Biostatisticus Niel Hens: ‘Nu paaspauze minder effect heeft dan gehoopt, moeten we geduld hebben met versoepelingen’

Bij eerdere coronagolven verminderde het aantal gehospitaliseerden op de intensieve zorgen sneller dan wat nu het geval is. “We hebben onze modellen moeten bijsturen. De Britse variant hadden we meegerekend. Begin februari is die iets trager opgekomen dan we initieel hadden ingeschat. Maar toen kwamen er berichten uit het Verenigd Koninkrijk waarin duidelijk werd dat de variant niet alleen besmettelijker maar ook zieker makend is. Daar dragen we nu nog altijd de gevolgen van.”

“De paaspauze heeft minder effect gehad dan gehoopt. We hopen van niet, maar mogelijk is het effect van korte duur. Uit de motivatiebarometer komt naar voren dat het aantal risicocontacten is toegenomen. Het verklaart waarom we geen duidelijke signalen krijgen in de verschillende cijfers”.

Van de door minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) vooropgestelde streefdoelen van 800 besmettingen per dag (3.448 vandaag, een daling van slechts twee procent) en 75 dagelijkse ziekenhuisopnames (233 vandaag, een daling van acht procent) zijn we dus met de huidige cijfers nog zeer ver verwijderd.

‘Uit elkaar groeien’

“De streefcijfers zijn nog van belang. Maar op die 800 besmettingen moeten we ons niet blindstaren. We moeten ze in context plaatsen. Door de vaccinatie gaat het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames uit elkaar groeien. De verhouding gaat veranderen. De besmettingen zullen kunnen ‘toenemen’, terwijl het niveau van hospitalisatie hetzelfde blijft, dankzij de vaccinatie. (... ) Als je de kwetsbare groepen gevaccineerd hebt, dan gaan er minder hospitalisaties komen en hoop je deze stilaan onder controle te krijgen. Tegelijkertijd wil je op een veilige manier stappen zetten naar een versoepeling, wat sowieso leidt tot extra besmettingen.”

“De 75 dagelijkse ziekenhuisopnames is een goed streefdoel, maar op dit moment is het ontlasten van de intensieve zorgen-afdelingen het belangrijkste. Die zitten nu op 950 coronapatiënten, terwijl we naar 500 moeten. Er is nog een heel eind af te leggen”.

“Aan de hand van het gedrag dat mensen stelden in september 2020, hebben we nieuwe simulatiemodellen rond ziekenhuisopnames berekend met versoepelingen vanaf 7 mei (horeca open, vijf knuffelcontacten per persoon, evenementen met beperkt publiek). Wat we met deze modellen willen tonen, is duidelijk maken dat we er enkel met vaccinatie niet zullen komen.”

Als dezelfde versoepelingen twee weken later worden uitgesteld naar 21 mei is er een veel kleinere golf, constateerde ook presentatrice Phara de Aguirre. “Conclusie: omdat we nu echt op kruissnelheid zitten qua vaccinatie, is het verstandig om geduld te hebben”, stelt Hens.

“De versoepelingen zullen afhangen van ons gedrag nu. Als we ons gedrag goed stellen, dan zie ik het positief tegemoet. Het is nooit te laat om minder laksheid aan de dag te leggen. De gulden middenweg is dat je een beperkt aantal mensen ziet. Ontmoet elkaar buiten, niet binnen. Je kan vanaf 26 april met tienen buitenkomen, maar zorg voor voldoende afstand. En hou je aan die vaste tien, niet elke dag met tien andere personen. Gebruik je logisch verstand.”

“Stel, ik ga met mijn gezin buiten op een terras eten. Daar is weinig risico aan. Maar als ik met drie mensen uit elk een ander gezin ga afspreken, dan creëer ik een risico-bevorderende situatie. Moest er iemand besmet zijn, dan gaat het potentieel over op die drie mensen en gaat het virus zo verder en verder. Ik weet het, maar best nog even (wachten, red.).”

“Als wetenschapper ga ik mij niet mengen in de politieke discussie. Het is niet aan mij om beslissingen te nemen. Ik kan politici enkel aanmoedigen om deze eensgezind te nemen.”

Wanneer gaat het beter worden, kreeg Hens voorgeschoteld. “Volgens de modellen vrij snel. Ik hoop dat de praktijk de modellen gelijk geeft. Als de scenario’s die we uittekenen goed gevolgd worden, is er een dalende curve. Er zal altijd mondjesmaat progressie zijn. We kunnen niet vandaag op morgen teruggaan naar pre-pandemische tijden. We zullen dat stapsgewijs moeten doen en we moeten ons daar goed bewust van zijn. We zijn goed aan het vaccineren. Laten we dat alle kansen geven. We zien het ook internationaal. Landen die te snel versoepelen, moeten terugschakelen, kijk maar naar Frankrijk, waar momenteel een lockdown van kracht is.”

Doet u het nog graag, luidde de slotvraag, nu Hens al meer dan een jaar fulltime bezig is met de coronaberekeningen. “Het is een ratrace die maar niet stopt. Het wisselt. Soms zit ook ik er echt door. We moeten allemaal positief kritisch zijn, maar laten we allemaal samen aan die kar trekken om zo sneller hier uit te geraken. Dat mis ik wel. Samen de regels respecteren en solidair zijn als het wat moeilijker gaat. Gemeend vragen hoe het met iemand gaat, en geen discussies voeren die er niet toe doen”.