Impact corona op seksuele ontwikkeling baart experts zorgen

“Ik werd verliefd op een meisje, maar afspreken kon niet. Nu is onze band verwaterd.” Of: “Het is moeilijk om leuke jongens te ontmoeten als je niet op stap kan gaan. Een vaste relatie vind je niet online.”

Dat is wat Nederlandse jongeren antwoorden als je hen vraagt naar de impact van de coronacrisis. Het gaat om enkele van de vierduizend 16- tot 20-jarigen die deelgenomen hebben aan een enquête over seksuele gezondheid. Samen schetsen ze niet bepaald een fraai beeld. De bevraging leert dat singles minder seks hebben, het daten afneemt en een alternatief als online flirten niet toeneemt. Ook sexting, het uitwisselen van seksueel getinte beelden, zit in dalende lijn.

“De beperking van sociale contacten van jongeren legt ook hun liefdesleven stil”, stellen het Kenniscentrum Seksualiteit Rutgers en Soa Aids Nederland, die de bevraging organiseerden. Er zijn, door maatregelen, minder mogelijkheden om te experimenteren met en genieten van seks. “Terwijl dat op deze leeftijd cruciaal is.” De instanties vinden dat zorgelijk, te meer omdat de situatie al zo lang aanhoudt. Ze voorspellen dat er een gat van twee jaar of zelfs langer in hun seksuele ontwikkeling valt. 

Gebrek aan liefde en intimiteit

In ons land zijn er geen recente jongerenbevragingen over seks en relaties. Maar volgens expertisecentrum Sensoa, de Vlaamse equivalent van Rutgers in Nederland, zouden de antwoorden niet drastisch verschillen. Expert Wannes Magits deelt in elk geval de bezorgdheid over “de rem” die nu op de seksuele ontwikkeling staat. “We weten immers dat het welbevinden van jongeren afneemt. Het gebrek aan liefde en intimiteit speelt daar mee een rol in.” 

Maar wat op korte termijn duidelijk wordt, is dat niet per se op lange termijn. “Het is ongezien dat de ontwikkeling van zo'n grote generatie zo lang on hold staat. Het valt niet echt te voorspellen wat daarvan over enkele jaren de gevolgen zijn.” Meer worstelen om contact te zoeken met iemand anders, is een van zijn hypotheses.

Het omgekeerde kan ook: net ongeremder zijn in seksueel contact. Dat merkt Evelien Luts op. Ze is adjunct-directeur bij Pimento, een organisatie die onder andere vormingen over relaties en seksualiteit op scholen geeft. “Experimenteren is net belangrijk om je grenzen te leren aangeven”, merkt ze op. Of jongeren dat straks dan minder goed zouden kunnen, is nog maar de vraag. “Wat we zeker weten, is dat jongeren op dit eigenste moment worstelen.” Tijdens vormingen in klassen drijven een aantal vaste onderwerpen naar boven. “Ze hebben het over een lief dat niet in huis mag, over hoe moeilijk het is om mensen te ontmoeten of waar ze, buiten in een park, hun seksualiteit kunnen beleven.”

Seksuoloog Wim Slabbinck vraagt zich af of de druk om seksuele handelingen te stellen na de crisis niet groter zal zijn. “We weten uit onderzoek dat de tijdspanne tussen een eerste ontmoeting met kus en de eerste keer seks mee bepaalt welk gevoel je hieraan overhoudt. Gemiddeld gaat dat om 2,7 jaar, zowel bij jongens als meisjes.” Slabbinck hoopt dat ze, ook na corona, durven wachten met seks tot ze er klaar voor zijn en niet gaan rushen. “Bij te snel schakelen is er meer risico dat ze er negatiever op terugkijken.”

Versoepelingen?

Ondanks hun zorgen is er geen enkele expert die nadrukkelijk naar de beleidsmakers kijkt om een en ander te veranderen. “Pleiten voor versoepelingen om hen te laten vogelen, zou een slecht signaal zijn. Het is vooral zaak om de jongeren niet uit het achterhoofd te verliezen als er maatregelen gelost worden”, zegt Evelien Luts.

Er zijn trouwens nog steeds secundaire scholen die, ondanks de moeilijke werkomstandigheden, aandacht aan relationele en seksuele vorming blijven schenken. “We hopen dat er nog meer leerkrachten nadrukkelijk tijd en ruimte voor willen maken”, aldus Luts.

Ook ouders doen daar goed aan, voegt Slabbinck nog toe. “Want lang niet iedereen ziet in dat een gebrek aan seksuele ervaringen je geestelijke gezondheid kan aantasten.”