Amerikaanse studie: vaccin AstraZeneca voor 79 procent effectief in voorkomen van ziekte

De resultaten zijn gebaseerd op onderzoek bij zowat 32.000 Amerikaanse vrijwilligers (in Chili en Peru). Aan een eerder eigen onderzoek van het farmabedrijf hadden te weinig 65-plussers deelgenomen, waardoor de resultaten voor die leeftijdsgroep als niet overtuigend genoeg beschouwd werden. Bij deze studie was zowat 20 procent van de vrijwilligers ouder dan 65 jaar. En het effectiviteitspercentage is daar met 80 procent voldoende hoog gebleken. Daarnaast bleek het vaccin voor 100 procent effectief om ernstige ziekte, hospitalisatie en overlijden te voorkomen. 

Er werden daarbij geen veiligheidsrisico’s gedetecteerd, evenmin vergrootte het vaccin de kans op een trombose. Dat stelde het onafhankelijke Data Safety Monitoring Board (DSMB) vast. “De reacties die wel werden opgemerkt, zijn lichte hoofdpijn, koorts en spierpijn", zo lichtte AstraZeneca-topman Ruud Dobber toe tijdens een persconferentie. Deze bijwerkingen worden ook opgemerkt bij andere vaccins zoals dat van Pfizer en Moderna.

In een vorige studie is het vaccin van de Zweeds-Britse farmaceut 76 procent effectief gebleken na een eerste dosis. Als de tweede dosis na 12 weken wordt gegeven, stijgt de werkzaamheid tot iets meer dan 82 procent. Alleen was er bij deze studie voornamelijk sprake van het ‘oorspronkelijke’ coronavirus. De Braziliaanse, Zuid-Afrikaanse of Britse variant waren op dat moment nog maar net aan hun opmars begonnen. De verschillende varianten die domineren in landen verklaren ook meteen waarom de werkzaamheid van een vaccin (lichtjes) kan variëren. Ook de protocollen en de latere timing kunnen een rol spelen. “Maar de percentages liggen heel dicht bij elkaar”, aldus AstraZeneca. “Er is geen sprake van tegenstrijdigheid." 

In de VS dreigt de Britse variant de meest dominante te worden. Eerdere studies toonden al aan dat het vaccin ook opgewassen is tegen de Britse variant, maar de Zuid-Afrikaanse variant lijkt net zoals de Braziliaanse variant dan weer iets beter gewapend te zijn tegen het vaccin. Om die reden besliste Zuid-Afrika gisteren nog maar om hun miljoen bestelde AstraZeneca-vaccins te verkopen. Nochtans biedt het vaccin ook bescherming tegen de Zuid-Afrikaanse variant: het is en blijft immers een variant van de oorspronkelijke coronavirusstam waarvoor het vaccin ontworpen werd. De delen die gemuteerd zijn, worden misschien moeilijker of niet herkend, de rest van het virus wel. 

Over de doeltreffendheid van het AstraZeneca-vaccin was er overigens lange tijd wat verwarring. Zo bleek uit de eerste studieresultaten dat er een doeltreffendheid van 62 procent werd bereikt als men tweemaal een volle dosis kreeg. Per vergissing kreeg een tweede groep een eerste halve dosis, gevolgd door een volledige dosis. Daar was de doeltreffendheid 90 procent. 

Het farmabedrijf gaf wat later (op 2 februari) nieuwe resultaten vrij waaruit bleek dat er een doeltreffendheid van 82 procent was bij twee volledige doses, met vier tot twaalf weken ertussen. De goedkeuring die het EMA gaf, geldt ook voor twee volledige doses bij iedereen die ouder is dan 18 jaar. 

Na de positieve resultaten van de Amerikaanse studie verwacht AstraZeneca in de eerste helft van april een goedkeuringsaanvraag in te dienen bij de Amerikaanse geneesmiddelenwaakhond FDA. Eens die het licht op groen zet, kan AstraZeneca naar eigen zeggen “meteen” 30 miljoen doses leveren aan het land en binnen de maand nog een bijkomende 20 miljoen. Dat zou begin mei gebeuren. 

Voorlopig werden de vaccins van Pfizer, Moderna en Johnson & Johnson goedgekeurd in de Verenigde Staten. Met AstraZeneca zouden er vier vaccins op de markt gebracht worden. Alle ‘ingrediënten’ voor het vaccin zouden geproduceerd worden in de VS.