Hulplijn voor huiselijk geweld kreeg nooit zo veel oproepen

Het nieuwste jaarrapport van 1712, de hulplijn voor iedereen met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling, toont verontrustende cijfers over (familiaal) geweld. In 2020 kwamen 8.059 oproepen binnen over 11.305 (mogelijke) slachtoffers. Dat is het hoogste aantal oproepen dat 1712 ooit al kreeg.

Bij 6.407 van de mogelijke slachtoffers ging het over kindermishandeling, een stijging van 45 procent tegenover 2019. Het aantal oproepen over partnergeweld steeg dan weer met 85 procent (2.110 personen). Ook over hoog-conflictueuze scheidingen kreeg 1712 meer oproepen (428 personen, een stijging van 28 procent).

“Daarbij is het belangrijk om weten dat cijfers voor kindermishandeling en partnergeweld sowieso al hoog lagen”, zegt Wim Van de Voorde, coördinator van 1712. “Zo heeft 3 procent van de kinderen te maken met mishandeling volgens internationaal onderzoek.”

Dat de lockdown zorgde voor een stijging van (familiaal) geweld, wordt algemeen aangenomen. Koppels zaten noodgedwongen op elkaars lip en beschermende factoren zoals vrienden en familie, vielen weg. Iedereen verwachtte dus een stijging, maar de cijfers van 1712 zijn wel opvallend. 

Toch nuanceert Van de Voorde. “Wij zijn geen meldpunt of monitoringssysteem”, zegt hij. “Omdat er meer oproepen binnenkomen, wilt dat niet zeggen dat zulk geweld even hard stijgt”. Ook professor Seksueel Geweld Ines Keygnaert (UGent), die 4.047 mensen bevroeg naar stress en geweld tijdens de eerste lockdown, denkt dat dat klopt. “Zowel uit signalen van andere hulplijnen als onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld partnergeweld zeker gestegen is in de lockdown”, zegt Keygnaert. “Maar ik zou zeker niet over een verdubbeling durven spreken.”

De grootteorde van de oproepen is volgens 1712 te wijten aan de grotere bekendheid van 1712, de betere openingsuren en vlottere bereikbaarheid via chat en mail. Onderzoek bevestigt inderdaad dat slachtoffers en plegers sneller sinds de Covid-19 maatregelen gebruikmaken van laagdrempelige en anonieme hulplijnen.

Campagne

Daarom start 1712 vandaag een nieuwe campagne naar aanleiding van de nieuwe docureeks over partnergeweld Als je eens wist van Hilde Van Mieghem. Een spot waarin een koppel ruziet in bijzijn van kinderen wil de negatieve gevolgen van vechtscheidingen en partnergeweld voor kinderen aanklagen.

Die nieuwe campagne wordt gesteund door Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA) laat naar aanleiding van het rapport weten dat alle Vlaamse justitieassistenten een opleiding ‘Kindreflex’ zullen krijgen om meer aandacht te vestigen op het welzijn van kinderen bij huiselijk geweld.

Een goed idee, vindt Keygnaert. “Kinderen die geweld meemaken, worden later vaker opnieuw slachtoffer of hebben meer risico om zelf ook geweld te plegen. We zijn het als maatschappij verantwoord aan die kinderen om dat tegen te gaan. Bovendien heeft partnergeweld een eigen dynamiek, die vaak erger wordt. Zorgverleners zouden nog beter opgeleid kunnen worden om daarmee om te gaan.”

Volgens criminoloog Anne Groenen (UCLL) zouden hulplijnen als 1712 zelfs nog verder kunnen gaan, “namelijk door proactief contact op te nemen met mensen”, zegt ze. “Dat kan na een eerste contact of na een melding van mensen uit de omgeving. Uit onderzoek blijkt dat het overgrote deel van de slachtoffers en plegers van geweld nood hebben aan iemand uit de directe omgeving om een luisterend oor te bieden en om de stap naar een hulplijn te zetten. Typerend bij vechtscheidingen en partnergeweld zijn de golven van conflict en rust. Door meermaals een helpende hand te reiken, kunnen we het geweld doorbreken.”

1712 is een gratis en anonieme hulplijn voor slachtoffers, plegers en omstaanders van geweld. Ze is elke werkdag bereikbaar via telefoon of chat. Mailen kan elke dag.