Vandaag precies 35 jaar geleden creëerde een zware ontploffing bij tests in de kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne, toen een deelstaat van de voormalige Sovjet-Unie, het grootste nucleaire ongeval uit de geschiedenis. Sindsdien is een breed gebied rond de centrale grotendeels verboden terrein verklaard. Oekraïne hoopt de site nu echter in het erfgoed van de United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Unesco) te kunnen laten opnemen.

Op die manier zouden de Oekraïense autoriteiten immers op extra fondsen kunnen rekenen om het gebied te beschermen.

Veiligheidstest

Tsjernobyl bevindt ligt ruim 100 kilometer ten noorden van de Oekraïense hoofdstad Kiev. Op 26 april 1986 onderwierp het personeel de centrale aan een aantal veiligheidstests. De operatie liep echter uit de hand, wat uiteindelijk leidde tot de ontploffing van een reactor. Door de explosie werden radioactieve wolken over een groot deel van Europa geblazen. Tienduizenden omwonenden werden verplicht om te verhuizen.

Onmiddellijk na de ontploffing stierven 31 werknemers van de centrale en brandweerlui, meestal als gevolg van acute stralingsziekte. De volgende jaren zouden echter nog duizenden andere slachtoffers overlijden aan diverse aandoeningen, zoals kanker, die aan de blootstelling aan de straling waren te wijten.

‘Tsjernobyl is voor de hele mensheid van grote waarde,’ motiveerde Oleksandr Tkachenko, Oekraïens minister van Cultuur, de aanvraag tot erkenning als cultureel erfgoed. ‘De impact van de kernramp gaat veel verder dan de Oekraïense landsgrenzen.’

De Oekraïense regering hoopt de hele Exclusieve Zone van Tsjernobyl, een verboden gebied met een straal van 30 kilometer rond de centrale, als erfgoed van de Unesco te laten erkennen.

Pripyat

Het grootste deel van de Exclusieve Zone is tot een wildernis geëvolueerd. Onder meer de gebouwen in de spookstad Pripyat, waar de meeste werknemers van de centrale en hun familieleden woonden, moeten dringend worden hersteld.

Pripyat, waar op het ogenblik van de ramp ongeveer 50.000 mensen woonden, werd kort na de explosie volledig ontruimd. Sindsdien ligt de stad er compleet verlaten bij. De gebouwen worden steeds meer door natuur overwoekerd. De zone omvat ook een grote militaire radar die in de jaren zeventig in de buurt van Tsjernobyl werd gebouwd.

Tsjernobyl en de Exclusieve Zone zijn inmiddels een bijzonder populaire bestemming geworden voor avontuurlijke reizen. Twee jaar geleden werd het gebied voor ongeveer 120.000 mensen bezocht.

Ook wetenschappers tonen in Tsjernobyl een grote interesse. Zij zijn vooral benieuwd op welke manier flora en fauna zich aan de straling aanpassen. Onder meer grijze wolven en kuddes Przewalski-paarden zouden in het gebied bijzonder goed gedijen.

(lb)