De discussie rond Jef Elbers gaat niet over een "foute mening" over holebi's en trans personen

Tom Van Grieken zal het zich ongetwijfeld beklagen dat zijn partij Jef Elbers heeft voorgedragen als kandidaat van het Vlaams Belang voor de raad van bestuur van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF). Het voorstel keerde als een boemerang terug in zijn gezicht nadat hij zich enkele dagen daarvoor publiekelijk tegen homofobie had uitgesproken naar aanleiding van de brutale moord in Beveren. 

Daarmee ondervindt hij wat andere organisaties, bedrijven en particulieren al hebben ervaren: uit opportunisme aan window dressing doen zonder dat het strookt met je eigen kernwaarden lukt niet langer in deze tijd. Het Vlaams Belang trekt nu zelf de kandidatuur van Elbers terug omdat het doorheeft dat homofobie steeds moeilijker verkoopbaar is bij het brede kiezerspubliek dat het aan zich wil binden. Daarom en daarom alleen nam voorzitter Van Grieken meteen afstand van bepaalde bewoordingen van Elbers en neemt hij nu, enkele dagen later, een flinke bocht erbij om verdere schade te beperken.

Dat het Vlaams Belang bij monde van de voorzitter en los van deze casus af en toe een openlijke knieval doet na homofobe oprispingen van een aantal mandatarissen, is een eerste ministapje in de goede richting. De vraag blijft waarom het er dan niet duidelijker in is: gaat het om het beperken van imagoschade of om een echte overtuiging? Interessant in dit kader is ook dat zowel voorzitter Van Grieken als ondervoorzitter Chris Janssens begin vorige week zelf en geheel vrijwillig op de proppen kwamen met tweets tegen homofobie. Niemand heeft hen gedwongen een publiek standpunt hierover in te nemen en toch deden ze het. Dit wijst erop dat ze zelf de noodzaak ervan aanvoelen en minstens denken te moeten doen alsof ze tegen homofobie zijn. Misschien zijn ze het wel oprecht, maar dat weet ik niet, want ik ken ze niet persoonlijk. 

Wel is het hen duidelijk dat ze na de publieke commotie de kandidatuur van Elbers niet langer kunnen verdedigen, omdat ze eerder afstand hadden genomen van zijn uitspraken in de krant De Standaard. Zijn woorden waren niet mis te verstaan: ‘negers’, ‘strontkarren van de gay pride’, ‘transgender zijn is een ziekte’. Dat is niet zomaar een foute mening, maar het gaat om uitspraken die hem ongeschikt maken voor de functie en mogelijk een aanzet zijn tot haat en discriminatie. Dit oogluikend toestaan en opkomen tegen homofobie is een te grote spreidstand, zo vindt het Vlaams Belang blijkbaar zelf. 

Bekijk het verslag in "Het Journaal" over de commotie rond Jef Elbers (en lees voort onder de video):

In zijn interview op Radio 1 probeerde Van Grieken retorisch alles uit de kast te halen om zichzelf en zijn partij op de slachtofferpositie te plaatsen. Er zou in deze contreien een dwang heersen om bepaalde politiek correcte standpunten over homoseksualiteit of transgender personen in te nemen. En wie dat niet doet, zou afgestraft worden. Van Grieken refereerde in zijn interview op Radio 1 aan het 'Berufsverbot' dat de nazi’s hanteerden voor tegenstanders van het nationaalsocialisme. Dat is een klassieke polemische truc, maar het is grotesk te stellen dat de vrije meningsuiting in dezen beknot is. 

Beluister het gesprek met Tom Van Grieken in "De ochtend" hieronder (en lees voort onder de audio).

Van Grieken zelf is voorzitter van een partij waarvan de mandatarissen ruime mediabelangstelling genieten, die velen daarvan detacheert in allerlei raden en commissies, die telkens met vol spreekrecht mogen opkomen voor hun extreemrechtse ideologische standpunten en die jaarlijks zeer royaal hiervoor van overheidssubsidies voorzien worden. Voor zover die mandatarissen zich naar de wet gedragen, kunnen zij, zoals alle inwoners van dit land, te allen tijde denken en spreken zoals ze willen, en dat is maar goed ook. 

Tegelijk bestaat er in België nu eenmaal een antidiscriminatiewet en flirten met de grenzen ervan is onverenigbaar met het uitoefenen van een publiek mandaat dat nadrukkelijk diversiteit en gendergelijkheid een plaats wil geven. Dat wist Elbers vooraf ook wel. Zijn uitspraken maken van hem geen slachtoffer maar een dader en dan mag je nog zo deskundig zijn in je vak, daarover gaat het dan niet.  

Dit alles heeft vanzelfsprekend ook een impact op de publieke opinie en gelukkig maar. Zoals racisme in de sport niet langer kan, pikken we het steeds minder als medeburgers zich openlijk discriminerend uitlaten over anderen. De vele debatten over racisme, grensoverschrijdend gedrag en dus ook over homoseksualiteit hebben gezorgd voor een mentaliteitsomslag en terecht vragen we meer aandacht voor de erkenning van misdrijven en gepaste bestraffing ervan op dit terrein. Dat ondervindt het Vlaams Belang nu ook: uiteraard heeft conservatisme een plaats in deze samenleving, maar aanzetten tot discriminatie en haat heeft dat niet. Dat ondervinden loodgieters, programmamakers en gelukkig ook politieke mandatarissen steeds meer.

Kortom, de oppositie tegen de kandidatuur van Elbers is geen kwestie van foute meningen die niet langer een plaats zouden krijgen. Zoals Van Grieken is ook Elbers door niemand gedwongen te zeggen wat hij wou zeggen of verplicht geweest te verzwijgen wat hij per se kwijt moest. Beiden hebben zonder enige dwang zelf de megafoon ter hand genomen en zichzelf in de schijnwerper geplaatst, de een om zich tegen homofobie te keren, de ander om openlijk homofoob te zijn. Censuur of politieke correctheid kwam daar niet aan te pas en dit is boven alles een bewijs dat alle opinies in de publieke ruimte een plaats krijgen. 

Wat Elbers vindt over transgender personen heeft hij luid mogen verkondigen. Een combinatie van zijn opruiend publiek standpunt en Van Griekens pleidooi tegen homofobie is onhoudbaar. Dat het Vlaams Belang deze kandidatuur intrekt, is daarom een goede zaak. Dat de partij alsnog calimero speelt, is een pijnlijk doorzichtige poging om zichzelf hieruit te redden en vooral een impliciete toegift over de fout die ze hierin heeft gemaakt. Wie de megafoon zelf ter hand neemt, moet beseffen dat de echo lang nagalmt.