Herman Tjeenk Willink wordt informateur in Nederland: kan deze éminence grise het puin van premier Mark Rutte ruimen?

Herman Tjeenk Willink kent het klappen van de zweep. Hij is een ouwe rot in de Nederlandse politiek en dat is op zich vrij bijzonder in een land waar politici het door de band zelden lang uitzingen. Veel Nederlandse politici laten zich na enkele jaren actieve politiek vaak verleiden door de sirenenzang van de privésector, enkele uitzonderlingen niet te na gesproken.

Bekijk hier een reportage uit "Het Journaal" van 18 maart 2021 over de verkiezingsoverwinning van Mark Rutte (en lees eronder voort):

Adjunct-secretaris van de ministerraad, regeringscommissaris, voorzitter van de Eerste Kamer (van heel ver vergelijkbaar met de Belgische Senaat, maar eigenlijk hebben wij daarvoor geen echte tegenhanger), vicepresident van de Raad van State, minister van Staat en al eerder enkele keren informateur: Tjeenk Willinks staat van dienst oogt indrukwekkend.

Vanochtend kwamen de 17 fractievoorzitters in de Eerste Kamer bijeen met voorzitter Khadija Arib. Ze werden het eens om een beroep te doen op Tjeenk Willink, nadat vorige week was gebleken dat zelfs al zo kort na de verkiezingen van 17 maart de kabinetsformatie in de soep dreigde te draaien.

De twee verkenners, Kajsa Ollongren van het links-liberale D66 en Annemarie Jorritsma van de rechts-liberale VVD zagen zich gedwongen om ontslag te nemen nadat een fotograaf erin was geslaagd een notitie op Ollongrens papieren te fotograferen die de onderhandelaars in verlegenheid bracht.

Erger was dit mini-incident voor ontslagnemend premier Mark Rutte, die eerst ontkende dat hij een vooraanstaand CDA-politicus wou wegpromoveren en later beschroomd moest toegeven dat hij “vergeten was” dat de naam van het betrokken parlementslid, Pieter Omtzigt, tijdens de besprekingen gevallen was. Alle partijen, op Ruttes eigen VVD na, maakten ernstige kanttekeningen bij zijn vergeetachtigheid, een euvel waar de premier wel vaker last van blijkt te hebben. Iets te vaak om geloofwaardig te zijn.

Bekijk hier een fragment van het Kamerdebat op 1 april waarin Rutte alsnog toegeeft dat hij de naam van Omtzigt  had laten vallen (en lees eronder voort):

Plotseling rezen er vragen over de politieke toekomst van de man die nog maar twee weken daarvoor de verkiezingen op zo’n overtuigende wijze had gewonnen. Rutte zelf twijfelde er niet aan dat zijn plannen voor een kabinet-Rutte IV zouden doorgaan, hij hamerde op zijn 1,9 miljoen voorkeurstemmen. Maar toen een van zijn coalitiepartners uit Rutte III, de ChristenUnie, aankondigde dat die er niet over peinsde om nog eens met Rutte in zee te gaan, werd zijn situatie nog beknelder.

Mogelijk zal de aanwijzing van Tjeenk Willink als informateur, die nu moet uittekenen wie het nog met wie wil doen, de kansen van Rutte nieuw leven inblazen. Tjeenk Willink is al een leven lang lid van de sociaaldemocratische Partij van de Arbeid (PvdA), maar hij heeft ook de reputatie dat hij boven de partijen kan staan. Hij heeft gezag en het feit dat hij al sinds 2012 niet meer in de actieve politiek zit, maakt hem aanvaardbaar voor de meeste andere partijen.

Dat de VVD als grootste partij onmisbaar is om een nieuw kabinet in de steigers te zetten en dat die partij vierkant achter haar leider blijft staan, opent mogelijkheden voor Rutte. Niemand in de VVD heeft voldoende gravitas om de plaats van Rutte in te nemen, de VVD is de voorbije jaren zonder meer “de partij van Rutte” geworden. En de Nederlandse politiek is hopeloos versnipperd, wat maakt dat er al een monstercoalitie nodig zou zijn om Rutte uit het Torentje weg te houden.

Na het paasweekend blijkt nu dat mogelijke coalitiepartners, D66, het christendemocratische CDA, de PvdA en GroenLinks weliswaar geen vertrouwen meer hebben in Rutte, maar nog niet hebben aangegeven dat ze hem absoluut niet zien zitten. Rutte is bereid “zijn stinkende best” te doen om het vertrouwen te herwinnen, liet hij vorige week nog horen.

Dat is niet geheel onmogelijk. Rutte heeft zijn politieke carrière te danken aan een grote dosis persoonlijke charme en empathie. Telkens weer slaagt hij erin om zichzelf uit kleine en grote schandalen te praten en anderen voor zijn blunders te laten opdraaien.

Bekijk hier een reportage over de carrière van Mark Rutte uit "Het Journaal van 16 maart 2021 (en lees eronder voort):

Nu zal moeten blijken of Herman Tjeenk Willink zelf zijn stinkende best wil doen om de coalitiekandidaten voorzichtig weer aan boord te hijsen. Het is dat of nieuwe verkiezingen. Of een andere premier dan Rutte. Maar daarvoor zal Tjeenk Willink eerst heel veel en heel lang met VVD-zwaargewichten moeten praten.