ naar de Vlaamse regering om daar nu snel werk van te maken.
In de Commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement is gisteren alvast een resolutievoorstel in die zin door de meerderheid afgeschoten. “Het akkoord met Essers is positief, maar in totaal is er in Vlaanderen zo’n 50.000 hectare bos dat niet is beschermd omdat het op onder andere industriezones staat”, zegt parlementslid Mieke Schauvliege, die het voorstel indiende. “Het is cruciaal om dat te beschermen.”
CO2-stofzuigers
Waarom precies? Dat blijkt uit een berekening van Schauvliege op basis van parlementaire vragen en rapporten van het Instituut voor Natuur-en Bosonderzoek (INBO) en het Rekenhof over hoeveel CO2 onze bossen stockeren.
Mocht die 50.000 hectare aan zonevreemd bos verdwijnen, dan zou dat Vlaanderen opzadelen met jaarlijks de CO2-uitstoot van 90.000 extra auto’s op de weg. De bedreigde bossen compenseren dus de jaarlijkse CO2-uitstoot van 90.000 auto’s op de baan. Bossen zijn dan ook echte CO2-stofzuigers en doen ook dienst als een enorme grote opslagtank voor koolstof.
Zo blijkt uit de ‘Tweede Vlaamse Bosinventaris’ van het Agentschap voor Natuur en Bos dat alleen al het hout van 1 hectare groeiend bos gemiddeld 3,5 ton CO2 opneemt. En bos slaat ook CO2 op in de bodem. In totaal zit zo in één hectare bos gemiddeld 600 ton CO2 vervat.
In oude bossen is dat meer omdat zij veel sterkere CO2-stofzuigers zijndan jonge bomen. Na tien jaar heeft bijvoorbeeld een eikenbos nog maar één zesde van de hoeveelheid CO2 opgeslagen die een bestaand eikenbos van 50 jaar vasthoudt. Van de 50.000 hectare zonevreemd bos bij ons, is er 12.500 hectare oud bos.
“Dat kunnen we niet verliezen”, zegt Schauvliege, die bosbouwkundig ingenieur is. “Want Europa eist dat we de CO2-opslag die door bomenkap verloren gaat compenseren. Dat halen we niet met nieuw bos aanplanten, zoals Vlaanderen op ambitieuze schaal voorziet (er is 4.000 hectare extra bos tegen 2024 en 10.000 hectare tegen 2030 voorzien, BDB). Alle berekeningen van de Vlaamse administratie tonen dat het veel efficiënter is om bestaand bos te beschermen.”
Dat zou kunnen door de vergunningsprocedures om bos te kappen in zonevreemd gebied te verstrengen. In het verworpen resolutievoorstel bepleit Groen ook een juridisch statuut voor bestaande bossen, naar analogie met het Duinendecreet. Dat heeft met succes de resterende duinen aan onze kust gevrijwaard van bouwprojecten door eigenaars van grond planschade te betalen.
“In het regeerakkoord staat de intentie om bestaand bos te beschermen”, zegt Schauvliege. “Maar of dat zal gebeuren en hoe is een groot vraagteken.”
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
