AFP or licensors

Waarom stopt Nederland tijdelijk met het AstraZeneca-vaccin? En is dat wel een goed idee?

Nadat Nederland gisteren had aangekondigd het gebruik van het AstraZeneca-vaccin op te schorten, is een groot deel van Europa als dominosteentjes gevolgd. Waarom precies hebben onze noorderburen die keuze gemaakt en was dat wel een goed idee? "Een heel zeldzame mogelijke complicatie mag het gebruik van een goed vaccin niet tegenhouden", zegt Thomas Vanassche, cardioloog aan het UZ Leuven in "Terzake".

De Nederlanders namen de beslissing naar eigen zeggen op basis van 6 nieuwe meldingen dit weekend - aanvullend op 30 gerapporteerde trombosegevallen van vorige week. Het gaat om zes mensen jonger dan 50, waaronder 5 vrouwen. Allemaal kregen ze een trombose ongeveer een week na de vaccinatie.

"Ze hadden alle zes én bloedstollingen én een laag aantal bloedplaatjes", legt Ton De Boer, topman van het Nederlandse Geneesmiddelenagentschap uit in "Terzake". Een rechtstreeks verband met het vaccin hebben ze niet vastgesteld, maar ze zijn wel ongerust, want de zes gevallen beantwoorden niet aan het beeld van de klassieke trombose.

Het is een heel zeldzaam beeld, maar als je het ziet, moet je er toch even bij stilstaan

Ton De Boer, topman van het Nederlandse Geneesmiddelenagentschap

"Daarbij heb je stolling op één plek, zoals je vaak ziet in het onderbeen, maar met deze combinatie kun je op allerlei plekken tromboses krijgen", zegt De Boer. "Met het laag aantal bloedplaatjes kun je kleine puntbloedingen krijgen." Het blijft zeldzaam, maar volgens De Boer toch voldoende om de vaccinatie even te pauzeren. "Je moet daar toch even bij stilstaan."

Nochtans is een vaccinatiecampagne stoppen ook niet zonder risico. "Als je stopt met vaccineren weet je dat je meer infecties gaan zien, maar het gaat er uiteindelijk om dat mensen het vaccin vertrouwen", zegt hij. Nederland besliste dus niet enkel en alleen op basis van puur wetenschappelijke gegevens, ook wat het publiek verwacht lijkt mee te spelen. Een vicieuze cirkel: want hoe meer landen afhaken, hoe groter de druk om dat ook te doen. 

Bekijk hier de reportage uit "Terzake" en lees eronder voort:

Videospeler inladen...

Maakt Nederland de juiste keuze?

Volgens Thomas Vanassche, cardioloog aan het UZ Leuven moeten we een onderscheid maken tussen twee mogelijke bijwerkingen waar sprake van is: tromboses en de gevallen met lage aantal bloedplaatjes. "Een trombose komt zeer frequent voor", legt hij uit in "Terzake". "Je verwacht dat eigenlijk los van een vaccinatie."

Daarnaast zijn er de gevallen uit Noorwegen waar het aantal bloedplaatjes plots zakt. "Dat kan leiden tot kleine bloedklonters enerzijds en bloedingen anderzijds. Dat is zeldzamer, dus ik begrijp dat men wil kijken of er geen patroon is." Al geeft Vanassche ook aan dat dit niet meteen een verwikkeling is die je verwacht na een vaccinatie.

Je kunt niet bij elke complicatie op de pauzeknop drukken

Steven Van Gucht, viroloog bij Sciensano

Tegelijk is hij niet gewonnen voor het stopzetten van de vaccinaties. "Tientallen miljoenen mensen zijn al gevaccineerd en het gaat om een klein aantal meldingen", legt hij uit. "Een zeer zeldzame mogelijke complicatie mag het gebruik niet voorkomen van een vaccin dat een heel duidelijke bescherming biedt."

Sciensano-viroloog Steven Van Gucht is het daarmee eens. "Je kunt niet bij elke complicatie op de pauzeknop drukken", zegt hij. "De komende maanden gaan nog miljoenen mensen gevaccineerd worden. Er gaan veel mensen achteraf allerlei ziekten krijgen die ze anders ook hadden gekregen, zonder noodzakelijke link met het vaccin dus."

"Er is geen bewijs voor dat die vaccinaties de bloedklonters veroorzaken", gaat Van Gucht verder. "Ik vind dat België een goede keuze heeft gemaakt, maar het is goed dat het onderzocht wordt."

Bekijk hieronder het gesprek uit "Terzake":

Videospeler inladen...

Meest gelezen