Minister Verlinden gaat in beroep tegen vonnis: “Huidige coronamaatregelen blijven van toepassing”

De rechtbank is van oordeel dat de maatregelen van de regeringen om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan illegaal zijn. Volgens Lackner zegt de rechtbank eigenlijk dat de wettelijke basis waarop de ministeriële besluiten gebaseerd zijn, niet geldig is. De staat krijgt nu 30 dagen om die wettelijke basis te voorzien. 

De Nederlandstalige en Franstalige Mensenrechtenliga’s waren enkele weken terug naar de rechtbank gestapt met een verzoekschrift, om de overheid het ministerieel besluit van 28 oktober, en zijn latere wijzigingen, te laten schorsen. Kati Verstrepen van de Liga voor de Mensenrechten benadrukt in een reactie aan HLN Live dat de rechter niet expliciet heeft geoordeeld dat alle maatregelen binnen de dertig dagen per se moeten geschrapt worden. “Het gerecht oordeelde wel dat er binnen de 30 dagen een degelijke juridische basis moet komen”, aldus Verstrepen.

^{(Lees verder onder de video)}

“We zeggen al zo lang dat de coronamaatregelen op juridisch drijfzand gebouwd zijn. Dat is bijzonder gevaarlijk, want die maatregelen zijn nodig. Net daarom is het zo belangrijk dat die maatregelen een degelijke juridische basis hebben.” “Maar men had hier geen oren naar”, zegt Verstrepen. “We zagen dus geen andere optie dan een dagvaarding in kortgeding, en die rechter heeft ons nu gelijk gegeven.”

Volgens de krant Le Soir moet de Belgische staat een boete van 5.000 euro per dag betalen als dat na 30 dagen niet is gebeurd, met een maximum van 200.000 euro.

De verdediging had aangevoerd dat de ministeriële besluiten “gebaseerd zijn op ontoereikende rechtsgronden en systematisch worden onttrokken aan (controle door, red.) de Raad van State onder het mom van hoogdringendheid”. Volgens de advocaten is die hoogdringendheid, na een gezondheidscrisis die nu al een jaar duurt, slechts een excuus om een parlementair debat over de maatregelen uit de weg te gaan.

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) heeft beslist om in hoger beroep te gaan bij het Hof van Beroep te Brussel en stipt aan dat de huidige maatregelen van toepassing blijven. Ze gaf aan dat zowel de Raad van State als correctionele en burgerlijke rechtbanken eerder hadden geoordeeld dat de huidige wettelijke basis voor de coronamaatregelen wel degelijk voldoet. 

In de Kamer wordt vandaag een voorontwerp voor de pandemiewet besproken. Die tekst moet in de toekomst gelijkaardige discussies helpen vermijden, omdat die de wettelijke basis moet vormen voor de overheid om snel op te treden wanneer er opnieuw een pandemie uitbreekt. Hiermee wil Verlinden de rechtszekerheid waarborgen, alsook de parlementaire betrokkenheid en controle verhogen. De minister deelt mee dat er wordt gewacht op het advies van de Raad van State om dit voorontwerp te finaliseren. In afwachting van dat advies, wil ze zich niet al te uitdrukkelijk inhoudelijk uitspreken, al lijken aanpassingen een zekerheid.

Het vonnis van de Brusselse rechter is “het accident waiting to happen waarvoor de regering de ogen sloot”. Zo reageert N-VA-fractieleider Peter De Roover op de uitspraak De Roover heeft het over een blamage voor premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Binnenlandse Zaken Verlinden.

“Vandaag gebeurt waarvoor ik reeds maanden waarschuw”, aldus De Roover. “Deze regering nam enorme risico’s door te kiezen voor ministeriële besluiten bij het doorvoeren van vrijheidsbeperkende maatregelen in haar coronabeleid. Die waarschuwing werd door de regering in de wind geslagen, maar vandaag krijgt de Liga voor de Mensenrechten gelijk van de Brusselse rechtbank van eerste aanleg en moeten alle coronamaatregelen binnen de 30 dagen worden opgeheven.”

De Kamerfractieleider herinnert aan de woorden van premier De Croo eind januari, dat hij geen bijkomende onzekerheid wilde toevoegen, met name een juridische onzekerheid. “Hoe wrang klinken die woorden vandaag. Deze regering heeft in het doorvoeren van haar coronamaatregelen met vuur gespeeld en ze werd gewaarschuwd, zowat week-na-week in het parlement, die instelling die volgens deze regering niet echt een grote rol moet spelen. Door een periode van 30 dagen te voorzien is het de rechter die de regering behoedt voor totale chaos, maar de politieke schade is gigantisch”, besluit De Roover.

“Een ongelofelijke blamage voor de regering”, reageert Vlaams Belang-kamerfractieleider Barbara Pas.  Het vonnis verbaast de oppositiepartij allerminst. “Het bewijst wat onze partij nu al maandenlang zegt. Vrijheidsbeperkende maatregelen kunnen niet genomen worden via ministeriële besluiten. Voorbijgaan aan het parlement is een democratie en een rechtsstaat onwaardig.”

Het voorontwerp van pandemiewet dat in de Kamer vandaag ter discussie legt is “beter laat dan nooit.”

“Als aanvulling op de bestaande, ontoereikende wetgeving is dit al geruime tijd dringend nodig. Misschien komt deze wet zelfs te laat voor de huidige coronapandemie.” Voor het Vlaams Belang is het een goede zaak dat de afkondiging van een epidemische noodsituatie door het parlement zal moeten worden bekrachtigd, maar is er nog heel veel werk aan deze pandemiewet.

Nabil Boukili (PVDA) had het over een “gevaarlijke wet.”

“Het beperken van de vrijheid via ministeriële besluiten, via een blanco cheque voor de minister van Binnenlandse Zaken, is volkomen ongrondwettelijk”. Ook laakt de extreemrechtse partij de “volkomen onduidelijke” rol van de deelstaten in de pandemiewet. “Voor burgemeesters en niet-gekozen gouverneurs is een rol voorzien, maar niet voor de deelstaten”, aldus nog Pas. “Men beperkt zich tot wat vrijblijvend overleg maar we hebben er het raden naar hoe dat overleg er dan zou moeten uitzien.”

Vlaams Belang is het volledig eens met de stelling in het voorontwerp dat de maatregelen gebaseerd moeten zijn op de meest recente wetenschappelijke inzichten. “De actualiteit toont deze noodzaak immers aan”, merkt Pas tot slot op. “Zo wordt tot op de dag van vandaag volop gezondigd tegen dat principe. Scholen, contactberoepers en niet-essentiële winkels worden momenteel aangepakt zonder dat men zich daarvoor op cijfers baseert.”

Veel tussenkomsten gingen over de bescherming van de persoonlijke gegevens. Verlinden gaf aan dat het laatste woord daarover nog niet is gezegd. Ook over de handhaving kwamen er vragen. Zo had de Hoge Raad voor de Justitie bedenkingen bij de straffen die in het ontwerp voorzien zijn. Op de meerderheidsbanken suggereerde Servais Verherstraeten (CDV) dat er wat meer diversiteit in de sancties mag zijn en wat lichtere straffen voor “mineure vergrijpen”.

Stefaan Van Hecke (Groen) merkte op dat alle essentiële informatie en adviezen waar de regering zich voor haar maatregelen op baseert, voortaan worden overgemaakt aan het parlement. “We zullen weten waarop ze zich baseert. Dat is uniek”, verdedigde hij de beloofde transparantie.